H ζωή κυριολεκτικά σε δυο λέξεις

Τίποτα τελικά, δεν γίνεται τυχαία σε αυτήν τη ζωή. Ούτε καν η ίδια η ζωή. Ο τρόπος που προέκυψε από άψυχη ύλη είναι και αυτός που επιβιώνουν όσοι αντέχουν τις προκλήσεις/τριβές της καθημερινότητας και έχουν επιμονή.

Δεν το λέω εγώ. Το λέει χημικός που συνεργάζεται με τη NASA. Να σου εξηγήσω.

Ζωή υπάρχει στον πλανήτη που λέγεται Γη εδώ και 4 δισεκατομμύρια χρόνια. Οι επιστήμες εμφανίστηκαν στην «εικόνα» πολύ αργότερα, ωστόσο ένα από τα βασικά ζητήματα με τα οποία καταπιάστηκαν και συνεχίζουν να ασχολούνται μέχρι σήμερα δεν έχει διευκρινιστεί. Είναι το πώς προκύπτει η ζωή από την άψυχη ύλη.

Ο Lee Cronin, καθηγητής χημείας στο University of Glasgow και ερευνητής όλων όσων υπάρχουν στο σύμπαν και έχουν να κάνουν με την επιστήμη του, την προέλευση της ζωής και τη δημιουργία της ζωής, έδωσε την πιο απλή απάντηση που θα βρεις οπουδήποτε.

Τι κάνει ο Cronin για τη Nasa

Η NASA χρησιμοποιεί μια συγκεκριμένη θεωρία, όπως αναζητά μορφές ζωής σε άλλους πλανήτες. Λέγεται Θεωρία της Συναρμολόγησης. Προτείνει πως η ζωή αναδύεται μέσα από δύο βασικές διαδικασίες: την αντιγραφή και την ύπαρξη.

Δημιουργός της είναι ο Cronin, ο οποίος εξηγεί στο Big Think πως η θεωρία αυτή φαίνεται να μπορεί να βοηθήσει στην κατανόηση του μυστηρίου της ζωής. Του πώς δηλαδή, ξεκίνησε, πώς μοιάζει και πώς μπορεί να εξελιχθεί.

Θυμίζω πως πρόκειται για ερωτήματα που δεν έχουν συγκεκριμένες απαντήσεις, μολονότι η ζωή έχει κλείσει 4.000.000.000 χρόνια ύπαρξης στη Γη.

Ο ειδικός διευκρινίζει πως αυτό οφείλεται στη σημαντική αποσύνδεση που υπάρχει μεταξύ της φυσικής του σύμπαντος και των βιολογικών διεργασιών που παρατηρούμε.

«Αυτή η ασυμφωνία δημιουργεί μια δύσκολη πρόκληση για την κατανόηση του πώς η άψυχη ύλη εξελίσσεται σε αναπνοή, σκέψη, μορφές ζωής» λέει χαρακτηριστικά.

Έτσι μέχρι τη σήμερον ημέρα «δεν ξέρουμε τι είναι η ζωή, ένα τρελό μέρος για να βρίσκεσαι στην παρούσα φάση. Ακόμα δεν ξέρουμε τι είναι η ζωή στον πλανήτη. Υπάρχει ένα κενό στον ορισμό της σύγχρονης φυσικής, βάσει του οποίου η ζωή είναι ένα είδος ατελείωτου σύμπαντος. Το σύμπαν ξετυλίγεται σαν μουσικό κουτί που το κουρδίζεις και ακούγεται μουσική.

Αυτό δεν εξηγεί επαρκώς πώς άρχισε η ζωή ή την καινοτομία και το αόριστο της βιολογίας.

Στη βιολογία που είναι να κάνεις ό,τι τρελό υπάρχει, που νέα είδη προκύπτουν όλη την ώρα, άνθρωποι αναπτύσσουν νέες τεχνολογίες, νέα κουλτούρα, νέα memes υπάρχει τεράστια αποσύνδεση μεταξύ της φυσικής του Σύμπαντος -τι καταλαβαίνουμε ως φυσική του Σύμπαντος- και τι συμβαίνει με την εξέλιξη.

