‘Ndrangheta: Η μεγαλύτερη δίκη Μαφίας στην Ιταλία εδώ και 30 χρόνια

Μπορεί το όνομά του εγκληματικού συνδικάτου να μην είναι τόσο γνωστό όσο η ναπολιτάνικη Camorra ή τα παραρτήματα της Σικελικής Μαφίας που αναφέραμε στο κείμενο για τον Giulio Andreotti. Το αστυνομικό θρίλερ του Ridley Scott, All the money in the world (2017), ίσως να χτυπάει ένα καμπανάκι στη μνήμη, καθώς μέλη της ‘Ndrangheta απήγαγαν τον εγγονό του μεγιστάνα J. Paul Getty. Όπως και το βιβλίο Μηδέν, Μηδέν, Μηδέν: Πώς η κοκαΐνη κυβερνά τον κόσμο του δημοσιογράφου – συγγραφέα Roberto Saviano (μετάφραση της Μαρίας Οικονομίδου για τις Εκδόσεις Πατάκη, 2014) που μεταφέρθηκε τηλεοπτικά από το Amazon Prime (2020).

Η δίκη της καλαβρέζικης οργάνωσης που ξεκίνησε στις 13 Ιανουαρίου δεν αφορά ολόκληρη την οργάνωση, αλλά μόνο τους υπόπτους που σχετίζονται με την οικογένεια Mancuso, μια από τις πιο ισχυρές φατρίες της ‘Ndrangheta. 355 ύποπτοι και πάνω από 900 μάρτυρες θα καταθέσουν στη δίκη που θα διαρκέσει δύο χρόνια, στο ειδικά διαμορφωμένο δικαστήριο στην καρδιά της Καλαβρίας. Με αφορμή τη (μέχρι στιγμής) δίκη της δεκαετίας στη γειτονική χώρα, συγκεντρώσαμε μερικά ιστορικά στοιχεία που ξεδιπλώνουν τη φύση του μαφιόζικου συνδικάτου.

Η λέξη ‘Ndrangheta είναι ένα γλωσσικό δάνειο της καλαβρέζικης διαλέκτου από την ελληνική γλώσσα ή την κατωιταλική/γραικανική διάλεκτο που χρησιμοποιείται στην περιοχή της Καλαβρίας. Η ελληνική λέξη «ανδραγαθία» που τονίζει την αντρειοσύνη, τη γενναιότητα και τις πολεμικές αρετές ενός ατόμου ή και μιας ομάδας ενέπνευσε τα πρώτα μέλη της ομάδας το 1872, χρονιά που καταγράφεται για πρώτη φορά η oργάνωση της ‘Ndrangheta.

Η δράση της ‘Ndrangheta ανάγεται ήδη από το 1792. Οι άπειρες εγκληματικές ενέργειες της μυστικής κοινωνίας που εισχώρησαν στα βάθη της κοινωνίας της Κάτω Ιταλίας επεκτάθηκαν από το 1975 σε όλη την Ιταλία, μετά την αρπαγή των χρημάτων που προορίζονταν για δημόσια έργα. Το 1974, όμως, με αφορμή τη διαχείριση των κρατικών επιδοτήσεων, φατρίες της ‘Ndrangheta επιδόθηκαν σε μια εμφύλια διαμάχη που κράτησε δύο χρόνια και κόστισε τη ζωή σε 233 ανθρώπους. Το 1985, οι διαφωνίες για τα συμβόλαια της κατασκευής της γέφυρας στο στενό της Μεσσίνας οδήγησαν τις φατρίες σε έναν δεύτερο εμφύλιο μέχρι το 1991, στον οποίο έχασαν τη ζωή τους 621 άτομα.

