Ο μύθος της αρχαιοελληνικής πόλης που ο ήλιος δεν έπρεπε να δει τον Βασιλιά της

Οι Οινιάδες ιδρύθηκαν τον 7ο αιώνα π.Χ. από τους Κορίνθιους. Ιδρυτής της πόλης ήταν ο Αλκμαίων, ο οποίος πολέμησε τους ντόπιους για λογαριασμό του Αιτωλού βασιλιά Οινέα. Η πόλη λοιπόν φαίνεται ότι πήρε το όνομά του, ενώ πάντοτε έφερε και ένα μυστήριο ή έστω μία κάπως αμφιλεγόμενη ιστορία.

Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου οι Οινιάδες κράτησαν διαφορετική στάση από τους υπόλοιπους Ακαρνάνες και συμμάχησαν με τους Πελοποννήσιους. Τελικά, τον όγδοο χρόνο του πολέμου, η πόλη πιεζόμενη από τους υπόλοιπους Ακαρνάνες και τους Αθηναίους εντάχθηκε στην Αθηναϊκή συμμαχία.

Πρέπει να σημειωθεί ότι η πόλη είχε στρατηγική θέση καθώς από τις Οινιάδες μπορούσε να ελεγχθεί τόσο η είσοδος προς τον Πατραϊκό κόλπο, όσο και η θαλάσσια κίνηση μεταξύ της Ακαρνανίας και των νησιών του Ιονίου.

Οχύρωση και πολιτισμός

Η οχύρωση της πόλης έγινε πάνω σε έναν λόφο από βελανιδιές, τον Τρίκαρδο (που έχει επίσης βασιλικό όνομα, για το οποίο θα μάθεις μερικά πράγματα παρακάτω). Στην κορυφή του λόφου βρίσκεται η Ακρόπολη, η οποία αρχικά είχε ξεχωριστή οχύρωση και τείχη με 5.6 χλμ περίμετρο.

Σήμερα, σώζονται τείχη ύψους 6 μέτρων. Μέσα στην οχυρωμένη πόλη ωστόσο, υπήρχε ένας πραγματικός θησαυρός. Μέρος της Αγοράς (βουλευτήριο, στοά, ναός, Ηρώο) σώζεται μέχρι και σήμερα, ενώ τα πιο εντυπωσιακά αρχαία κτίρια είναι το θέατρο, το ναυπηγείο και το λουτρό.

Το θέατρο των Οινιάδων άρχισε να κατασκευάζεται τον 4ο αιώνα π.Χ. από τους Αθηναίους και ολοκληρώθηκε αργότερα, επί της κυριαρχίας των Μακεδόνων, ενώ και οι Ρωμαίοι πρόσθεσαν μερικές αλλαγές. Δεσπόζουν ορισμένες αρχιτεκτονικές ιδιαιτερότητες, όπως η απόκλιση της συμβολής των αξόνων του κοίλου και των κλιμάκων ανόδου από το κέντρο της ορχήστρας.

Το Αρχαίο θέατρο των Οινιάδων είχε εξαιρετική ακουστική ενώ η χωρητικότητά του ξεπερνούσε τις 5.000 θέσεις. Το κοίλον του θεάτρου έχει δημιουργηθεί με τον γκρίζο ασβεστόλιθο της περιοχής, την ώρα που οι θεατές προσέγγιζαν τις θέσεις τους μέσω 12 κλιμάκων ανόδου, από τις οποίες σήμερα είναι ορατές μόνο οι 9. Αυτό οφείλεται στη φθορά του πετρώματος μέσα στους αιώνες. Είναι ένα από τα έξι αρχαία θέατρα του νομού και έχει μελετηθεί πλήρως. 

Το ναυπηγείο των Οινιάδων αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα ελληνικά μνημεία από μόνο του και υπάρχει σημαντικός λόγος για αυτό. Έχει αναγνωριστεί ως το παλαιότερο ναυπηγείο στον κόσμο και υπάρχουν αρχιτεκτονικές ενδείξεις που το κατατάσσουν στα Μεγαλιθικά και Προμυκηναϊκά μνημεία.

Πήρε την τελική του μορφή τον 4ο αιώνα π.Χ., έχοντας πολλά παρόμοια αρχιτεκτονικά στοιχεία με τη Μαρίνα της Ζέας στον Πειραιά. Η μαζική του χρήση κόπασε έναν αιώνα αργότερα, όταν οι κάτοικοι της περιοχής διατάχθηκαν να εγκαταλείψουν την πόλη ωστόσο είναι αποδεδειγμένο ότι χρησιμοποιούνταν ακόμη και στην εποχή της Κλεοπάτρας. Στον χώρο αυτόν ανασύρονταν και επισκευάζονταν το χειμώνα τα πλοία της περιοχής. 

Το 1900, Αμερικανοί αρχαιολόγοι έφτασαν σε αποστολή στις Οινιάδες για να ερευνήσουν περαιτέρω το μνημείο και ανακάλυψαν την παρουσία λουτρών. Ήταν ένα αμιγώς ελληνικό κτίσμα και περιείχε αίθουσες ζεστού νερού και κρύου νερού καθώς και δωμάτια μυρώματος.

Ο μύθος για τον Βασιλιά που δεν ήθελε να τον δει ο Ήλιος

Με βάση τον μύθο, στο Αρχαίο Κάστρο κατοικούσε ο Βασιλιάς Τρίκαρδος, του οποίος ο γιος ήταν ο Ανήλιαγος. Ονομάστηκε έτσι επειδή δεν έπρεπε ποτέ να τον δει ο Ήλιος. Ο Ανήλιαγος όταν έγινε βασιλιάς, αγάπησε, σύμφωνα πάντα με τους μύθους και τις δημοτικές παραδόσεις, την Κυρά-Ρήνη, η οποία κατοικούσε στον πύργο της στην Πλευρώνα (άλλη μια αρχαία πόλη της Αιτωλίας) και κάθε νύχτα την επισκεπτόταν και έφευγε πριν ξημερώσει.

Η Κυρά-Ρήνη ήταν κατά μια εκδοχή η σύζυγος του Ανδρόνικου Παλαιολόγου και κατ’ άλλη εκδοχή ήταν κόρη του Αλεξίου Γ’ Κομνηνού. Επειδή ο βασιλιάς Ανήλιαγος δεν της έλεγε γιατί φεύγει πάντα τόσο νωρίς, φοβήθηκε ότι έχει κάποια άλλη γυναίκα.

Αποφάσισε λοιπόν να του βάλει μια «παγίδα». Έσφαξε όλους τους κόκορες που ζούσαν στον Πύργο της ώστε να μην ξυπνήσει εγκαίρως για να φύγει. Για κακή της τύχη αλλά και κακή τύχη του βασιλιάς Ανήλιαγου, ο τελευταίος όντως δεν ξύπνησε εγκαίρως. Όταν κατάλαβε τι είχε συμβεί όμως, καβάλησε το άλογό του και άρχισε να καλπάζει με μανία.

Έφτασε μέχρι το ποτάμι, ο Ήλιος τον πρόλαβε, ο Ανήλιαγος αντίκρισε το φως του και έτσι τελείωσε η δική του τραγική ιστορία.