Μπαλωθιές, η πιο ανόητη και εγκληματική παράδοση της Κρήτης
- 23 ΙΟΥΝ 2019
“Tο έθιμο είναι άγραφη πηγή δικαίου. Τα έθιμα περιέχουν κανόνες δικαίου που αποκτούν τη δεσμευτικότητά τους, λόγω της μακρόχρονης εφαρμογής τους στα πλαίσια μιας κοινωνίας ή τάξης και της πεποιθήσεως των μελών της ότι είναι δεσμευτικοί”.
Αυτός είναι ο ορισμός από τη Wikipedia της λέξης εφόσον έχεις δεχτεί απροειδοποίητο διαγώνισμα στη Γλώσσα. Κατά τα λοιπά, το έθιμο είναι, στην καθομιλουμένη, μία συνήθεια που χάνεται στα βάθη των αιώνων και ουσιαστικά είναι μία ψυχαναγκαστική επανάληψη γιατί έτσι μας το είπαν και έτσι πρέπει να το κάνουμε.
Η Κρήτη από έθιμα έχει μπόλικα. Πολιούχους, γιορτές, πανηγύρια κάθε τι που χαρακτηρίζει μία επαρχία και κάθε τι που οι Αθηναίοι επιδιώκουν να ζήσουν από κοντά στις διακοπές τους. Έχει και τις μπαλωθιές, τις οποίες εν έτει 2019 εξακολουθούν να τις κατατάσσουν στα έθιμα. Χωρίς να χρειαστεί ο ορισμός από τη Wikipedia, το έθιμο της μπαλωθιάς χαρακτηρίζεται ως η πιο ανόητη, απάνθρωπη και εγκληματική παράδοση που διατηρείται στην Κρήτη, μπορεί σε μικρότερο βαθμό σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, αλλά σε τέτοιο που παραμένει το ίδιο επικίνδυνο.
Οι μπαλωθιές δεν είναι η τελευταία σκηνή από τον ‘Παπατρέχα’ όπου ο Θανάσης Βέγγος ακούει τους πυροβολισμούς στον γάμο του και τρέχει πανικόβλητος φωνάζοντας ‘κύριε διαχειριστά’. Οι μπαλωθιές δεν είναι ο Παπαζήσης και το στερεότυπο του Κρητικού στις ελληνικές ταινίες. Οι μπαλωθιές δεν έχουν τίποτα το αστείο και αν χρειάζεσαι μεγαλύτερο ερέθισμα για να το καταλάβεις, σκέψου λίγο το 8χρονο παιδάκι στη Λάρισα που έπαιζε αμέριμνο στην αυλή του και έφαγε μία σφαίρα από τον ‘αρχοντοχωριάτη’ που έκανε ‘ό,τι έκαναν και άλλοι εκείνη την ημέρα’, όπως χαρακτηριστικά τόνισε, μεταξύ άλλων, στην απολογία του ο δράστης. Μην κολλάς στο μέρος, το ίδιο θα μπορούσε να συμβεί και στην Κρήτη.
Γάμος, βαφτίσια, γλέντια, πανηγύρια και μπαλωθιές. Όχι πάντα και όχι παντού. Η πλειοψηφία των Κρητικών θέλει να αποτινάξει αυτή την δολοφονική συνήθεια και απομονώνει εκείνους τους λίγους που συνεχίζουν να το κρατούν… ζωντανό (ειρωνικό αν σκεφτούμε ότι μιλάμε για σφαίρες). Δες, έτσι πρόχειρα, κάποια ενδεικτικά περιστατικά στην Κρήτη από το συγκεκριμένο έθιμο:
Το 1993 σκοτώνεται Γερμανός τουρίστας στο γαμήλιο ταξίδι του από αδέσποτη σφαίρα που προήλθε από κάποια κοντινή γιορτή.
Το 1993 γαμπρός ρίχνει τις πατροπαράδοτες μπαλωθιές στον γάμο του και σκοτώνει έναν ηλικιωμένο κάποια χιλιόμετρα μακριά, που καθόταν αμέριμνος κάτω από μία ελιά.
Το 2014 στη διάρκεια της Ανάστασης πέφτει νεκρός ένας 25χρονος από μπαλωθιές και τραυματίζεται σοβαρά ένας 23χρονος.
Στην Ασή Γιωνιά των Χανίων έχει απαγορευτεί δια ροπάλου το έθιμο μετά από κοινή απόφαση των κατοίκων. Όχι, δεν την είδαν ξάφνου ειρηνιστές, προφανώς κάποιο περιστατικό τους οδήγησε σε αυτή την επιλογή. Άκου, λοιπόν, τι έγινε. Κάποτε, ανήμερα του Πάσχα, ένας 25χρονος έχασε τη ζωή του σε γλέντι, ενώ στα αιματηρά περιστατικά έρχεται να προστεθεί και η ιστορία δύο κολλητών φίλων και κουμπάρων που παραλίγο να καταλήξει σε τραγωδία όταν ένας τραυμάτισε τον άλλον ρίχνοντας μπαλωθιές σε ένα γλέντι.
