Οι μεγαλύτερες πλημμύρες στην ιστορία του πλανήτη

Ακούγεται πια σαν κακόγουστο αστείο. Εδώ και μερικές μήνες, σχεδόν καθημερινά ζούμε ακραία καιρικά φαινόμενα τα οποία δε σταματούν παρά μόνο όταν έχουν καταστρέψει σχεδόν τα πάντα στο πέρασμά τους. Πρώτα φωτιές, μετά πλημμύρες. Οι εικόνες από τη Θεσσαλία είναι τουλάχιστον χαρακτηριστικές· ένας νομός βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια του νερού, και αυτό χρειάστηκε μερικά μόνο λεπτά για να συμβεί. 

Όχι, οι πλημμύρες δεν είναι ένα καινούργιο φαινόμενο, το κατά πόσο όμως η έντασή τους αποτελεί άμεσο αποτέλεσμα της κλιματικής κρίσης είναι κάτι που πρέπει εξεταστεί από τους ειδικούς. Φυσικά, ούτε η αδυναμία αντιμετώπισής τους από το ελληνικό κράτος είναι καινούργιο φαινόμενο. Ένα 112 δεν μπορεί να λύνει όλα μας τα προβλήματα.

Μία πρώτη ματιά στα στατιστικά για τις μεγαλύτερες πλημμύρες στην ανθρώπινη ιστορία, σε αντίθεση με τις μεγα-πυρκαγιές οι οποίες έχουν ενταθεί φανερά τα τελευταία 30 χρόνια, δείχνει πως τα πλημμυρικά φαινόμενα ήταν πιο καταστροφικά στην Ευρώπη τις παλιότερες δεκαετίες.

Σε αντίθεση με τις φωτιές, οι οποίες μπορούν να καταχωρηθούν σε κατάταξη με βάση την έκταση των κατεστραμμένων εκτάσεων, οι πλημμύρες καταχωρούνται με βάση ένα μακάβριο στατιστικό: τον αριθμό των νεκρών που αφήνουν πίσω τους.

Μάλιστα, είναι τόσο έντονο το αποτύπωμά τους ώστε σε κάποιες περιοχές του πλανήτη να μνημονεύονται ακόμα και αιώνες μετά ως μία σχεδόν θεόσταλτη καταστροφή.

Τον Ιανουάριο του 1362 μ.Χ., μία τρομερή πλημμύρα η οποία προκλήθηκε από καταιγίδα που μαινόταν στη Βόρεια Θάλασσα κάλυψε μεγάλο μέρος των χωρών της περιοχής. Αγγλία, Γερμανία, Ολλανδία και Δανία βρέθηκαν κυριολεκτικά στο μάτι του κυκλώνα. Νησιά χάθηκαν από τον χάρτη, ολόκληρες περιοχές βυθίστηκαν κάτω από το νερό και η γεωγραφία άλλαξε μία για πάντα στη Βόρεια Ευρώπη.

Εκείνος όμως που άφησε αιώνιο στίγμα ήταν το κόστος σε ανθρώπινες ζωές, με τους ιστορικούς να κάνουν λόγο για 25 έως 100 χιλιάδες νεκρούς. Μέχρι σήμερα, το συμβάν παραμένει γνωστό ως «Ο Μεγάλος Πνιγμός των Ανθρώπων».

Δυστυχώς, τέτοιου είδους πλημμύρες δεν είναι άγνωστες στον σύγχρονο κόσμο. Μάλιστα, αρκετές από αυτές έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια του 19ου αλλά και του 20ου αιώνα, με την Κίνα να διατηρεί τις θλιβερές πρωτιές.

Τοσκάνη | Ιταλία (1966)

Πώς είναι χιλιάδες κειμήλια του Δυτικού πολιτισμού να εξαφανίζονται κάτω από 24 εκατομμύρια τόνους λάσπης; Όταν ο ποταμός Άρνος υπερχείλισε το 1966, η Φλωρεντία βρέθηκε στο έλεός του. Η καταστροφή ήταν ανυπολόγιστη για τον ιταλικό -και όχι μόνο- πολιτισμό. Αγάλματα, πίνακες και τοιχογραφίες της ιστορικής πόλης Αναγέννησης έγιναν ένα υποβρύχιο θέαμα. Πολλά από αυτά καταστράφηκαν ολοσχερώς.

Είναι χαρακτηριστικό ότι 1,5 εκ. (!) βιβλία της εποχής βρέθηκαν βυθισμένα στα υπόγεια της Biblioteca Nazionale. Το μόνο παρήγορο ήταν η συγκινητική συμμετοχή του κόσμου, καθώς εθελοντές από κάθε γωνιά του πλανήτη έτρεξαν για να συμβάλλουν στη διάσωση του πολιτισμικού θησαυρού. Τα έργα αποκατάστασης πήραν δεκαετίες και μερικά από αυτά ολοκληρώθηκαν μόλις μερικά χρόνια πριν.

Μισισιπής | ΗΠΑ (1927)

Το πιο διάσημο ποτάμι της Αμερικής, μετά τον Αμαζόνιο, δεχόταν για μήνες υπερβολικές ποσότητες βροχής μέχρι που την άνοιξη του 1927 πλημμύρισε. Το αποτέλεσμα έγινε αισθητό σε 7 διαφορετικές πολιτείες -από το Ιλινόις μέχρι τη Νέα Ορλεάνη- βυθίζοντας συνολικά 160 εκ. στρέμματα κάτω από το νερό.

