Ο πόλεμος των data έφτασε μέχρι την Ευρωπαϊκή Ένωση
Κι όμως, η Ευρώπη δείχνει έτοιμη να βάλει φρένο στις αχόρταγες ορέξεις των big tech εταιρειών. Πέρα από τα λόγια πέρασε και σε νομοθετικές προτάσεις.
- 17 ΜΑΡ 2021
Το Facebook απαγόρευσε τις ειδήσεις στην Αυστραλία. Ο τίτλος της είδησης ακούγεται υπερβολικός, ήταν όμως πέρα για πέρα αληθινός στα τέλη Φεβρουαρίου. Τον τελευταίο καιρό παρακολουθήσαμε μία μάχη σε πολύ υψηλό επίπεδο. Στη μία άκρη του ρινγκ βρισκόταν μία πολύ σημαντική οικονομία του πλανήτη, η Αυστραλία, και στην άλλη μία από τις πιο ισχυρές εταιρείες παγκοσμίως, το Facebook. Το τελικό αποτέλεσμα μοιάζει με ισοπαλία. Εκείνο όμως που έχει σημασία είναι ότι, λογικά, αυτός ήταν ο πρώτος πυροβολισμός στον πόλεμο των data.
Ποιο είναι το διακύβευμα της διαμάχης; Η Αυστραλία απαίτησε από τις ηλεκτρονικές πλατφόρμες να πληρώνουν δικαιώματα στους ηλεκτρονικούς εκδότες (σ.σ: sites) για την ειδησεογραφία που παράγουν οι δεύτεροι και διαμοιράζονται χωρίς χρέωση οι πρώτες. Ήταν η πρώτη χώρα που ήρθε σε ανοιχτή σύγκρουση με τις big tech εταιρείες αμερικανικών συμφερόντων. Τι κάνει όμως η Ευρώπη για όλα αυτά;
Για μία νέα ευρωπαϊκή πολιτική
«Ζούμε σε ένα κόσμο που αποτελείται από δύο διαφορετικά διαδίκτυα: το κινεζικό και όλων των υπολοίπων. Η απάντηση σε αυτήν την κατάσταση δεν μπορεί να είναι η δημιουργία ενός τρίτου» δήλωσε τον προηγούμενο μήνα η Dita Charanzova, αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τι ακριβώς εξέφρασε όμως αυτή η ανησυχία της; Τους τελευταίους μήνες υπάρχουν έντονες διεργασίες εντός Κομισιόν για την προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών απέναντι στις αχόρταγες ορέξεις των big tech εταιρειών.
Σε αντίθεση με τον γίγαντα της Άπω Ανατολής, όμως, η EE δηλώνει ότι δεν έχει προτεραιότητα να ελέγξει την ελευθερία του λόγου αλλά να προστατεύσει τα πολύτιμα data των Ευρωπαίων. Σύμφωνα με την Charanzova, υπάρχει κίνδυνος ο υπερβολικός ζήλος των Βρυξελλών να οδηγήσει σε ένα ίντερνετ τριών ταχυτήτων. Ένα ευρωπαϊκό-φρούριο με απροσπέλαστα τείχη απέναντι σε Facebook, Google, Amazon αλλά και TikTok. Ακούγεται ιδανικό αλλά σίγουρα δεν είναι, αφού η εσωστρέφεια ποτέ δεν έφερε τα αναμενόμενα αποτελέσματα σε διεθνές επίπεδο.
Τον περασμένο Δεκέμβριο κατατέθηκαν εντός ευρωπαϊκού κοινοβουλίου δύο ρηξικέλευθες προτάσεις: το Digital Services Act και το Digital Markets Act. Πρόκειται για δύο νομοσχέδια που προωθούν τη διαφάνεια στη διαδικτυακή διαφήμιση, την καταπολέμηση των ψευδών ειδήσεων και τον περιορισμού διάδοσης παράνομου περιεχόμενου. Ο τελικός στόχος είναι η δημιουργία ενός ιντερνετικού περιβάλλοντος όπου τα ψηφιακά δικαιώματα των πολιτών θα είναι προστατευμένα. Κάτι, δηλαδή, που δεν ισχύει στην παρούσα φάση.
Ευρωπαϊκά data, μία δύσκολη εξίσωση
Ο δρόμος για την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις, λέει μία αγγλική παροιμία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, έστω και καθυστερημένα, προσπαθεί να σταματήσει την επέλαση των big tech εταιρειών (σ.σ: οικονομικοί κολοσσοί με συνολική αξία γύρω στα 8 τρισ. δολάρια) στα ψηφιακά της εδάφη. Η πάγια τακτική που τις θέλει να χρησιμοποιούν τα προσωπικά δεδομένα (data) των χρηστών για προσωπικό όφελος, να τα διαμοιράζονται κατά το δοκούν ή να τα «δανείζουν» με το αζημίωτο σε άλλες εταιρείες αποτελεί εξόφθαλμη παραβίαση με πολλές και διαφορετικές συνέπειες.