Το γεγονός ότι η εξέλιξη υπάρχει στο φυσικό σύμπαν -προσδιορίζεται από την ίδια πραγματικότητα των νόμων- σημαίνει ότι ίσως υπάρχει χώρος κατανόησης ως προς το πώς θα γεφυρώσουμε το χάσμα, μεταξύ φυσικής και βιολογίας».

Το αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ φυσικής και βιολογίας

Υπάρχουν δυο είδη σύμπαντος. Το φυσικό (αφορά μεταξύ άλλων τη βαρύτητα, το χρόνο και την κβαντική μηχανική από το Big Bang στον σχηματισμό των αστεριών) και αυτό της εξέλιξης της βιολογίας στη Γη που άρχισε πριν 4 δισεκατομμύρια χρόνια. Ο άνθρωπος ταξίδεψε στη Σελήνη πριν 51 χρόνια, ωστόσο ακόμα δεν έχουμε σαφή απάντηση ως προς το πώς δημιουργήθηκε η ζωή.

«Η φυσική του σύμπαντος δεν προβλέπει την εμφάνιση της βιολογίας και δεν εξηγεί γιατί η βιολογία άρχισε να εξελίσσεται» διευκρινίζει ο Cronin. «Μολονότι υπάρχει η Θεωρία της Εξέλιξης του Δαρβίνου -που έκανε εξαιρετική δουλειά στην κατανόηση της αργής μεταβολής που συντελείται, δεν βοήθησε να «κλείσει» το κενό μεταξύ φυσικής και βιολογίας.

Αυτό που κάνει η Θεωρία είναι να εξηγεί πώς η άψυχη ύλη γίνεται εξελικτική μέσω της διαδικασίας της επιλογής. Πώς δηλαδή, η άμμος γίνεται κύτταρα».

Τι κάνει στην πραγματικότητα η ζωή

Ο πιο απλός τρόπος που βρήκε για να εξηγήσει ο Cronin τι κάνει στην πραγματικότητα, η ζωή είναι ότι «δημιουργεί πολλά περίπλοκα πράγματα σε κλίμακα. Παράδειγμα, αν πάμε στον Άρη και βρούμε ένα iPhone, αναρωτιόμαστε αν είναι τυχαίο γεγονός. Αν βρούμε δυο, 3 ή 10 ή ακόμα και 100 iPhones και όλα λειτουργούν αρχίζεις να γίνεσαι ολοένα και πιο σίγουρος πως παρήχθησαν από τεχνολογική διαδικασία που συνδέθηκε με ένα σύστημα ζωής».

Πάλι όμως, δεν παίρνουμε απάντηση στο πώς δημιουργείται η ζωή.

Τι είναι η Θεωρία της Συναρμολόγησης

Η λύση που προτείνει ο Cronin είναι η Θεωρία της Συναρμολόγησης. «Να χρησιμοποιήσουμε δηλαδή, την πολυπλοκότητα σε κλίμακα της ζωής, ώστε να συνδυάσουμε όλα τα ‘εξαρτήματα’ που συνεργάζονται για να δημιουργήσουν προσαρμόσιμη ζωή.

Οι βασικές διαδικασίες της θεωρίας (αντιγραφή και ύπαρξη) είναι δύο απλές λέξεις και την ίδια ώρα, τα βασικά στοιχεία της ζωής όπως τη γνωρίζουμε».

Ως χημικός σκέφτεται νυχθημερόν τα μόρια «σειρά ατόμων που συνδέονται με δεσμούς (βλέπε έλξη ατόμων). Όταν δημιουργία τη Θεωρία της Συναρμολόγησης και την εφάρμοζα στα μόρια, σκέφτηκα πως μπορώ να πάρω ένα και να κόψω όλα τα διαφορετικά άτομα έως ότου να μη μείνει τίποτα άλλο πέραν των ατόμων.

Αν έπαιρνα δηλαδή, ένα μόριο από άνθρακα, άζωτο και οξυγόνο θα τα έκοβα όλα και θα έμενα με τη βάση (άτομα άνθρακα, άτομα αζώτου και άτομα οξυγόνου). Για να ανακτήσω το μόριο, θα τα έβαζα όλα μαζί σε σωστή αλληλουχία.