Οι νεκροί ξεπέρασαν τους 250 ενώ πάνω από 1 εκ. άνθρωποι έμειναν άστεγοι από την καταστροφή. Μιλάμε, δηλαδή, για περίπου το 1% του πληθυσμού των ΗΠΑ εκείνη την εποχή.

Νάνγκα Παρμπάτ | Πακιστάν (1841)

Μόνο ως ντόμινο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί αυτό που συνέβη στο σημερινό Πακιστάν τον Ιανουάριο του 1841. Όλα ξεκίνησαν από μία τεράστια κατολίσθηση στη Νάνγκα Παρμπάτ, μία από τις υψηλότερες κορυφές των Ιμαλαΐων, η οποία μπλόκαρε τη ροή του ποταμού Ινδού. Όχι, δεν ξεκίνησε ξαφνικά, αλλά ύστερα από σεισμό της περιοχής.

Μερικούς μήνες μετά, το αποτέλεσμα ήταν να σκάσει το φυσικό φράγμα που είχε δημιουργηθεί. Εκατοντάδες χιλιάδες κυβικά μέτρα νερού άρχισαν να χύνονται δημιουργώντας στην πορεία ένα κύμα ύψους 30 μέτρων. Οι απώλειες δεν καταγράφηκαν στα αρχεία, ήταν όμως τεράστιες. Ολόκληρα χωριά εξαφανίστηκαν από το χάρτη όπως και ένας μικρός στρατός αποτελούμενος από 500 πολεμιστές των Σιχ.

Τζόνσταουν | ΗΠΑ (1889)

Ήταν 3 η ώρα το μεσημέρι στις 31 Μαΐου του 1889, όταν ένα φράγμα στην περιοχή της Πενσιλβανίας έσπασε μετά από αρκετές μέρες καταρρακτώδους βροχής. Κάπως έτσι, 16 εκατομμύρια τόνοι νερού ξεχύθηκαν ξαφνικά δημιουργώντας ένα φονικό κύμα ύψους πολλών μέτρων.

Το αποτέλεσμα; Το κύμα χτύπησε με τεράστια δύναμη την πόλη του Τζόνσταουν καταστρέφοντας περισσότερα από 1600 κτίρια και σκοτώνοντας πάνω από 2.200 ανθρώπους. Τελικά, και παρά το γεγονός ότι το φράγμα ήταν προφανώς κατασκευασμένο λάθος, κανένας υπεύθυνος δεν καταδικάστηκε για την καταστροφή.

Κίτρινος Ποταμός | Κίνα (1887)

Η παραδοσιακή τακτική των Κινέζων αγροτών να κατασκευάζουν μικρά αναχώματα για να προστατεύσουν τις σοδειές τους οδήγησε, σύμφωνα με τους ειδικούς, σε αυτήν την πρωτοφανή τραγωδία. Η στάθμη του ποταμού ανέβηκε περισσότερο από το φυσιολογικό όριο εξαιτίας αυτής της τακτικής με αποτέλεσμα να πλημμυρίσει με λάσπη μία περιοχή 50 χιλιάδων τετραγωνικών μιλίων.

 Πάνω από 2 εκ. άνθρωποι έμειναν άστεγοι, ενώ περισσότεροι από 900 χιλιάδες άνθρωποι έχασαν στη συνέχεια τη ζωή τους εξαιτίας της έλλειψης τροφής, πόσιμου νερού και βασικής ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.

Κεντρική Κίνα (1931)

Όλα συνωμότησαν για να συμβεί το απόλυτο κακό: υπερβολικές χιονοπτώσεις, καταρρακτώδεις βροχές σε συνδυασμό με εφτά διαφορετικούς κυκλώνες δημιούργησαν ένα πρωτοφανές εκρηκτικό μείγμα, που όμοίο του δεν είχε ζήσει, ούτε έζησε στη συνέχεια η Κεντρική Κίνα.

Όλα αυτά μεταμόρφωσαν μία τεράστια περιοχή σε έναν λασπώδη βάλτο, ο οποίος περίμενε την κατάλληλη στιγμή για να ξεσπάσει. Όταν τα τεράστια ποτάμια (Γιανγκτσέ, Κίτρινος Ποταμός, Χουάι) που περνούν από την Κεντρική Κίνα πλημμύρισαν όλα μαζί, η καταστροφή ήταν στην κυριολεξία βιβλική.

Κανείς δεν έμαθε και κανείς δε θα μάθει ποτέ με απόλυτη ακρίβεια, πόσοι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από τις πλημμύρες και τις αρρώστιες που ακολούθησαν. Οι ιστορικοί όμως κάνουν λόγο για έναν φρικιαστικό αριθμό που ίσως αξίζει και τα 3.7 εκ. (!) ψυχές.

Σημαντική σημείωση: Αυτές δεν είναι οι μοναδικές φορές που ο Γίγαντας της Άπω Ανατολής έζησε την απόλυτη καταστροφή από τις πλημμύρες. Όταν το 1975 υπερχείλισε το φράγμα του Μπανκιάο, 230 χιλίαδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Αντίστοιχα, το 1938 κατά τη διάρκεια του Β’ Σινοϊαπωνικού Πολέμου, ακολουθήθηκε από την κινεζική πλευρά η τακτική της καμένης γης: καταστράφηκαν δεκάδες χιλιάδες αναχώματα, τα ποτάμια πλημμύρισαν, και έτσι υπήρξε μεγάλη καθυστέρηση της ιαπωνικής προέλασης. Την ίδια όμως στιγμή εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι φαίνεται ότι έχασαν τη ζωή τους.

*φωτογραφίες © Associated Press

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ

LIFE

Οι μεγαλύτερες πυρκαγιές στην ιστορία του πλανήτη