Αν ρωτήσεις τους Κρητικούς θα σου πουν ότι το έθιμο είναι βαθιά ριζωμένο στην κουλτούρα τους. Η οπλοκατοχή στην Κρήτη είναι το μελανό της σημείο. Όλοι έχουν, όλοι ξέρουν ποιοι έχουν, αλλά ουδείς μιλά. Το δέχονται, το σέβονται, γιατί η οπλοκατοχή και η οπλοχρησία είναι η παράδοση που κληρονόμησαν από τους προγόνους τους. Είπαμε, η παράδοση στην Κρήτη είναι κάτι ιερό.
Το αστείο που γίνεται meme με τις πυροβολημένες πινακίδες σε διάφορα χωριά του νησιού, είναι το viral σήμα κατατεθέν. Να το δεις μία φορά, όντας επισκέπτης, σου φαίνεται περίεργο, το προσπερνάς όταν το αφήσεις πίσω σου, σχεδόν το ξεχνάς. Το να αντικρίζεις αυτή την εικόνα σχεδόν σε καθημερινή βάση είναι το cringe που δεν ξέρεις να διαχειριστείς. Μετράς τις σφαίρες που θα μπορούσαν να καταλήξουν σε ένα ανθρώπινο σώμα. Κάθε τρύπα σε πινακίδα στους δρόμους είναι και μία κερδισμένη ζωή.
Είναι τόσο υπερβολικό όσο ακούγεται; Προφανώς όχι. Παραμένει, όμως, κατάλοιπο μίας εποχής που κάποιοι την όριζαν ως ο ‘ανδρισμός των Κρητικών’. Το έθιμο έχει ελαχιστοποιηθεί, αλλά όταν ακούς ηλικιωμένους Κρητικούς να σου λένε ότι αν στον πόλεμο του ’40 είχαμε τα όπλα που έχουμε τώρα δεν θα πατούσε το ποδάρι του ούτε ένας Γερμανός, τότε συνειδητοποιείς ότι η οπλοκατοχή είναι σαν τον νικημένο καρκίνο. Εκεί που νομίζεις ότι κέρδισες τη μάχη, αυτός εμφανίζεται ξανά. Είναι σαν τη σπηλιά στο ‘Dark’. Μην μπεις εκεί, δεν ξέρεις που θα σε βγάλει.
Πριν από λίγες μέρες, στο παραθαλάσσιο χωριό που μένω μόνιμα τα τελευταία χρόνια, αποφάσισαν να αναβιώσουν ένα πατροπαράδοτο γλέντι για τη γιορτή του πολιούχου. Γλέντι, χορός, φαΐ, πολύ φαΐ, τι ωραία που περνάμε, φάση to know as better. Μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες η κατάσταση ήταν Κρήτη στα κλασικά της. Το αλκοόλ είχε εισχωρήσει τόσο πολύ στα εγκεφαλικά κύτταρα όσων δεν έχουν τον έλεγχο του εαυτού τους, με αποτέλεσμα ένας εξ αυτών αποφάσισε τα ξημερώματα να κάνει επίδειξη ψευτομαγκιάς. Στο κέντρο του χωριού, με σπίτια σε απόσταση βολής (diplis), σε μία περίοδο που το μέρος σφύζει από τουρισμό και σε ώρα που πολλοί πηγαίνουν στις δουλειές τους, είπε να ρίξει μπαλωθιές.
Οι 45 κάλυκες που βρέθηκαν την επόμενη μέρα με ένα πρόχειρο έλεγχο έδειξαν ότι ακόμα κι αν δεχτείς την ενέργεια αυτή ως την κορύφωση του γλεντιού, παραμένει ακραία εγκληματική. Ένας μεθυσμένος ελεύθερος σκοπευτής. Τι πιο τρομακτικό. Το περιστατικό αυτό, το οποίο από την πλειοψηφία των κατοίκων αντιμετωπίστηκε ‘δεν είδα, δεν άκουσα’ ήταν η αφορμή γι’ αυτό το κείμενο. Γιατί άλλο να βλέπεις τις γαζωμένες πινακίδες στους δρόμους κι άλλο να ζεις από κοντά την απόλυτη παράνοια. Ένας μικρός τουριστικός οδηγός για την επόμενη φορά που θα επισκεφτείτε την Κρήτη. Να έχετε στο μυαλό σας και τούτη, την -αυτοκαταστροφική- Κρήτη.
ΥΓ: Μπαλωθιές και σαϊτοπόλεμος. Όταν αντιμετωπίζονται ως εντυπωσιακά έθιμα μέχρι να προκύψουν αιματηρά περιστατικά και να αρχίσει το καταγγελτικό ρεπορτάζ. Η ευθύνη των ΜΜΕ ως προς τα πρότυπα μίας χώρας γεμάτη αντιφάσεις. Βάλτε και αυτό στη συζήτηση…
