Οι καλλιτέχνες θα ζητούν δικαιοσύνη μέχρι ο Δημήτρης Λιγνάδης να βρεθεί στη φυλακή

Το οξύμωρο είναι ότι όλο αυτό το διάστημα των περίπου 17 μηνών μέχρι να τελεστεί η δίκη, έμεινε προφυλακιστέος επειδή η δικαιοσύνη τον είχε κρίνει ύποπτο για την τέλεση νέων αδικημάτων στην περίπτωση που έμενε ελεύθερος. Παρεμπίπτοντος και η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη τότε είχε συνηγορήσει στη συνέντευξη Τύπου που είχε δώσει σχετικά με την υπόθεση: «Ο Λιγνάδης είναι ένας επικίνδυνος άνθρωπος. Μας εξαπάτησε».

Αυτές οι δύο δικαστικές αποφάσεις, που κονταροχτυπιούνται, προκάλεσαν απορίες και έντονες αντιδράσεις όχι μόνο από τους ανθρώπους του θεάτρου, αλλά και από ολόκληρη την κοινωνία για τον πρώην καλλιτεχνικό διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου, που αν και βιαστής κυκλοφορεί ελεύθερος.

Τόσο την ημέρα της δικαστικής απόφασης, όσο και την επόμενη (14 Ιουλίου), το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών (ΣΕΗ) διοργάνωσε συγκέντρωση στην Πλατεία Συντάγματος για να διαμαρτυρηθεί κατά της απόφασης. «Είμαστε ζώντες και παρόντες σε ένα έγκλημα. Σε ένα έγκλημα που αποδεικνύει ότι η εξουσία, το χρήμα, οι δημόσιες σχέσεις και οι ισχυροί φίλοι είναι πάνω από τη Δικαιοσύνη.

Η Δικαιοσύνη είναι επιλεκτική, προκατειλημμένη και προστατεύει τους δυνατούς αυτής της γης, σκορπώντας  με την απόφασή της φόβο σε αυτές και αυτούς που είχαν το θάρρος να μιλήσουν, αλλά και σε όλους και όλες μας», έγραφε μεταξύ άλλων το κάλεσμα του σωματείου.

Οι διαμαρτυρίες όμως δεν έμειναν εκεί. 

Μέσα στο Σαββατοκύριακο που μας πέρασε, τα ανοιχτά θέατρα της Ελλάδας από άκρη σε άκρη, από την Αλεξανδρούπολη και την Καβάλα μέχρι την Επίδαυρο και την Καλαμάτα έγιναν ένα μεγάλο πανό διαμαρτυρίας, που βράζει για δικαιοσύνη· που κατέστησε σαφές ότι οι άνθρωποι του θεάτρου και μαζί τους, οι πολίτες δε θα σταματήσουν να φωνάζουν:

«Θέλουμε το υπέρτατο αγαθό της δημοκρατίας μας, η ελευθερία, να αφαιρείται από αυτόν που αμετανόητα βιάζει τα παιδιά μας. Θέλουμε η γενναία απόφαση της καταδίκης του ενόχου σε 12 χρόνια φυλάκιση να είναι κυριολεκτική. Θέλουμε να ζούμε σε έναν τόπο που η δικαιοσύνη θα λάμπει αντίστοιχα της ομορφιάς του και θέλουμε ο ήλιος της να πάψει επιτέλους να είναι νοητός».

Αυτό είναι ένα μικρό απόσπασμα από το μακροσκελές κείμενο-διαμαρτυρία του ΣΕΗ, που διαβάστηκε στα θέατρα της χώρας και απαιτεί την άμεση άρση του ανασταλτικού χαρακτήρα της καταδικαστικής απόφασης, ενώ κάνει λόγο για «έγκλημα που αποδεικνύει ότι η εξουσία, το χρήμα, οι δημόσιες σχέσεις και οι ισχυροί φίλοι είναι πάνω από τη Δικαιοσύνη» αλλά και για «απόδειξη της εκδίκησης της σάπιας αστικής εξουσίας που εκπροσωπεί η κυβέρνηση απέναντι σε όποιον τολμάει να καταγγείλει τα εγκλήματα των δικών της παιδιών».

Η ηχηρή οργή από καλλιτέχνες και κοινό με πανό και κείμενο-καταγγελία

«Βιαστής είναι» έγραφε το πανό που σήκωσαν θεατές στα διαζώματα του κατάμεστου Αρχαίου Θεάτρου της Επιδαύρου, πριν την έναρξη των Περσών του Αισχύλου σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά, με το κοινό να ξεσπά σε χειροκροτήματα και φωνές και κανέναν θεσμικό παράγοντα να μη δίνει το «παρών» στην παράσταση.  

