Μπήκα σε αυτοκίνητο που δεν χρειάζεται οδηγό!

Δεν πάνε πολλά χρόνια από την εποχή που το μόνο που σε ενδιέφερε σχετικά με το αυτοκίνητο ήταν το πόσα άλογα βγάζει, τι θόρυβο κάνει, αν στρίβει, και λοιπά σχετικά που ακροβατούσαν ανάμεσα στον οδηγικό ενθουσιασμό και την αθεράπευτη καγκουριά. Το αυτοκίνητο αποτελούσε τον καθρέφτη σου προς τα έξω και όχι τυχαία, ειδικά στον ταλαιπωρημένο τόπο που ζούμε, οι περισσότεροι οδηγούσαν αυτοκίνητα δυσανάλογα των τραπεζικών τους λογαριασμών. Τώρα διανύουμε μία πιο συντηρητική εποχή, με διαρκείς τάσεις downsizing στην παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία και υποχρεωτικό downsizing στο πορτοφόλι μας. Έτσι το πρώτο πράγμα που κοιτάμε είναι η κατανάλωση αφού πιο άβολα νιώθεις αντικρίζοντας κάθε λίγο και λιγάκι τον βενζινά της γειτονιάς σου, παρά τον πρώην της γκόμενάς σου. Αύριο όμως; Τι θα γίνει αύριο;

Μη παρασύρεσαι, εδώ στην Ελλάδα, και αύριο και μεθαύριο, παρέα με τους πρώην θα προτιμούμε να κάνουμε. Όμως στις πιο προηγμένες χώρες η αυτοκίνηση θα αλλάξει. Και θα αλλάξει σύντομα. Και θα αλλάξει άρδην. Πολλές από τις τεχνολογίες που μέχρι τώρα βλέπαμε σε ταινίες του σινεμά, με φουτουριστικά οχήματα που κινούνται χωρίς οδηγούς, τα ‘εγγόνια’ του κιτ να επικοινωνούν και να λειτουργούν βάσει των αναγκών των κατόχων τους, όλα αυτά έχουν πάψει πια να αφορούν sci-fi σενάρια.

Παρακολουθώντας τους τελευταίους μήνες, πολλές παρουσιάσεις και workshops με αυτό το αντικείμενο, μπορώ να σας πω με βεβαιότητα πως το μέλλον είναι εδώ. Η τεχνολογία υπάρχει. Απλά πρέπει να τελειοποιηθεί. Κι ώσπου να γίνει αυτό, πρέπει παράλληλα να δημιουργηθούν τα νομικά πλαίσια που θα επιτρέψουν σε αυτή την τεχνολογία να γυρίσει τούμπα όσα γνωρίζαμε σχετικά με την αυτοκίνηση.

Αυτός είναι ένας σκόπελος σημαντικός, μην υποτιμάτε τις προεκτάσεις του. Θα φέρω το παράδειγμα που μου έδωσε σε συζήτησή μας ο Oliver Zipse, μέλος το διοικητικού συμβουλίου του BMW Group, υπεύθυνος για τον τομέα της παραγωγής. Αφού μου ξεκαθάρισε πως η τεχνολογία αυτόνομης οδήγησης του ομίλου είναι σε τόσο προχωρημένο στάδιο που θα μπορούσαν και αύριο να βγάλουν οχήματα στους δρόμους, μου εξήγησε τον προβληματισμό περί ‘αποφάσεων’. Διαβάστε προσεκτικά την ερώτησή του και σκεφτείτε πριν απαντήσετε: “Κινείσαι στο δρόμο όταν ξαφνικά ένα παιδί πετάγεται μπροστά από το αυτοκίνητο σου. Τι κάνεις;”.

Απάντησα ακαριαία και χωρίς δεύτερη σκέψη: “Στρίβω το τιμόνι ώστε να αποφύγω το παιδί”. Επανέρχεται με περισσότερα δεδομένα αυτού του υποθετικού σκηνικού: “Αν στρίψεις το τιμόνι θα συγκρουστείς με διερχόμενο όχημα. Και μέσα στο αυτοκίνητο έχεις και άλλους επιβάτες. Τι κάνεις;”.

Ανεβαίνει ο βαθμός δυσκολίας. “Το ίδιο”, απαντώ.

“Κι αν ήξερες πως αυτή σου η κίνηση θα προκαλούσε την απώλεια τριών ζωών;”. Σωπαίνω. Ήρθε η ώρα αυτής της δεύτερης σκέψης που λέγαμε πιο πάνω.

