Οι φετινοί καύσωνες είναι απλά μια σκηνή από τα προσεχώς

Εκτός των Καναδά και Σιβηρίας και οι ΗΠΑ βιώνουν συνθήκες πρωτόγνωρης ζέστης. Στο Portland έσπασε το ρεκόρ τρεις συνεχόμενες μέρες φτάνοντας σταδιακά τους 45, τους 46 και τους 46,5 βαθμούς Κελσίου. Στο αεροδρόμιο του Seattle έσπασαν επίσης ένα ρεκόρ με τη θερμοκρασία εδάφους να αγγίζει τους 42,5 βαθμούς για πρώτη φορά στην ιστορία. Υπενθυμίζουμε ότι στον Καναδά η θερμοκρασία έφτασε σε πρωτοφανή επίπεδα καθώς υπάρχουν καταγραφές που δείχνουν ότι έφτασε ακόμα και πάνω από 49 βαθμούς Κελσίου.

Ακούγοντας την είδηση αλλά και τις άμεσες επιπτώσεις της είναι δεδομένο ότι κάποιος θα σοκαριστεί. Έχει κανένα νόημα όμως να σοκαριζόμαστε; Μάλλον όχι και δυστυχώς αυτό είναι το κακό. Οι επιστήμονες μάς είχαν προειδοποιήσει εδώ και πολύ καιρό για τη σύνδεση που έχουν τέτοια ακραία φαινόμενα πολύ υψηλών θερμοκρασιών με την κλιματική αλλαγή.

Κατά την έννοια αυτή, η ατάκα που συνηθίζαμε να λέμε για θερμοκρασίες «σε κανονικά για την εποχή επίπεδα» δεν έχει πια ακριβώς νόημα. Ακόμα μικρότερο έχει να μετράμε τις θερμοκρασίες-ρεκόρ (όπως κάνουμε τώρα για τον Καναδά και τη Σιβηρία).

Η σωστή πλαισίωση και αυτή που είναι και η μάλλον πιο ακριβής δεν είναι να εντυπωσιαζόμαστε από τις συνεχείς παραβιάσεις αυτού που λέγαμε κανονικό. Πολύ ταιριαστότερο θα ήταν να προετοιμαζόμαστε για αυτό που πρέπει να θεωρείται πια «νέα κανονικότητα».

Μιλώντας για το κλίμα

Δυστυχώς, πλέον μιλάμε όλο και λιγότερο για την κλιματική αλλαγή, παρότι βλέπουμε πια όλο και συχνότερα ότι αυτή είναι ένα φαινόμενο που αφορά το παρόν το δικό μας και όχι το μέλλον κάποιων άλλων. Για πολλούς από τους ειδικούς μάλιστα, αυτό στο οποίο ήδη έχουμε εισέλθει θα αποτελέσει σύντομα μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα στην πορεία της σε αυτόν τον πλανήτη.

Ήδη ο Καναδάς μετράει δεκάδες θύματα, ενώ παρόμοιες ανησυχίες υπάρχουν και για τις ΗΠΑ. Είναι γνωστή ούτως ή άλλως μία σύνδεση μεταξύ των πολύ υψηλών θερμοκρασιών με τον πρόωρο και ξαφνικό θάνατο κυρίως ανθρώπων μεγάλης ηλικίας που δεν έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε κλιματισμό και έχουν επιβαρυμένο ιατρικό ιστορικό.

Αν λοιπόν για μία χώρα όπως η Ελλάδα, το air-condition είναι πια δεδομένα όχι μία πολυτέλεια αλλά κάτι απαραίτητο για ένα σπιτικό, δεν ισχύει το ίδιο για πολλές περιοχές του πλανήτη, των οποίων οι κάτοικοι δεν είχαν καμία επαφή με τέτοιες ζέστες. Χαρακτηριστικά για το Seattle υπολογίζεται ότι ούτε τα μισά σπίτια δεν έχουν κλιματισμό.