Βέβαια, δε βρίσκεται μόνο εκεί το πρόβλημα. Σκοπός της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι να χτυπήσει νομοθετικά τις μονοπωλιακές τακτικές τους – είναι γεγονός ότι, πολύ συχνά, «πνίγουν» οποιονδήποτε αντίζηλο εμφανιστεί στον χάρτη. Μάλιστα, η ΕΕ φαίνεται ένα έτοιμη να κάνει ένα ακόμα βήμα παραπέρα, αναγκάζοντας εταιρείες όπως η Google, η Apple, η Amazon και η Microsoft να σπάσουν σε μικρότερα κομμάτια, όσον αφορά το ευρωπαϊκό σκέλος της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας.
Ποιος όμως πιστεύει ότι αυτοί οι κολοσσοί είναι έτοιμοι να πέσουν χωρίς μάχη; Καταρχάς, παρότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει καταγγείλει αυτές τις πρακτικές (όπως στην περίπτωση της Apple) και έχει ρίξει βαριά πρόστιμα, οι big tech διαθέτουν πια τόσο μεγάλη δύναμη στα χέρια τους που είναι απίθανο να λυγίζουν. Όλα αυτά μοιάζουν περισσότερο με απειλητικό χάδι παρά με γροθιά στο στομάχι.
Επίσης, η ΕΕ μπορεί εδώ και χρόνια να δείχνει ότι έχει διάθεση να προστατεύσει τα ψηφιακά δικαιώματα, δυστυχώς όμως κινείται αργά και όχι τόσο αποτελεσματικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο κανονικός GDPR, ο οποίος πέρασε το 2016 αλλά επί της ουσίας ακόμα δεν εφαρμόζεται πλήρως στα περισσότερα κράτη μέλη. Ήδη βρίσκεται πίσω από τις εξελίξεις ενώ και η επιβολή του μόνο εύκολη δεν αποδείχθηκε τελικά.
Πέρα, όμως, από τις τεχνικές ή και οικονομικές λεπτομέρειες, υπάρχουν και οι γεωπολιτικές στρατηγικές. Καλώς ή κακώς, οι σχέσεις του νέο Αμερικανού Προέδρου Joe Biden με τη Σίλικον Βάλεϊ και τους κολοσσούς της τεχνολογίας είναι γνωστές.
Όσο, λοιπόν, η Ευρώπη ετοιμάζει νομοσχέδια και προσπαθεί να δημιουργήσει μία ψηφιακή ασπίδα για τους πολίτες της, το πάντα δαιμόνιο lobbying των ΗΠΑ συνεχίζει ακάθεκτο τη δουλειά του. Και, ναι, υπάρχουν βάσιμες αμφιβολίες για το κατά πόσο ο νέος Πλανητάρχης έχει διάθεση να μαλώσει τα αχόρταγα παιδιά της αμερικανικής οικονομίας. Τουλάχιστον, όσον αφορά το ευρωπαϊκό σκέλος των επιχειρήσεών τους.
Οι αμφιβολίες της αντιπροέδρου της EE Dita Charanzova για τον κίνδυνο δημιουργίας ενός εσωστρεφούς ευρωπαϊκού ίντερνετ είναι εύλογες. Θυμίζουν, όμως, περιβαλλοντικές ανησυχίες για την κλιματική αλλαγή όσο το δάσος έχει πάρει φωτιά. Τα data αυτήν τη στιγμή αξίζουν περισσότερο από χρυσάφι, έτσι το παιχνίδι για ένα τόσο πολύτιμο αγαθό μπορεί εύκολα να γίνει βρώμικο.
H Αυστραλία έκανε την αρχή. Αυτές τις μέρες, η Wikipedia μπήκε στο παιχνίδι, ζητώντας και εκείνη δικαιώματα από τις big tech εταιρείες για τη χρήση του περιεχόμενού της. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δείχνει, αντίστοιχα, έτοιμη να θέσει επιτέλους κάποια όρια στο κυνήγι των ευρωπαϊκών data. Όλα αυτά, όμως, αποτελούν απλά το Ε01 σε ένα σίριαλ πάρα πολλών επεισοδίων. Η μάχη τώρα ξεκινά, το κοντινό μέλλον θα δείξει αν η Ευρώπη ήταν έτοιμη για αυτή.
Ακολουθήστε το Oneman στα Google News.