Υπό καθεστώς αυτόματης οδήγησης, ο υπολογιστής θα πρέπει να λειτουργήσει βάσει αριθμών και όχι ενστίκτου. Βάσει υπολογισμών και όχι συναισθηματισμού. Θα επιλέξει τη λύση που θα έχει τις περισσότερες πιθανότητες να έχει τις λιγότερες δυνατές απώλειες. Εγώ, εσείς, ο Zipse, θα στρίβαμε απλά το τιμόνι για να αποφύγουμε το παιδί.

Πριν λίγες ημέρες βρέθηκα στο Bosch Mobility Experience, στην πίστα δοκιμών του Μπόξμπεργκ στη Γερμανία. Κι όταν στη συνέντευξη Τύπου όπου η γερμανική εταιρεία παρουσίαζε το στρατηγικό της πλάνο σε ότι αφορά σε αυτές ακριβώς τις τεχνολογίες, ο πρόεδρος της Bosch Mobility Solutions, Dr. Rolf Bulander, έθεσε θέμα ηθικών προβληματισμών, ήξερα πλέον ακριβώς για τι πράγμα μιλούσε. Μόνο που αυτός στην κατ’ ιδίαν συζήτηση που είχαμε μετά τη συνέντευξη Τύπου, το πήγε ένα βήμα παραπέρα. Ξεχάστε την προηγούμενη αναλογία. Πάμε πλέον στο ένας προς έναν. Αν στο ίδιο σενάριο το όχημα συνεχίσει την πορεία του, σκοτώνει το παιδί που διασχίζει το δρόμο. Αν όχι, σκοτώνεται ο οδηγός κατά τη προσπάθεια αποφυγής. Αν την απόφαση ζωής ή θανάτου θα πρέπει να την πάρει ένα αυτόνομο όχημα, ποιον θα ‘θυσιάσει’; Το παιδί ή έναν ενήλικα. Ή χειρότερα, έναν μεσήλικα; Έτσι λοιπόν, ένα τεχνολογικό πρόβλημα εξελίσσεται σε κοινωνικό. Ηθικό.

Το πάω ένα βήμα παραπέρα. “Είναι μήπως και θρησκευτικό θέμα;”, τον ρωτάω. “Στη διαδικασία αποδοχής πως ένας υπολογιστής θα πρέπει να μιμηθεί το Θεό και να αποφασίσει ποιος θα ζήσει και ποιος θα πεθάνει, η νομοθεσία που θα πρέπει να περάσει κάθε κυβέρνηση, θα πρέπει να πάρει πρώτα το πράσινο φως από τις θρησκευτικές αρχές της κάθε χώρας;”. Δεν έχει προκάτ απάντηση. Είναι μία διαφορετική παράμετρος αυτή. Τι θα αποφασίσει η Καθολική εκκλησία, τι η Ορθόδοξη; Οι μωαμεθανοί; Πως στο καλό θα συμφωνήσουν όλοι αυτοί που επί τους αιώνες των αιώνων έχουν θεμελιώδεις διαφωνίες;

“Στο τέλος της ημέρας, κάθε κοινωνία, κάθε χώρα, ενδεχομένως σε συνεργασία και με τις θρησκευτικές αρχές, θα πρέπει να πάρει την απόφασή της”, μου λέει ο Bulander. “Εδώ στη Γερμανία, η επιτροπή ηθικής που εξέτασε το ζήτημα, κατέληξε στην απόφαση πως δεν θα πρέπει να υπάρχει διαχωρισμός, δεν θα πρέπει να παίρνονται τέτοιες αποφάσεις βάσει ηλικίας ή φύλλου. Ίσως σε άλλες χώρες η απόφαση να είναι διαφορετική”.

Με την πολιτική και τη θρησκεία ποτέ δεν τα πήγαινα καλά. Πόσο μάλλον σε περιπτώσεις όπως αυτή, όπου μπλέκονται μεταξύ τους. Με την τεχνολογία λοιπόν, τι γίνεται; Ξέρετε πως ήδη γύρω μας στους δρόμους κυκλοφορούν οχήματα που στους αυτοκινητόδρομους κινούνται αυτοματοποιημένα; Ακόμα ο οδηγός δεν μπορεί να πέφτει για ύπνο, πρέπει να είναι πίσω από το τιμόνι, stand by, έτοιμος να αναλάβει τον έλεγχο αν το κρίνει το σύστημα. Και δεν μιλάω μόνο για τις Ηνωμένες Πολιτείες, αυτά ισχύουν και για την Ευρώπη.