Πρέπει να υπολογίζουμε ότι για τον Καναδά, όπου τα μαγαζιά με ανεμιστήρες ξεπούλησαν σε λίγες μέρες, τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα. Πρόκειται για μία πρώτη και τελείως συγκεκριμένη αλλαγή που προέκυψε λόγω της κλιματικής αλλαγής. Για όλο και περισσότερες χώρες του κόσμου η χρήση κλιματισμού γίνεται πια κάτι που ένα σπιτικό πρέπει να έχει σε περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης.

Η κλιματική αλλαγή κοστίζει ήδη ζωές

Εκτός από τις ίδιες τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες, μία πολύ σημαντική ένδειξη είναι και η διάρκεια που έχουν οι καύσωνες. Ο σχεδόν 7 ημερών καύσωνας που περνάει η χώρα μας είναι κάτι που σίγουρα έχει ξαναζήσει αλλά καθόλου συχνά (ακόμα σπανιότερα δε τον Ιούνιο). Δεν αφορά όμως μόνο εμάς. Σύμφωνα με την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ, η τάση για περισσότερους και μεγαλύτερης διάρκειας καύσωνες παρατηρείται εδώ και δεκαετίες.

Η αύξησή της μέσης διάρκειάς τους είναι (μαζί με τη συχνότητά τους) οι πιο εμφανείς αλλαγές. Φαίνεται, λοιπόν, ότι έχουμε όλο και πιο συχνά καύσωνες με όλο και υψηλότερες θερμοκρασίες και μεγαλύτερη διάρκεια που αφορούν πια μέρη του πλανήτη που παλαιότερα δεν πλήττονταν από αυτούς.

Παρότι όμως όλο και περισσότερα στοιχεία μας δείχνουν ότι μιλάμε για μία συνολική αλλαγή, οι περισσότεροι δημοσιογραφικοί οργανισμοί αλλά και οι πολιτικοί εμμένουν να αντιμετωπίζουν το ζήτημα ως κάτι μεμονωμένο και ιδιαίτερο. Οι θερμοκρασίες στον Καναδά και τη Σιβηρία, για παράδειγμα, μπαίνουν στη σφαίρα του παράδοξου και του μοναδικού, παρότι αποτελούν μάλλον ενδείξεις μίας νέας κατάστασης.

Ένας νέος κόσμος είναι μπροστά μας

Οι Καναδοί είναι παραδοσιακά ένας λαός που εμπιστεύεται την επιστήμη. Δεν είναι τυχαίο ότι ένα εντυπωσιακό ποσοστό της τάξης του 83% έχει πειστεί για την κλιματική αλλαγή και πιστεύει ότι πράγματι ο πλανήτης συνολικά γίνεται όλο και θερμότερος. Μόνον όμως ένα 47% πιστεύει ότι αυτή η κατάσταση πρόκειται να τους επηρεάσει προσωπικά.

Το σίγουρο είναι ότι έχουμε ήδη αργήσει αλλά υπάρχουν ακόμη πράγματα που μπορούν να γίνουν. Είναι πια φανερό ότι η στρατηγική του να επενδύσει κανείς στον φόβο δεν μπορεί να πείσει. Ίσως το σημαντικότερο σε αυτή τη φάση είναι εκτός από τις προειδοποιήσεις, οι επιστήμονες να μιλήσουν απλά στους πολίτες προκείμενου να τους προτείνουν πράγματα που και οι ίδιοι θα μπορούσαν να κάνουν. Πρώτα για να προστατευτούν οι ίδιοι και μετά για να προστατεύσουν το περιβάλλον.

Η εμπειρία μίας παγκόσμιας έκτακτης ανάγκης δεν είναι πια κάτι μακρινό. Για την ακρίβεια είναι κάτι που το ζούμε αυτή τη στιγμή με τον κορονοϊό. Μπορεί να μιλάμε προφανώς για δύο τελείως διαφορετικά μεταξύ τους πράγματα που όμως και τα δύο αφορούν μία πρωτόγνωρη συνθήκη που αντιμετωπίζουμε και θα την αντιμετωπίσουμε συλλογικά ως ανθρωπότητα. Δίνει, λοιπόν, ένα πρώτο know-how για τα επερχόμενα. Γιατί η αλήθεια είναι πως τα πράγματα είναι δύσκολα αλλά ίσως ακόμα αναστρέψιμα.