Ο δικαστής Roberto Di Bella, ο οποίος ειδικεύεται εδώ και 30 χρόνια στις μεθόδους της καλαβρέζικης μαφίας, περιγράφει τη ‘Ndrangheta ως «την ίσως πιο ισχυρή εγκληματική οργάνωση στον κόσμο, αλλά σίγουρα την πιο διασκορπισμένη σε όλον τον κόσμο». Οι δραστηριότητές της είναι οι τυπικές των μαφιών οργανωμένου εγκλήματος – διακίνηση ναρκωτικών, εκβιασμοί, παράνομη διακίνηση αποβλήτων και ξέπλυμα χρήματος.

Αυτό που κάνει τη ‘Ndrangheta διαφορετική από άλλες μαφίες είναι η οικογενειακή της δομή. Βασίζεται σε δεσμούς αίματος, γεγονός που την καθιστά «πολύ αξιόπιστη, επειδή υπάρχουν λίγα “καρφιά”», δήλωσε ο Di Bella στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων. Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους οι Κολομβιανοί ή Μεξικανοί παραγωγοί ναρκωτικών έχουν χρησιμοποιήσει τις υπηρεσίες της ‘Ndrangheta για να πουλήσουν στην Ευρώπη.

«Η τεράστια ροή χρημάτων που προέρχεται από τα ναρκωτικά επιτρέπει στη ‘Ndrangheta να αγοράζει τα πάντα, να μολύνει την οικονομία, όχι μόνο της Ιταλίας αλλά και πολλών άλλων χωρών του κόσμου» είπε.

Οι ιταλικές αρχές εκτιμούν ότι υπάρχουν περίπου 20.000 άτομα που συνεργάζονται με τη  ‘Ndrangheta σε όλο τον κόσμο, αλλά η πραγματική σύνθεση και ο πλούτος της είναι δύσκολο να οριστούν. Ο Nicola Gratteri, εισαγγελέας στην Καλαβρία, εκτιμά ότι ο ετήσιος κύκλος εργασιών της οργάνωσης ξεπερνάει τα 50 δισεκατομμύρια ευρώ, σχεδόν το 3,5% του ΑΕΠ της Ιταλίας.

Η ‘Ndrangheta είναι γνωστή για την αγριότητα και τη σκληρότητα της, όταν δε γίνεται αυτό που θέλουν. Εξαιτίας της, αστυνομικοί, δικαστικοί και μάρτυρες ζουν κάτω από αστυνομική προστασία για χρόνια. Οι ιστορίες για τη βιαιότητα ξεπερνούν τη φήμη της οργάνωσης. Η ιστορία που έκανε αίσθηση θυμίζει κάτι από το βιβλίο του Thomas Harris και την ομώνυμη ταινία του Ridley Scott, Hannibal (2001). Μια 42χρονη επιχειρηματίας βρέθηκε νεκρή, ενώ το σώμα της το είχαν παρατήσει για τροφή στα γουρούνια, επειδή αρνήθηκε να παραδώσει κομμάτι της γης της σε έναν γείτονα που είχε σχέσεις με τη ‘Ndrangheta.

Ο 27χρονος Ján Kuciak ήταν ένας από τους πιο μαχητικούς δημοσιογράφους της Σλοβακίας. Ερευνούσε τη φοροδιαφυγή επιχειρηματιών που είχαν σχέση με στελέχη της σλοβακικής Βουλής και της ‘Νdrangheta στη Σλοβακία, όταν δολοφονήθηκε έξω από το σπίτι του, μαζί με τη σύντροφό του Martina Kušnírová. Ήταν ο πρώτος δημοσιογράφος που δολοφονήθηκε μετά την ανεξαρτησία της χώρας το 1993.

Η δολοφονία του πυροδότησε μαζικές διαδηλώσεις στην Μπρατισλάβα, οι μεγαλύτερες από την εποχή της Βελούδινης Επανάστασης το 1989. Δύο μέρες αργότερα, η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Fico παραιτήθηκε από την κυβέρνηση. Ο Kuciak βραβεύτηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Andrej Kiska, τον γερμανικό, τον τσέχικο και τον σλοβακικό τύπο για το άρθρο της ‘Ndrangheta στη Σλοβακία.