Μπορείς κάλλιστα να οδηγείς μία πολυτελή BMW 7-Series στην Autobahn και βλέποντας μία όμορφη γυναίκα στο όχημα που κινείται στη διπλανή λωρίδα, να αφήσεις χέρια από το τιμόνι και βλέμμα από το δρόμο και να έχεις μάτια μόνο για εκείνη!

Αν είναι να σώσουμε τον ρομαντισμό, δεν βαριέσαι, ας ευνουχίσουμε την οδήγηση!

Σοβαρά μιλώντας όμως, όταν φτάσουμε σε τελικές αποφάσεις σχετικά με τους όποιους ηθικούς προβληματισμούς, όταν οριστεί το νομικό πλαίσιο, όταν η οδήγηση περάσει στα ‘χέρια’ των υπολογιστών, αναλογίζεστε πόσο πιο ασφαλείς θα είναι οι μετακινήσεις μας; Πόσο λιγότερες θα είναι οι απώλειες στους δρόμους; Και πέραν από το θέμα της ασφάλειας. Με κάθε όχημα να ακολουθεί βέλτιστη και νόμιμη πορεία, πόσο λιγότερη κίνηση θα έχουμε στους δρόμους; Και πόσο σημαντικό θα είναι σε μία ζωή που τρέχουμε 24/7 σαν τον Βέγγο, το να εκμεταλλευόμαστε τον χρόνο που θα περνούσαμε εγκλωβισμένοι στο μποτιλιάρισμα, δουλεύοντας ή κάνοντας άλλες δραστηριότητες; Όποιος έχει ‘αφήσει τα κόκκαλα’ του στο ποτάμι απόγευμα Παρασκευής ή έχει αναπαραστήσει στήλη άλατος ακινητοποιημένος μία αιωνιότητα και μία ημέρα στη Τσιμισκή πρωί Σαββάτου, με καταλαβαίνει.

Πάμε λοιπόν στις λύσεις. Και θα ξεκινήσω με κάτι που ίσως φαντάζει πιο απλό: το αυτοματοποιημένο παρκάρισμα. Σύστημα τελειοποιημένο (το δοκιμάσαμε σε workshops τόσο της Continental όσο και της Bosch) και που θα διευκόλυνε την καθημερινότητα καθώς ο υπολογιστής απομνημονεύει τις κινήσεις του οδηγού στο τιμόνι και τα πεντάλ άρα και κατ’ επέκταση του οχήματος. Και μετά, σαν σε καρμπόν, εκτελεί την ίδια ακριβώς χορογραφία, τοποθετώντας το αυτοκίνητο με τις ίδιες μανούβρες στο γκαράζ του σπιτιού του ιδιοκτήτη. Πράγμα που μπορεί να γίνει τόσο με τον οδηγό να επιβλέπει εξ αποστάσεως όσο και από τη θέση του οδηγού. Μπορείτε μάλιστα να δείτε τα παραπάνω στην πράξη, στο video που ακολουθεί.

Κι αυτή είναι η βάση. Η Bosch και σίγουρα και ο ανταγωνισμός, δουλεύουν πάνω σε αντίστοιχες ιδέες που αφορούν γενικά στο παρκάρισμα μέσα στην πόλη. Σε ένα αστικό τοπίο όπου τα πάντα είναι συνδεμένα, το όχημα θα μπορεί να εντοπίζει που υπάρχει θέση στάθμευσης και να απαλλάσσει τον οδηγό από έναν εκ των σημαντικότερο εφιαλτών όποιου έχει οδηγήσει σε μεγαλούπολη.

Επόμενο κεφάλαιο, η αυτόματη οδήγηση. Όπως είπαμε, η τεχνολογία είναι ήδη εδώ. Λίγο-πολύ όλοι έχετε δει σχετικά video στο διαδίκτυο αλλά η δική μου πρώτη φορά, ήταν όπως κάθε παρθενιά. Όσο κι αν ξέρεις τι να περιμένεις, όσο κι αν αισθάνεσαι προετοιμασμένος, την κρίσιμη στιγμή σε πιάνει πανικός. Θες να παρακάμψεις το σύστημα, θες να πάρεις την κατάσταση στα χέρια σου.

