Ο μυστηριώδης θάνατος του Μωάμεθ του Πορθητή
- 29 ΜΑΙ 2020
Οι χριστιανικοί λαοί από την Νάπολη και τη Γαλλία μέχρι την Ουγγαρία -όχι όμως και από τη Βενετία που θα σεβαστεί την πολυδάπανη ειρήνη που είχε υπογράψει με τους Οθωμανούς το 1479- θα υπακούσουν. Θα συγκεντρώσουν στρατό, θα πολιορκήσουν την πόλη και θα την πάρουν πίσω για χάρη του Πάπα. Η ιστορία θα γράψει ότι έτσι μπήκε τέλος στον επεκτατισμό των Οθωμανών προς την ιταλική χερσόνησο. Δεν θα γράψει ποτέ όμως τι θα συνέβαινε αν αρχηγός του στρατεύματος ήταν τότε ο ίδιος ο Μωάμεθ. Ο Πορθητής δεν κατάφερε ποτέ να ολοκληρώσει την εκστρατεία που ξεκίνησε, είχε πεθάνει λίγο καιρό νωρίτερα, στις 3 Μαΐου, κάτω από περίεργες συνθήκες.
Ο ‘Φατιχ Σουλτάν Μεχμέτ’ θα αρρωστήσει στην περιοχή Μάλτεπε, μόλις 25 χλμ μακριά της Κωνσταντινούπολης, λίγες μέρες αφότου ξεκινήσει την εκστρατεία του. Η αρρώστια του θα κρατήσει λίγα εικοσιτετράωρα και θα πεθάνει εκεί, στα 49 του χρόνια, ζώντας μόλις ένα χρόνο περισσότερο από τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο. Θα θαφτεί στο τέμενος Φατίχ, ένα τζαμί που κτίστηκε πάνω στον θρυλικό ναό των Αγίων Αποστόλων, εκεί όπου θάβονταν οι Βυζαντινοί Αυτοκράτορες. Ο ναός κατεδαφίστηκε 8 χρόνια μετά την Άλωση με εντολή του ίδιου του Μωάμεθ.
Η φημολογία για τον θάνατό του θα ξεκινήσει αμέσως, συνεχίζοντας την παράδοση που ήθελε από τα χρόνια του Βυζαντίου, πολλούς από όσους κάθονται στον θρόνο της Πόλης, να πεθαίνουν ύποπτα. Άλλωστε και ο ίδιος κράτησε για τον εαυτό του τον τίτλο του ‘Kayser-i Rum’, δηλαδή ‘Αυτοκράτορα των Ρωμαίων’, κατά κάποιον τρόπο, διατήρησε άθελά του αυτήν τη μακάβρια συνέχεια.
Ο Μωάμεθ έπασχε τα τελευταία χρόνια από αρθρίτιδα και οιδήματα στα πόδια, και οι αναφορές υποστηρίζουν ότι λίγο πριν πεθάνει, οι πόνοι του είχαν χειροτερέψει αρκετά. Ωστόσο, παραμένουν ισχυρές οι ενδείξεις ότι ο θάνατός του οφειλόταν σε δηλητήριο. Αν θες να βρεις τον κύριο ύποπτο, αρκεί να ψάξεις σε ποιον θα περνούσε ο θρόνος και αυτός δεν είναι άλλος από τον μεγαλύτερο γιο του, τον Βαγιαζήτ Β’, γεννημένο στο Διδυμότειχο.
Οι δυο τους κατά τα τελευταία χρόνια του Σουλτάνου, είχαν κακές σχέσεις. Ο Βαγιαζήτ δεν υπάκουε πάντα στις εντολές του πατέρα του, και είχε πάψει να είναι ο “αγαπημένος του γιος”, κάτι που σήμαινε ότι ο Μωάμεθ καλόβλεπε για διάδοχο του θρόνου του, ένα άλλον γιο του, τον Τζεμ. Λέγεται ότι αυτή η μεταστροφή προτίμησης προς τον άλλον γιο του, οφειλόταν και στη βαριά εξάρτηση του Βαγιαζήτ από το όπιο.
Παράλληλα, εκείνη την περίοδο ο Σουλτάνος είχε προκαλέσει γενική δυσαρέσκεια στα ανώτερα στρώματα των Οθωμανών, όταν αποφάσισε να χαρακτηρίσει 20.000 χωριά και πόλεις ως στρατιωτικά φέουδα. Να τα πάρει δηλαδή από την κατοχή των Οθωμανών “ευγενών”. Εκείνοι, θα εναποθέσουν τις ελπίδες τους στον Βαγιαζήτ και θα δικαιωθούν, καθώς ο δεύτερος, με το που γίνει Σουλτάνος θα τους τα επιστρέψει.
Μία άλλη πηγή θέλει τους Βενετούς να τον δηλητηριάζουν μέσω του έμπιστου Εβραίου γιατρού του, Γιακούμπ Πασά, ο οποίος είχε εν τω μεταξύ μεταστραφεί στο Ισλάμ. Το ‘Συμβούλιο των Δέκα’, το κύριο κυβερνητικό σώμα της Βενετίας, λέγεται ότι είχε κάνει 14 απόπειρες εναντίον του, με την τελευταία να είναι και η πετυχημένη. Ο Γιακούμπ ήταν έμπιστος του Μωάμεθ και ήταν μάλιστα εκείνος που του είχε εμφυσήσει και την αγάπη για την ιατρική. Ιστορικοί πιστεύουν ότι του χορηγούσε δηλητήριο στον οργανισμό για δέκα περίπου χρόνια. Μετά τον θάνατο του Μωάμεθ ξέσπασε η εξέγερση των γενίτσαρων, κατά τη διάρκεια της οποία δολοφονήθηκε και ο Γιακούμπ. Ταυτόχρονα, υπάρχει και μια αναφορά για έναν άλλο γιατρό, απ’ την Περσία αυτήν τη φορά, που ίσως να του χορήγησε το δηλητήριο και δεν πρέπει να τον μπερδεύουμε με τον Γιακούμπ.
Ο θάνατος του Μωάμεθ έφερε ανακούφιση στη Δύση. Οι καμπάνες χτυπούσαν σε όλες τις μεγάλες πόλεις και στη Βενετία ο κόσμος ξεχύθηκε στον δρόμο φωνάζοντας “Ο Μεγάλος Αετός είναι νεκρός”.
Για την ιστορία να πούμε ότι και ο κύριος ύποπτος για τον θάνατό του, ο Βαγιαζήτ ΄Β θα πεθάνει το 1512, κάτω από παρόμοιες ύποπτες συνθήκες. Θα επικρατήσει η άποψη ότι κι εκείνον τον δηλητηρίασε ο γιος του, ο Σελίμ Ά.