Αυτό λοιπόν, είναι η Θεωρία της Συναρμολόγησης: να πάρεις ένα μόριο, να το τεμαχίσεις και να δεις ποιος είναι ο μικρότερος αριθμός κοπών που θα σου δώσει το άτομο. Επισήμως, πρόκειται για τη μέτρηση της μικρότερης ποσότητας πληροφοριών που απαιτείται για να φτιάξεις ένα μόριο».

Πώς συνεργάστηκε με τη Nasa

Το κίνητρο του για να μπει στη διαδικασία έρευνας και δημιουργίας ήταν για να βοηθήσει τη NASA με την προσπάθεια της να εντοπίσει ζωή οπουδήποτε στο ηλιακό σύστημα.

«Ήθελα να αμφισβητήσω την προσέγγιση της NASA που επικεντρώνεται πολύ στα όσα συμβαίνουν στη Γη. Αναζητούσε δηλαδή, μόρια που βρίσκουμε στη βιολογία της Γης, κάτι που στο μυαλό μου ήταν θεμελιωδώς λάθος. Τα μόρια στη Γη δεν υπάρχουν απαραίτητα παντού στο σύμπαν. Η περιπλοκότητα τους όμως, υπάρχει.

Όταν άρχισα να εξηγώ στη NASA τη θεωρία μου ήταν που αποφάσισαν να ασχοληθούν μαζί της. Με ενημέρωσαν πως θα μου δώσουν δείγματα μετεωριτών από διαφορετικά σημεία του Σύμπαντος, για να φτιάξουμε το χάρτη όχι μόνο της Γης, αλλά και άλλων σημείων του διαστήματος.

Βλέπετε, έως τώρα το μόνο μέρος που ξέρουμε πως υπάρχει ζωή στο Σύμπαν, είναι η Γη.

Αυτό που επιχειρούμε τώρα είναι να γίνει σημείο αναφοράς της Θεωρίας της Συναρμολόγησης η Γη και να το συνεχίσουμε από εκεί, για να δούμε αν θα βρούμε ζωή στον Άρη και εκτός του Ηλιακού Συστήματος».

Πώς η άψυχη ύλη γίνεται ζωή

Ο διακεκριμένος χημικός ρώτησε αν μπορεί να εξηγήσει πώς η ύλη γίνεται ζωή. Του είπαν ότι μπορεί και διευκρίνισε ότι «η θεωρία μου εξηγεί πώς οι βράχοι -βήμα, βήμα όπως τρίβονται μεταξύ τους- υπόκεινται σε διαδικασία επιλογής και παράγουν πολυπλοκότητα.

Αυτό είναι κάτι που ποσοστικοποιήσαμε πολύ προσεκτικά. Έτσι είδαμε πως το περιβάλλον στον πλανήτη Γη στην προέλευση της ζωής δημιουργεί τη χημεία κι έτσι αρχίζει το «μαγείρεμα».

Στην πραγματικότητα, υπάρχει μόνο ένα πράγμα που είναι «κλειδί» στη δημιουργία της ζωής και στη ζωή στο Σύμπαν. Είναι μια λέξη: η ύπαρξη.

Για να υπάρξει ένα αντικείμενο, πρέπει να επιβιώσει περισσότερο από το φυσικό κύκλο της ζωής του. Η διαδικασία αντιγραφής της ύπαρξης αψηφά το νόμο της διαγραφής της ύπαρξης κι έτσι αρχίζει η ζωή.

Η ζωή είναι το προϊόν μάχης της ανάδυσης από τη δίνη της τυχαιότητας και της επιμονής.

Είναι τόσο απλό. Είναι η πιο απλή παρατήρηση όλων: αντιγραφή και ύπαρξη. Αυτά τα δυο δίνουν τη βιολογία. Αυτά είναι η ζωή. Μια πολύ εύθραυστη χημεία που έχει βρει τον τρόπο να αντιγράφει τον εαυτό της, ώστε να συνεχίσει να υπάρχει.

Εμείς, ως ζώντα όντα, είμαστε τα αρχαιότερα τεχνουργήματα της Γης. Είμαστε πιο παλιά και από κάποια πετρώματα, γιατί έχουμε τη δυνατότητα να αντιγράψουμε τον εαυτό μας και να συνεχίζουμε. Και αυτό είναι τόσο ενδιαφέρον».

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