Το μυαλό σου δεν μπορεί να επεξεργαστεί με την απαιτούμενη ταχύτητα τα δεδομένα και βραχυκυκλώνει εξαιτίας ενός συναισθήματος που λέγεται φόβος. Πως να εμπιστευτείς ξαφνικά τη ζωή σου σε ένα μάτσο κυκλώματα, καλώδια και επεξεργαστές;

 Κι αυτό ενώ κινούμασταν σε ασφαλές περιβάλλον, σε προσομοιωμένες συνθήκες, χωρίς άλλα οχήματα γύρω μας. Φανταστείτε τι θα γινόταν μέσα στην πόλη.

Όμως όπως συμβαίνει σε όλα στη ζωή, η πρώτη φορά είναι η δύσκολη. Μετά συνηθίζεις. Ειδικά αν έχεις τις κατάλληλες συνθήκες. Όπως για παράδειγμα αν πρέπει να πηγαίνεις στη δουλειά σου με ένα όχημα όπως το εντυπωσιακό concept car F015 της Mercedes. Xολιγουντιανών προδιαγραφών όχημα, παρουσιάστηκε στην CES και θα μπορούσε κάλλιστα να αντιπροσωπεύει την αυτοκίνηση του 2030. Κι όμως, μπορεί να κινηθεί στους δρόμους τώρα. Τι θα λέγατε για μία ξενάγηση σε αυτό;

Πρώτος στόχος λοιπόν η ασφάλεια, μετά οι οικολογικές μετακινήσεις μέσω της μείωσης των ρύπων και τρίτος, η συνδεσιμότητα. Τριάντα χρόνια μετά τον David Hasselhoff που μιλούσε στον K.i.t.t. μέσω του ρολογιού του, μπορείς και εσύ να ενεργοποιήσεις εξ αποστάσεως τον κινητήρα, τον κλιματισμό και άλλες λειτουργίες του αυτοκινήτου σου. Μπορεί όμως το αυτοκίνητό σου να επικοινωνεί και με ευρύτερο δίκτυο;

Ιδανική απάντηση αυτό, αποτελεί το παρακάτω όχημα που παρουσιάστηκε στο Mobile World Congress της Βαρκελώνης. Όχι, δεν το οδηγήσαμε αλλά είχαμε την ευκαιρία να βιώσουμε από πρώτο χέρι, όλα τα τεχνολογικά ατού του, όλες τις Star Trek λειτουργίες του.

Σε μία στατική επίδειξη την οποία υποτιμήσαμε πριν αρχίσει αλλά λεπτό προς λεπτό, λειτουργία προς λειτουργία, μας κατέβαζε ακόμα περισσότερο το σαγόνι. Η κάμερα αναγνώρισης ‘συλλαμβάνει’ το πρόσωπο του οδηγού και φτιάχνει το προφίλ του, μαθαίνοντας τι μουσική ακούει, τι θερμοκρασία θέλει στο αυτοκίνητο, σε ποια θέση θέλει το τιμόνι του. Ή τους καθρέφτες (για να είμαστε ακριβείς, το σχετικό οπτικό πεδίο μιας και αντί καθρεφτών, υπάρχουν κάμερες. Ο οδηγός μπορεί να δώσει εντολές με τα μάτια –ναι, με τα μάτια- ή με κινήσεις των χεριών στον αέρα. Κι αφού τα έχει ρυθμίσει όλα βάσει των θέλω του, κάθεται χαλαρά πίσω αφήνοντας την οδήγηση στον αυτόματο πιλότο και επικεντρώνεται στην απομακρυσμένη επικοινωνία με το σύστημα Smart Home στο σπίτι ή το εξοχικό. Που ανοίγει παντζούρια, ανάβει θέρμανση, καταγράφει τι υπάρχει στο ψυγείο, κάνει λίστα για ψώνια βάσει της όρεξης του οδηγού και πολλά άλλα τα οποία ποτέ δεν φανταζόσασταν πως θα μπορούσε να κάνει το αυτοκίνητό σας.

Είμαστε λοιπόν έτοιμοι να γυρίσουμε σελίδα; Όσο έτοιμοι ήταν οι παππούδες μας το 1958 όταν η Saab τοποθέτησε πρώτη σε όλα τα αυτοκίνητά της ζώνες ασφαλείας. Όσο έτοιμοι ήταν οι γονείς μας όταν η Bosch δημιούργησε το δεδομένο πια σε όλα τα οχήματά ABS. Τώρα ήρθε η δική μας σειρά να κάνουμε ένα άλμα πίστης. Μη φοβηθείτε, το πράγμα, όπως και το αυτοκίνητο, θα πάει μόνο του.