Μήπως το μέλλον της δασικής αναγέννησης κρύβεται σε ένα τζελ από όστρακα;
- 5 ΣΕΠ 2023
Με το τέλος του Αυγούστου έκλεισε ένας αιματηρός μήνας για τα δασικά οικοσυστήματα της χώρας, με τον απολογισμό που δημοσιεύθηκε από τη σελίδα dasarxeio.com να αναφέρει 1.726.260 καμένα στρέμματα, φωτογραφίζοντας τη στάχτη που άφησε πίσω της η αποδεδειγμένα μεγαλύτερη πυρκαγιά σε όλη την ευρωπαϊκή ιστορία, εκείνη στον Έβρο. Εκ του αποτελέσματος, τα παραδοσιακά μέσα αντιμετώπισης των πυρκαγιών φαίνονται ανεπαρκή και η φυσική είτε τεχνητή αναγέννηση είναι μια διαδικασία πλέον που πρέπει να επισπευσθεί, άμα δε θέλουμε οι επόμενες γενιές να γνωρίσουν καραφλά βουνά.
Σε αυτή την κατεύθυνση θα μπορούσαν να οδηγήσουν μόνο καινοτόμες πρακτικές και επιστημονικά προϊόντα, που ακούγονται πρώτη φορά στον δημόσιο διάλογο. Προϊόντα όπως το εύρημα που προέκυψε πρόσφατα σε εργαστήριο του ΑΠΘ από ομάδα φοιτητών που εργάζεται καιρό πάνω στους μηχανισμούς των μεσογειακών δασών: ένα τζελ, το οποίο όπως εξήγησαν οι ίδιοι σε πρωινή εκπομπή της ΕΡΤ, θα «ενισχύσει τη διαδικασία της φυσικής αναγέννησης των δασών» και θα «βελτιώνει τα χαρακτηριστικά του εδάφους», κάνοντας το πιο γόνιμο.
Πρόκειται ουσιαστικά για το πρότζεκτ με το οποίο θα συμμετάσχει η ομάδα στο iGEM Competition τον ερχόμενο Νοέμβριο στο Παρίσι, αλλά εξαιτίας της πρωτοφανούς καταστροφής που καταγράφηκε στη χώρα, πολλαπλασιάζει τη σημασία του.
Τι είδους τζελ είναι αυτό
«Πρόκειται για ένα βιοπολυμερές», εξήγησε Μάρκος Μαθιουδάκης, φοιτητής βιολογίας και μέρος στην ερευνητική ομάδα του ΑΠΘ – μια ένωση δηλαδή από ζωντανούς οργανισμούς (στην ίδια κατηγορία είναι υλικά όπως το καουτσούκ και η σουβερίνη. Το τζελ είναι μελετημένο και σχεδιασμένο για να εφαρμόζεται σε καμένες δασικές εκτάσεις, με στόχο «να απορροφά το νερό των βροχοπτώσεων, όπως και να εμπλουτίζει το έδαφος με χρήσιμες θρεπτικές ενώσεις».
Η συνεισφορά του δηλαδή θα είναι διπλή: A. Θα προσφέρει ένα ποσοστό ελάφρυνσης από τα φαινόμενα πλημμύρας και διάβρωσης, που ακολουθούν κατά κανόνα τις μεγάλες πυρκαγιές, και Β. Με τους μικροοργανισμούς που εμπεριέχει, θα ενεργοποιεί πολύ πιο γρήγορα το υπέδαφος, ώστε να αποδώσει άμεσα τόσο στη φυσική αναγέννηση, όσο και στη δεντροφύτευση. Θα μπορούσαμε να το σκεφτούμε σαν σφουγγάρι γονιμότητας.
Η ονομασία του τζελ είναι Euphoresis και προκύπτει από τον συνδυασμό των ελληνικών λέξεων «ευφορία» και «γένεσις». Περιέχει κελύφη οστρακοειδών, φλούδες εσπεριδοειδών, αλλά και σπόρους «που μπορούν να βοηθήσουν μια καμένη περιοχή σιγά-σιγά να ανακτήσει τα ποιοτικά της χαρακτηριστικά ώστε να ξαναγεννηθούν εκεί κυρίως φυτά αλλά και μικροοργανισμοί», όπως εξήγησε στο ΑΠΕ/ΜΠΕ ο υπεύθυνος καθηγητής του ερευνητικού προγράμματος και αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Ιατρικής του ΑΠΘ, Μιχάλης Αϊβαλιώτης.
Βέβαια, το τζελ αυτό παραμένει στο στάδιο της εργαστηριακής μελέτης – έχει σχεδιαστεί αλλά δεν έχει παραχθεί. Για να εφαρμοστεί σε θεσμικό επίπεδο, απαιτούνται μια σειρά από βήματα, με κρισιμότερο όλων τη χρηματοδότηση από μια εταιρεία που θα αναλάμβανε τη μετατροπή του σε κανονικό προϊόν της αγοράς. Προς το παρόν, η ελπιδοφόρα ανακάλυψη του «θαυματουργού τζελ» επιδιώκει να αποσπάσει μια απ’ τις διακρίσεις στον προσεχή διαγωνισμό στο Παρίσι.
