Οι ναζί στην Αθήνα: Η ‘κολακευτική’ επιστολή των κατακτητών στους Έλληνες
Σαν σήμερα, στις 27 Απριλίου του 1941, οι Γερμανοί εισέρχονται στην Αθήνα και το ελληνικό κράτος βρίσκεται για πρώτη φορά στην ιστορία του υπό ξένο κατακτητή.
- 27 ΑΠΡ 2020
Toν Μάρτιο του 1941, μετά από μια σειρά αποτυχιών στο αλβανικό μέτωπο, η Ιταλία ετοιμαζόταν να εξαπολύσει μια νέα εαρινή επίθεση. Η επίθεση αυτή επίσης αποκρούστηκε με επιτυχία. Αυτή η συνθήκη είναι που ενεργοποίησε πλέον και τη ναζιστική Γερμανία. Στην προετοιμασία για τη μεγάλη επίθεση κατά της Σοβιετικής Ένωσης η τελευταία ήθελε να έχει ρυθμίσει την κατάσταση στα Βαλκάνια. Ιδιαίτερα από τη στιγμή που η σύμμαχος της Βρετανίας Ελλάδα θα μπορούσε να αποτελέσει βάση για επιθέσεις στα μετόπισθέν της.
Στις 6 Απριλίου, λοιπόν, η Γερμανία μαζί με την Ιταλία επιτίθενται στην Ελλάδα. Στις 23 του ίδιου μήνα ο αντιστράτηγος Τσολάκογλου υπογράφει συνθηκολόγηση. Τρεις μέρες αργότερα, τα πρώτα γερμανικά στρατεύματα εισέρχονται στην πρωτεύουσα της Ελλάδας. Οι πρώτοι Γερμανοί στρατιώτες εισέρχονται στην Αθήνα το πρωινό της 27ης Απριλίου 1941, ημέρα Κυριακή και πιο συγκεκριμένα Κυριακή του Θωμά. Η Ελλάδα είχε ζήσει το Πάσχα που είχε προηγηθεί με συνεχείς ενημερώσεις για την κατάρρευση του μετώπου και τις νίκες των Γερμανών. To προηγούμενο βράδυ και μέχρι τα μεσάνυχτα αποχωρούσαν μέσω της Σταδίου τα τελευταία βρετανικά στρατεύματα που βρίσκονταν στην πόλη.
Η μέρα που οι Γερμανοί εισέρχονται στην Αθήνα
Όπως δηλώνει ο αυτόπτης μάρτυρας Αντρέας Σταματόπουλος: “Έτυχε να βρίσκομαι στην Αθήνα με την οικογένειά μου όταν οι Γερμανοί μπήκαν στην πόλη. Μέναμε στο ξενοδοχείο City Palace της οδού Σταδίου. Η νύκτα της 26/27 Απριλίου ήταν ένας αληθινός εφιάλτης, καθώς όλοι μας γνωρίζαμε ότι τα γερμανικά στρατεύματα είχαν φθάσει στα προάστια της πρωτεύουσας…Όταν ξημέρωσε, γύρω στις οκτώ, ένας θόρυβος μηχανής ακούστηκε από τον δρόμο μπροστά από το ξενοδοχείο. Μια γκρίζα στρατιωτική μοτοσικλέτα που έφερε διπλωμένη πίσω από το κάθισμα του οδηγού μια κόκκινη σημαία με εμφανή τη μαύρη σβάστικα, πέρασε με ταχύτητα από την περιοχή της πλατείας Ομονοίας προς το Σύνταγμα. Ξαφνικά όλοι αισθανθήκαμε έναν κόμπο να πνίγει τον λαιμό μας. Είχαμε πλέον κατοχή”.
AP Photo
Οι γερμανικές μοτοσικλέτες που εισήλθαν στην πόλη από τα βόρεια προάστια συνάντησαν μια παντελώς έρημη πόλη. Οι Αθηναίοι ήταν όλοι κλεισμένοι στο σπίτι τους. Αυτό φαίνεται άλλωστε και από την τελευταία εκφώνηση που γίνεται από τον Ραδιοφωνικό Σταθμό Αθηνών. Από εκεί ο Κώστας Σταυρόπουλος έλεγε: “Εδώ ελεύθεραι ακόμα Αθήναι. Έλληνες, οι Γερμανοί εισβολείς ευρίσκονται εις τα πρόθυρα των Αθηνών. Αδέλφια, κρατήστε καλά μέσα στην ψυχή σας το πνεύμα του μετώπου. Ο εισβολεύς εισέρχεται με όλας τας προφυλάξεις εις την έρημον πόλιν με τα κατάκλειστα σπίτια. Έλληνες, ψηλά τις καρδιές!”
