O φονικός σεισμός του 1953 που ισοπέδωσε την Κεφαλονιά
Μιλήσαμε με μια παλιά κάτοικο του νησιού που βίωσε από πρώτο χέρι το μένος του Εγκέλαδου, όταν ο τελευταίος το κατέστρεψε συθέμελα και μέσα σε μόλις μία μέρα.
- 25 ΙΟΥΝ 2022
Το πρωί της Τετάρτης 12 Αυγούστου 1953 έμελλε να αλλάξει ριζικά τις ζωές των κατοίκων της Κεφαλονιάς. Το ρολόι έδειχνε λίγο μετά τις 11 το πρωί, όταν ο καταστροφικός σεισμός ύψους 7,2 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ χτύπησε το νησί. Οι ντόπιοι πετάχτηκαν με μιας από τα σπίτια τους και έτρεξαν στην ύπαιθρο για να σωθούν. Λίγη ώρα αργότερα, ένας μαύρος καπνός είχε τυλίξει ολόκληρο το Αργοστόλι.
Δεν επρόκειτο για κάποια πυρκαγιά αλλά για τον καπνό από τα ερείπια των σπιτιών που είχαν μόλις καταρρεύσει. Όλα τα αρχοντικά, όλες οι εκκλησίες, όλες οι πλατείες είχαν γίνει σκόνη και θρύψαλα.
Η Κεφαλονιά καταστράφηκε συθέμελα με εκατοντάδες ανθρώπους να χάνουν τη ζωή τους και χιλιάδες ακόμη να μένουν εν μία νυκτί χωρίς σπίτια. Όσοι έζησαν το μένος του σεισμού, δεν πρόκειται να ξεχάσουν ποτέ αυτή τη μέρα – όσα χρόνια και αν περάσουν.
Η μαρτυρία μίας γυναίκας που ήταν εκεί
AP
Η Μάχη Τσενέ ήταν 13 ετών όταν βίωσε τον σεισμό. «Δύο μέρες πριν από τον καταστροφικό σεισμό, είχαμε μερικούς πολύ δυνατούς προσεισμούς. Εγώ φοβόμουν πάρα πολύ και δεν έμπαινα στο σπίτι, γιατί έτριζαν τα πατώματα. Έτσι λοιπόν έφυγα μακριά από το σπίτι και κοιμήθηκα κάτω από μια συκιά. Το πρωινό της επόμενης μέρας μαζευτήκαμε με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας, με αγκάλιασαν προσπαθώντας να με ηρεμήσουν και το απόγευμα πήγαμε μια βόλτα. Δύο από τα παιδιά της οικογένειας, μάλιστα, έπαιξαν κιθάρα» θυμάται εκείνη 69 χρόνια μετά.
«Εκεί που είχα ηρεμήσει, λοιπόν, ακούστηκε ένα πολύ μεγάλο βουητό και άρχισαν να κουνιούνται τα πάντα. Σε λίγο τίποτα δε φαινόταν. Σκοτείνιασε ο τόπος και δεν μπορούσαμε να πάρουμε αναπνοή. Όλος ο κόσμος βγήκε από τα σπίτια του αλλά δεν μπορούσαν να επικοινωνήσουν γιατί δεν υπήρχαν τηλέφωνα. Όλα όσα λέω έγιναν πάρα πολύ γρήγορα» εξηγεί.
«Ακούσαμε ότι γκρεμίστηκε όλο το νησί, ότι υπήρχαν πολλά θύματα, ότι δεν μπορούσε κανείς να φύγει, ότι ήταν πιθανό να βουλιάξει ολόκληρο το νησί. Καταλαβαίνεις τη δική μου ψυχολογία, έτσι; Όταν άρχισαν τα δρομολόγια κατέβηκα στο Ληξούρι για να φύγω και μας ήταν αδύνατο να καταλάβουμε τις γειτονιές» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Πριν συνεχίσει: «Μόνο γκρεμισμένα σπίτια έβλεπες, δρόμοι πουθενά. Σκαρφαλώναμε πάνω στα ερείπια για να μπορέσουμε να πάμε προς τη θάλασσα και αυτό που σου λέω έγινε τουλάχιστον δύο μήνες μετά τον σεισμό».
