Οι τελευταίοι ανθρακωρύχοι της Νορβηγίας

Πρόκειται για τη βορειότερη πόλη του κόσμου με πάνω από 1.000 μόνιμους κατοίκους και το γεγονός ότι στο DNA της περιλαμβάνεται η εξόρυξη άνθρακα φαίνεται πρώτα-πρώτα από το όνομά της: το Λόνγκγεαρμπγεν της Νορβηγίας βαφτίστηκε έτσι από τον John Munro Longyear, έναν Αμερικανό άντρα που ανακάλυψε τα πλούσια εδάφη της πίσω στο 1906, κάνοντας εξόρυξη για μια δεκαετία και ιδρύοντας έπειτα την Arctic Coal Company για τη συστηματική εκμετάλλευση της περιοχής, η οποία συνεχίστηκε με ρυθμούς υψηλής παραγωγικότητας για δεκαετίες.

Αλλά πλέον, κανείς δεν επιδοκιμάζει την εξόρυξη ορυκτών λόγω υψηλών ρύπων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση κόβει σταδιακά τον δεσμό με τον άνθρακα και έτσι για το Λόνγκγεαρμπγεν έρχεται αναπόφευκτα ένα τέλος εποχής:

Από τα επτά ορυχεία της περιοχής που κάποτε έφερναν άφθονο πλούτο στους κατοίκους, το ένα μόνο παραμένει σε λειτουργία, να ατμίζει μέσα στο εκτυφλωτικά λευκό τοπίο των Άλπεων, βγάζοντας περίπου 30.000 τόνου άνθρακα τον χρόνο για την παραγωγή ενέργειας και επιπλέον 80.000 τόνους που τροφοδοτούνται στη βιομηχανία της Ευρώπης. Το Gruve 7.

Και για αυτή τη μονάδα ο χρόνος μετράει αντίστροφα. Ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι αυξημένες ανάγκες για ενέργεια προσέφεραν μια μικρή παράταση, αλλά η απόφαση είναι πως το κοντινό εργοστάσιο Longyear Energiverk, όπου γίνεται η καύση του υλικού, πρόκειται να κλείσει μέχρι το 2025.

Σε πρώτη φάση θα μετατραπεί για να λειτουργεί με ντίζελ και έπειτα θα αντικατασταθεί από μονάδα παραγωγής ενέργειας με ανανεώσιμες πηγές. Στο ενδιάμεσο, οι εργάτες με τα μουτζουρωμένα πρόσωπα συνεχίζουν καθημερινά τον κοπιώδη αγώνα τους μέσα στα τούνελ, μετρώντας αντίστροφα.

«Πρέπει να σκεφτούμε τι θα κάνουμε μετά», μεταφέρει στο πρακτορείο Associated Press ο Strand, ένας βετεράνος ανθρακωρύχος με 19 χρόνια ιστορίας – μια ζωή μέσα στα τούνελ «Αλήθεια είναι ότι ο άνθρακας μολύνει, αλλά θα έπρεπε να είχε βρεθεί πρώτα μια λύση πριν μας κλείσουν».

Άτομα σαν εκείνον μπορούν να απαριθμήσουν τη σκληράδα του επαγγέλματος, καλύτερα από κάθε ανάλυση: οι πολύωρες διαδρομές στα έγκατα των βουνών, με ιδρώτα και απότομη μεταβολή της θερμοκρασίας μετά στο πολικό ψύχος, το κουβάλημα, τα αναπνευστικά προβλήματα, τα εργατικά ατυχήματα.

Ένα μνημείο με τεράστιους σταυρούς στις πλαγιές του Λόνγκγεαρμπγεν διαρκεί σαν μόνιμη υπενθύμιση: 124 ανθρακωρύχοι έχουν πεθάνει από το 1916. Η πόλη και ιδίως οι εργάτες, τους τιμούν τακτικά με ένα κεράκι, θυμίζοντας στον εαυτό τους πόσο λεπτή είναι η γραμμή μεταξύ ζωής και θανάτου.

«Είμαστε μια πραγματικά δεμένη ομάδα στο ορυχείο, γιατί δε γίνεται αλλιώς: ο ένας εμπιστεύεται στον άλλον τη ζωή του καθημερινά», υπογράμμισε ένας άλλος ανθρακωρύχος της περιοχής, ο Bent Jakobsen.

Μέσα στην ομάδα βρίσκονται άτομα από 18 ετών έως και μεσήλικες που μοιάζουν με υπερήλικες. Όλοι συμφωνούν πως το τοπίο αλλάζει με επικίνδυνο ρυθμό (η αρκτική ζώνη, όπως έχει αποδειχθεί, παρουσιάζει πολλαπλάσια υπερθέρμανση), ότι ο άνθρακας είναι απόλυτα επιβαρυντικός πρωτίστως για τους ίδιους, ότι οι καιροί αλλάζουν και πρέπει να προσαρμοστούν.

Αλλά την ίδια στιγμή γνωρίζουν και ότι ποσοστιαία το ορυχείο του Λόνγκγεαρμπγεν έχει πολύ μικρό αποτύπωμα μπροστά στα ορυχεία της Κίνας ή της Ρωσίας που θα παραμείνουν σε λειτουργία, οπότε ποιο το νόημα;