Η πρώτη πράξη των Γερμανών ήταν να υψώσουν στην Ακρόπολη. Μετά τα τελευταία μηνύματα που ακούστηκαν από τη φωνή του Κώστα Σταυρόπουλου, υπήρξε μια παύση. Το επόμενο πράγμα που ακούστηκε ήταν η φωνή Γερμανών αξιωματικών που ανακοίνωναν την κατάληψη των Αθηνών. Όπως θυμάται ο Μανόλης Γλέζος: “Περιμέναμε αυτή τη μέρα της σκλαβιάς. Την περιμέναμε και κάπως ανήσυχοι γιατί δεν ξέραμε τι θα γίνει και κάπως απροετοίμαστοι από αυτό το καινούργιο είδος του πολέμου της Κατοχής. Η πρώτη πράξη των Γερμανών ήταν να υψώσουν τη σβάστικα πάνω στην Ακρόπολη. Εγώ είχα ένα ραδιοφωνάκι και άκουσα τις τελευταίες οδηγίες της κυβέρνησης που έφευγε, έπειτα μια παύση και έπειτα το μήνυμα που κατέληγε με Hail Hitler”. H 27η Απριλίου 1941 ήταν η πρώτη φορά από τη σύσταση του ελληνικού κράτους που αυτό βρέθηκε υπό ξένη κατοχή.
Η κολακευτική ανακοίνωση και η πρώτη αντίσταση
Οι Έλληνες θα διάβαζαν και μια γερμανική κολακευτική ανακοίνωση τοιχοκολλημένη στις μεγάλες πόλεις: “Έλληνες, ημείς οι Γερμανοί στρατιώται ερχόμαστε όχι ως εχθροί σας. Κανένας άλλος λαός δεν αγαπά και δεν θαυμάζει τη μεγάλην ιστορίαν σας και τον πολιτισμόν σας όσο ο γερμανικός. Ημείς τιμώμεν και σεβόμεθα τον ηρωισμόν σας. Όχι ως εχθροί ερχόμαστε ημείς, Έλληνες, αλλά δια να κατανικώμεν την Αγγλίαν. Όταν η δύναμη της Αγγλίας θα είναι αφανισμένη τότε και εσείς θα είστε ένας ελεύθερος ευτυχής λαός εις μιαν ελευθέραν, ευτυχήν Ευρώπην”. Οι θηριωδίες των ναζί θα χτυπούσαν και την Ελλάδα και δεν θα αργούσαν παρά μόνο λίγες μέρες.
Την επόμενη μέρα, 28η Απριλίου, πάντως, οι Αθηναίοι είχαν βγει στον δρόμο. Η Γερμανία ήθελε τη συνέχιση μιας σχετικής κανονικότητας και τη γρήγορη ρύθμιση της κατάστασης στην Ελλάδα. Ο Τσολάκογλου έμελλε να γίνει ο πρώτος κατοχικός πρωθυπουργός. Το έργο του δεν θα ήταν εύκολο.
Τις πρώτες ενδείξεις -έστω και χαμηλής έντασης- της αντίστασης που θα ακολουθούσε και φάνηκαν ήδη από τις πρώτες στιγμές τις θυμάται ο Μανώλης Γλέζος:
“Το πρώτο βράδυ εμείς πήγαμε και συντρίψαμε και καταστρέψαμε τους οδοδείκτες που δείχνανε που είναι το κάθε μέρος στην Αθήνα, γραμμένο στα γερμανικά. Τη δεύτερη μέρα βγήκαμε στους δρόμους. Πάω εκεί Κωνσταντινοπόλεως και Ιεράς Οδού. Έχουν μαζευτεί κάτι πιτσιρίκια και γελάνε με πονηράδα βλέποντας τους Γερμανούς που έχουνε σταθεί και που προσπαθούν να βρουν πού είναι οι ταμπέλες τους. Οι Γερμανοί ρωτάνε τα πιτσίρικια ‘Ομόνοια;’ και τα πιτσιρίκια τους δείχνουν τον Πειραιά κάτω. Μετά ρωτάγανε ‘Ρουφ;’ και τους δείχνανε επάνω τον Σταθμό Λαρίσης’.