«Την ίδια ώρα, αν θυμάμαι καλά, υπήρξε βοήθεια από την Αγγλία. Πάνω από το νησί πετούσαν αεροπλάνα και μας έριχναν αλεξίπτωτα σακιά με τρόφιμα. Αργότερα έμαθα ότι ήρθαν συνεργεία και έφτιαξαν παράγκες» καταλήγει η Μάχη Τσενέ.
Ο σεισμός που έκανε συντρίμμια τρία νησιά
AP
Όλα τα λεγόμενά της επιβεβαιώνονται από τα άρθρα των ελληνικών εφημερίδων της εποχής. Όπως διαβάζουμε στα πρωτοσέλιδα του ελληνικού τύπου για εκείνες τις μέρες, ο καταστρεπτικός σεισμός της 12ης Αυγούστου προκάλεσε τεράστιες ζημιές όχι μόνο στην Κεφαλονιά αλλά και στη Ζάκυνθο και στην Ιθάκη.
Όπως ανέφερε, μάλιστα, ο Πρωθυπουργός Αλέξανδρος Παπάγου, τα σπίτια έπεσαν σαν τραπουλόχαρτα και ο μαύρος καπνός που είχε σχηματιστεί από τα ερείπια είχε σκεπάσει ολόκληρο το Ιόνιο Πέλαγος.
Ο απολογισμός των θυμάτων και των καταστροφών άργησε να γίνει. Κι όταν έγινε ήταν καταστροφικός. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ελληνικού κράτους, υπολογίζεται πως 455 κάτοικοι της Κεφαλονιάς, της Ζακύνθου και της Ιθάκης έχασαν τη ζωή τους καθώς τους καταπλάκωσαν τα ίδια τους τα σπίτια, 2.412 τραυματίστηκαν και 21 δεν βρέθηκαν ποτέ. Οι περισσότεροι από τους επιζήσαντες, βλέποντας παντού γύρω τους κατεστραμμένη γη, προσπάθησαν να μεταναστεύσουν στην ηπειρωτική χώρα.
Μόνο λίγοι ήταν, όμως, αυτοί που μπήκαν στα καράβια, καθώς η ελληνική κυβέρνηση εξέδωσε νόμο έκτακτης ανάγκης, κατά τον οποίο απαγόρευε από τους νησιώτες να φύγουν από τον τόπο τους, υπό τον κίνδυνο μην ερημωθούν τα νησιά.
Από την πρώτη στιγμή, στην περιοχή έφτασαν πλοία και σωστικά συνεργεία του Ερυθρού Σταυρού καθώς και δυνάμεις του Ελληνικού Στρατού και του Πολεμικού Ναυτικού. Στη μάχη για τη διάσωση των εγκλωβισμένων μπήκαν επίσης δυνάμεις του Πολεμικού Ναυτικού του Ισραήλ, ενώ την περίθαλψη των σεισμοπαθών ανέλαβαν ομάδες από τη Βρετανία, τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, την Ιταλία ακόμη και τη Νέα Ζηλανδία.
Με τις κατοικίες των ντόπιων να έχουν καταστραφεί ολοσχερώς, οι ελληνικές δυνάμεις σε συνεργασία με εκείνες από το εξωτερικό δημιούργησαν μερικές σκηνές και παράγκες για να μη μείνει κανείς χωρίς στέγη. Η ανέγερση του Αργοστολίου και των υπόλοιπων χωριών της Κεφαλονιάς άργησε. Έπρεπε όλα, όμως, να γίνουν από την αρχή. Σήμερα, οι πληγές στο νησί φαίνεται πως έχουν επουλωθεί. Κανείς, όμως, από τους κατοίκους του νησιού που βίωσαν το μένος του σεισμού δεν πρόκειται να ξεχάσει εκείνο το πρωινό της 12ης Αυγούστου 1953.