Μετά το τέλος αυτής και ενώ ο θίασος υποκλινόταν μαζί με τον σκηνοθέτη μπροστά στους θεατές, ένας από τους ηθοποιούς διάβασε καταχειροκροτούμενος το κείμενο του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών για την υπόθεση του Δημήτρη Λιγνάδη.

Ανάλογη κινητοποίηση πραγματοποιήθηκε και στη Μικρή Επίδαυρο, με τον Χάρη Τζωρτζάκη, εκ των ηθοποιών της παράστασης Ρίζες από βαμβάκι της Κάλλιας Παπαδάκη, να διαβάζει το κείμενο-καταγγελία. 

Το ίδιο κείμενο διαβάστηκε και από πολλούς ακόμα ηθοποιούς σε παραστάσεις εκτός Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου: από τους συντελεστές της Μήδειας του Μποστ στο Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων στην Καβάλα, από τους ηθοποιούς της Ελένης του ΚΘΒΕ,

από τον θίασο του Mamma mia! σε σκηνοθεσία της Θέμιδος Μαρσέλλου στο City Garden στην Αθήνα,

από τη Μαρία Κίτσου μετά την παράσταση Ηλέκτρα σε σκηνοθεσία Γιώργου Λύρα την Αλεξανδρούπολη, 

από τον Μιχάλη Τιτόπουλο στην πρεμιέρα της παράστασης Η Ανατολή, σε σκηνοθεσία του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου στον αρχαιολογικό χώρο της Τίρυνθας στο Ναύπλιο,

από τον Τάσο Νούσια στον Φιλοκτήτη στο Ρέθυμνο,

και από τον Γιάννη Στάνκογλου μετά την αυλαία του Προμηθέα Δεσμώτη στο Αρχαίο Θέατρο Διόν στην Κατερίνη Πιερίας.  

Αψυχολόγητες αποχωρήσεις και ανακοινώσεις

Ένα άλλο πανό διαμαρτυρίας όμως, πριν από αυτό που άνοιξε από θεατές στα διαζώματα της Επιδαύρου το Σάββατο το βράδυ και έγινε viral, υψώθηκε στη σκηνή του 28ου Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας την Παρασκευή προκαλώντας προκλητικές αποχωρήσεις και ανακοινώσεις. 

«Οι βιαστές πρέπει να είναι στη φυλακή», έγραφε το πανό που κράτησε ο Πάνος Μαλακτός, χορευτής της βελγικής ομάδας Peeping Tom μετά το τέλος της παράστασης Triptych στην πρεμιέρα του Φεστιβάλ. Όπως ο ίδιος δήλωσε αργότερα, «η κίνηση του δεν είχε καμία σχέση με τις διαμαρτυρίες του ΣΕΗ» και ότι «ήταν αυτονόητο να σηκώσει το πανό». 

Τη συγκεκριμένη παράσταση, με την άνοιξε η διοργάνωση, θα παρακολουθούσε και η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη. Και λέμε «θα», γιατί αποφάσισε τελικά να μην μπει στην αίθουσα, να αποχωρήσει ενώ είχε ήδη φτάσει στο θέατρο, πληροφορούμενη πιθανότατα για την πρόθεση του χορευτή και της ομάδας. 

Μία ημέρα μετά, το Σάββατο, το ΥΠΠΟΑ προχώρησε, μετά την αψυχολόγητη -και προκλητική- αποχώρηση της υπουργού στην ακόλουθη, επίσης αψυχολόγητη, ανακοίνωση: 

«Η απόφαση της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού να μην παραστεί στην πρεμιέρα του Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας ήταν απολύτως συνειδητή επιλογή, προκειμένου να μη νομιμοποιήσει με την παρουσία της την εργαλειοποίηση του Πολιτισμού. 

Ο ΣΥΡΙΖΑ επιχειρεί να μετατρέψει τις θεατρικές σκηνές σε λαϊκά δικαστήρια. Σε αυτόν τον κατήφορο δεν πρόκειται να τους ακολουθήσουμε».

Το τι ενόχλησε την υπουργό είναι άξιο απορίας (ειλικρινά, η αντιπολίτευση δεν μπορεί να είναι δικαιολογία για τα πάντα). Θα μπορούσε να είχε μπει στην αίθουσα, να παρακολουθήσει την παράσταση και να αποχωρήσει μετά το τέλος της. Ναι, ίσως να άκουγε κάποιες φωνές διαμαρτυρίας από τους θεατές. Αναμενόμενο. 

Επιλέγοντας να αποσυρθεί δημιούργησε εντυπώσεις. Τι ήταν τελικά αυτό που την ενόχλησε; Το περιεχόμενο της αυτονόητης φράσης του πανό; Ο τρόπος διαμαρτυρίας που ήταν σιωπηρός και αξιοπρεπής; Ή μήπως ότι παρουσία της ο καλλιτέχνης θα τολμούσε να διαμαρτυρηθεί και να εκφράσει την άποψή του; Αυτός, ναι, θα ήταν κατήφορος.