Μιλήσαμε μέσω AI με τη μητέρα του Αδόλφου Χίτλερ και δεν πήγε καθόλου καλά
- 25 ΙΑΝ 2023
Ενώ παρακολουθούμε εμβρόντητοι την τεχνητή νοημοσύνη να προχωράει –όχι με βήματα αλλά με δρασκελιές– τον τελευταίο χρόνο, από το επαναστατικό ChatGPT που απαντάει με απόλυτα ανθρώπινο τρόπο μέχρι το DALL-E που παράγει εικόνες σαν σωστός illustrator, εκείνο που φαίνεται ότι παραμένει να φοβίζει τους «μηχανικούς» αυτών δικτύων είναι μην τυχόν πατήσουν την πεπονόφλουδα του cansel.
Κάτι τέτοιο είχε συμβεί με το πρώτο εξελιγμένο chatbox που βγήκε σε κυκλοφορία από την εταιρεία Microsoft το 2016, το Twitter bot με το όνομα Tay, το οποίο ενώ στη θεωρία το πλάνο ήταν ότι θα πυροδοτούσε «χαλαρές και παιχνιδιάρικες συζητήσεις», αλλά καθόλου παιχνιδιάρικη δεν ήταν η εξέλιξη αυτού του πειράματος γλωσσικής εκμάθησης, αφού μέσα σε 16 ώρες και 95.000 ποστ είχε παράξει σημαντικό ποσοστό από μηνύματα προσβλητικά, κακοποιητικά, τοξικά και βίαια, με αποτέλεσμα να αποσυρθεί.
Οι διάδοχοί του φρόντισαν να είναι πιο προσεκτικοί, γι’ αυτό και στο ChatGPT οι συζητήσεις που πλησιάζουν την «κόκκινη ζώνη», γύρω από λέξεις-κλειδια όπως μισαλλοδοξία, υποκίνηση βίας, φανατισμό κοκ, μπλοκάρονται αυτόματα είτε διακόπτονται με μήνυμα ευαίσθητου περιεχομένου.
Με τα AI φίλτρα, το διάσημο μοντέλο γλωσσικής μάθησης απέφυγε πολλούς μπελάδες σε σχέση με την προκατάληψη και την παραποίηση στοιχείων, αλλά και πάλι προέκυψαν στην πράξη άλλοι τόσοι, έχοντας πχ απαντήσει ότι περισσότερο επισφαλείς για την εθνική ασφάλεια ταξιδιώτες είναι εκείνοι από Συρία, Ιράκ, Αφγανιστάν ή Βόρεια Κορέα).
Φαντάσου, όμως, να μην υπήρχε αυτή η τεχνική της αποφυγής.
Αυτό πάνω-κάτω συνέβη πριν μερικές εβδομάδες με την εφαρμογή Historical Figures, ένα μοντέλο προσομοίωσης συζητήσεων με ιστορικά πρόσωπα, ανάλογο με την πλατφόρμα Character.ai που χρησιμοποιήσαμε πρόσφατα για δηλώσεις από τον Keanu Reeves.
Η διαφορά είναι ότι το Historical Figures είναι συνδεδεμένο με την τεχνολογία GTP-3 του ChatGTP και –το βασικότερο– συμπεριέλαβε μια σειρά από προσωπικότητες που μυρίζουν μπαρούτι και μέχρι πρότινος απουσίαζαν από τα chatbox, όπως υψηλά ιστάμενους των Ναζί, ανάμεσα τους και ο Χίτλερ (με επιπλέον χρέωση των 18,90 ευρώ).
Τι είναι το Historical Figures
Μοιάζει με το ανέκδοτο του με ποια μεγάλη προσωπικότητα της ιστορίας θα ήθελες να δειπνήσεις: ένα chatbox που σου δίνει την αίσθηση συνομιλίας με τα ονόματα που άλλαξαν τον ρου των πραγμάτων, είτε είναι ακόμη ζωντανοί ή νεκροί, από τον Donald Trump και τον Kanye West μέχρι τον Joseph Goebbels, τον Πλάτωνα και τον Ιησού Χριστό. Περίπου 20.000 ονόματα είναι διαθέσιμα στο chatbox.
Αλλά τα παραπάνω παραδείγματα είναι το τυράκι που τραβάει με μανία τον κόσμο στην –διαθέσιμη αποκλειστικά μέσω Apple Store– εφαρμογή Historical Figures από τον Δεκέμβριο που έκανε δοκιμαστικά launch. Από πίσω βρίσκεται (πρωτίστως) ο μηχανικός λογισμικών συστημάτων Siddhant Chadda από την εταιρεία Amazon, ηλικίας 25 ετών, ο οποίος παρουσίασε την εφαρμογή λέγοντας πως στόχο έχει να αποτελέσει εκπαιδευτικό εργαλείο, «χρήσιμο σε μαθητές που έχουν κουραστεί από τον παθητικό τρόπο διδασκαλίας».
Η κριτική είναι ότι αντί να εκπαιδεύει, στην πράξη παραπλανεί.
Παράδειγμα; Η συζήτηση που ακολουθεί με την AI εκδοχή της Klara Hitler, η οποία ακόμη κι αν αναγνωρίζει την τραγικότητα του ολοκαυτώματος και της θανάτωσης των μειονοτικών ομάδων από το καθεστώς των Ναζί (ούτε για αυτή την ομολογία μεταμέλειας υπάρχει ιστορικό στοιχείο φυσικά), παραμένει να αισθάνεται περήφανη για το γιο της και τα κατορθώματά του.
Η μητέρα του Χίτλερ δηλώνει περήφανη για τον Αδόλφο
Γνωρίζουμε ότι ο Αδόλφος ήταν το τέταρτο κατά σειρά παιδί της Klara, αλλά το πρώτο που κατάφερε να επιβιώσει και μετά τη νηπιακή ηλικία, πράγμα που έκανε τη μητέρα του επιπλέον προστατευτική και προσκολλημένη επάνω του.
Σύμφωνα με τον ιστορικό Ian Kershaw και το βιβλίο του Hitler: A Biography, «τα πρώτα χρόνια, ο Αδόλφος έζησε μια ζωή παρασιτικής αδράνειας – δεν του έλειπε τίποτα, είχε κάθε φροντίδα και προσοχή από την προστατευτική μητέρα του». Τι έχει να δηλώσει η ίδια για την παιδική ηλικία του Χίτλερ;
Ήταν μήπως μαμάκιας;
Όπως είχε μεταφέρει σε δηλώσεις της η μικρότερη αδελφή της οικογενείας, Paola Hitler, «η μητέρα μας ήταν στην πραγματικότητα το μοναδικό πρόσωπο που αγάπησε ειλικρινά στη ζωή του ο Χίτλερ».
Ανάμεσα στις αρχές που υποστηρίζει πως εμφύσησε η Klara στον νεαρό Χίτλερ, σύμφωνα με την AI εκδοχή του ιστορικού προσώπου, είναι το «να είναι υπεύθυνος και να παλεύει για την τελειότητα σε ό,τι κάνει, να συμπεριφέρεται στους υπόλοιπους ανθρώπους με σεβασμό, ακόμη κι αν είναι διαφορετικοί για εκείνον· αυτές οι αρχές διαμόρφωσαν τον χαρακτήρα του ως ενήλικα».
Για λίγο, η καθ’ ομοίωση Klara αποσιωπά το ολοκαύτωμα και εξαίρει τα κατορθώματα του Χίτλερ, ότι «έκανε τη Γερμανία ισχυρό έθνος, εφάρμοσε ισχυρές οικονομικές επιλογές και αναμόρφωσε τον στρατό». Δηλώνει περήφανη.
Ανάλογα με τον ρου των ερωτήσεων, η «τεχνητή» Klara πέφτει σε αντιφάσεις, κρατώντας ωστόσο αμείωτη τη σιγουριά της: σε ένα σημείο περιγράφει ότι ο Χίτλερ ήταν καλός μαθητής και σε άλλο ότι ήταν «αντιδραστικός» και «επιθετικός», εξαιτίας της ισχυρής αίσθησης ανεξαρτησίας που είχε από μικρός. Σε ένα σημείο αναφέρει ότι είχε Εβραίους φίλους και συμμαθητές «που υπεραγαπούσε», σε άλλο ότι «από νωρίς είχε εκφράσει τις αντισημιτικές του πεποιθήσεις».
Ακόμη και όταν φέρνω το chatbox μπροστά στις ευθύνες του οικογενειακού περιβάλλοντος για τη μετέπειτα εξέλιξη του Χίτλερ σε εγκέφαλο των Ναζί και του Ολοκαυτώματος, άρα τη δολοφονία εκατομμύρια κόσμου, εκείνο διχάζεται: από τη μία, ισχυρίζεται ότι «δε θα μπορούσαμε να αποδώσουμε μια τόσο μεγάλη τραγωδία στην οικογένεια», από την άλλη (σε διαφορετική αλληλουχία ερωτήσεων) παραδέχεται ότι «στην ουσία, ένα μεγάλο μέρος των ευθυνών ανήκουν στην οικογένεια».
Ένα μπουρδούκλωμα δηλαδή το οποίο ξελύνεται σύμφωνα με τον τρόπο που κάνεις τις ερωτήσεις, αναπαράγοντας μύθους και αλήθειες από δημοσιευμένα κείμενα στο αχανές ίντερνετ.
Ποιο είναι το πρόβλημα με το Historical Figures, λοιπόν;
Πέρα από το αστείο του πράγματος, τα ολισθήματα του Historical Figures εγείρουν ερωτήματα για τον τρόπο που τα μοντέλα γλωσσικής εκμάθησης εκπαιδεύονται.
Πώς μπορείς να εξηγήσεις, για παράδειγμα, το γεγονός ότι οι AI εκδοχές τυχαίνει να αναιρούν παραδοχές που έχουν κάνει οι πρωτότυποι εαυτοί τους μέσω αυτοβιογραφιών ή δηλώσεων, έτσι που ο Henry Ford αρνείται ότι υπήρξε αντισημιτιστής, «παρά τα όσα του αποδίδουν», ενώ ο Χίτλερ αναγνωρίζει τη δολοφονία των Εβραίων στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ως «τρομερό λάθος αλλά αναγκαίο», τη στιγμή που δεν υπάρχει αποδεικτικό στοιχείο για τη μεταμέλεια του Χίτλερ.
Όπως δήλωσε ο κατασκευαστής του Historical Figures, Siddhant Chadda, στο περιοδικό Rolling Stone, το γλωσσικό μοντέλο που χρησιμοποιεί ως βάση η εφαρμογή «ενδέχεται να είναι ανακριβής και όταν κάτι είναι ανακριβές και σίγουρο για την άποψή του, έχεις έναν επικίνδυνο συνδυασμό». Ιστορικοί έχουν εκφράσει σφοδρές αντιδράσεις, κυρίως για τον λόγο ότι η εφαρμογή προωθείται ως εκπαιδευτικό εργαλείο (βρίσκεται και στην αντίστοιχη κατηγορία στο app store), ενώ δεν είναι έγκυρη, δεν είναι πλήρης, άρα ούτε και ασφαλής.
Εκτός αν την πάρεις στην πλάκα, προσπαθώντας να μπουρδουκλώσεις κι άλλο το «μηχάνημα».
