Όσα γνωρίζουμε για τη συμφωνία εκεχειρίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς
- 16 ΙΑΝ 2025
Ένας πόλεμος που κράτησε 15 ολόκληρους μήνες, αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα από 3 διαφορετικά στάδια, ξεκινώντας από τις 19 Ιανουαρίου. Μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι μετά τη γνωστοποίηση της συμφωνίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα; Φυσικά. Πρέπει να έχουμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας ότι όλα μπορούν να ανατραπούν από τη μία στιγμή στην άλλη; Σίγουρα.
Ο Antony Blinken, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, υποστήριξε ότι στη Μέση Ανατολή, η αλλαγή δεν είναι πάντα αυτό που φαίνεται. Για τον ίδιο, η συμφωνία είναι «ένα ιστορικό παράθυρο ευκαιρίας». Αυτό ισχύει και για την ίδια τη Γάζα, όπου ακόμη και αν ισχύσει πλήρης εκεχειρία, το μέλλον της παραμένει θολό. Για τον Benjamin Netanyahu μιλάμε άλλωστε.
Ακόμη και ο Jake Sullivan, ο απερχόμενος σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Joe Biden, έχει τις επιφυλάξεις του. «Ποιο είναι το αποτέλεσμα όλων αυτών; Νομίζω ότι είναι πολύ νωρίς για προβλέψεις. Ακόμα και όταν συμβαίνουν καλά πράγματα, τα κακά περιμένουν στη γωνία. Αυτό ισχύει σε όλη την εξωτερική πολιτική. Ισχύει ιδιαίτερα στη Μέση Ανατολή», δήλωσε.
Το Ισραήλ άρχισε να βομβαρδίζει τη Γάζα στις 7 Οκτωβρίου 2023, αφού η Χαμάς πέρασε τα σύνορα, σκότωσε περίπου 1.200 ανθρώπους και πήρε άλλους 251 ομήρους στη Γάζα. Όταν άρχισαν οι χερσαίες επιχειρήσεις μια εβδομάδα αργότερα, οι περισσότεροι πίστευαν ότι οι μάχες θα διαρκούσαν για μερικές εβδομάδες. Αντ’ αυτού, κράτησαν για 15 μήνες μέχρι την ανακοίνωση της Τετάρτης (15/1) για κατάπαυση του πυρός, για να γίνει ο μακροβιότερος πόλεμος του Ισραήλ από τη σύγκρουση του 1948 που οδήγησε στη δημιουργία της χώρας.
Περισσότεροι από 46.000 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί στη Γάζα από τις ισραηλινές επιθέσεις, σύμφωνα με αξιωματούχους υγείας στην περιοχή. Οι περισσότεροι από τους νεκρούς είναι άμαχοι, συμπεριλαμβανομένων 13.319 παιδιών, τα νεότερα μόλις λίγων ωρών ενώ άλλοι 110.000 έχουν τραυματιστεί.
Η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός
Η συμφωνία προβλέπει μια αρχική εκεχειρία έξι εβδομάδων, κατά την οποία και τα δύο μέρη θα σταματήσουν τις μάχες. Ο ισραηλινός στρατός θα αρχίσει να μετακινείται ανατολικά από τα αστικά κέντρα σε όλη τη Γάζα, στις «ζώνες απομόνωσης» που θα κρατήσει στην παλαιστινιακή πλευρά των συνόρων.
Το κρίσιμο σημείο του πρώτου σταδίου στη συμφωνία, προβλέπει ότι τα ισραηλινά στρατεύματα θα εγκαταλείψουν τη βασική διαδρομή που είναι γνωστή ως διάδρομος Netzarim και χωρίζει το βόρειο τμήμα της λωρίδας από το νότιο, και να εγκαταλείψουν τα σύνορα της Γάζας με την Αίγυπτο εντός 50 ημερών.
Σύμφωνα με τους όρους, το συνοριακό πέρασμα της Ράφα που συνδέει τη Γάζα με την Αίγυπτο, το οποίο κατελήφθη από το Ισραήλ τον περασμένο Μάιο και καταστράφηκε, αναμένεται να επαναλειτουργήσει.
Αν υποθέσουμε ότι όλα θα κυλήσουν ομαλά, η ολοκληρωμένη συμφωνία προβλέπει τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα και την ανταλλαγή ομήρων και αιχμαλώτων. Το Ισραήλ αναμένεται να απελευθερώσει περίπου 1.000 Παλαιστίνιους κρατούμενους, ορισμένοι από τους οποίους είναι φυλακισμένοι εδώ και χρόνια, σε αντάλλαγμα με τους ομήρους από τη Χαμάς.
Πρώτο στάδιο: Το πρώτο στάδιο θα διαρκέσει έξι εβδομάδες και θα προβλέπει «πλήρη και ολοκληρωτική κατάπαυση του πυρός», δήλωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Joe Biden, καθώς επιβεβαίωσε την επίτευξη συμφωνίας την Τετάρτη. «Ένας αριθμός ομήρων» που κρατούνται από τη Χαμάς, συμπεριλαμβανομένων γυναικών, ηλικιωμένων και ασθενών, θα απελευθερωθούν σε αντάλλαγμα για εκατοντάδες Παλαιστίνιους κρατούμενους.
Κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου, τα ισραηλινά στρατεύματα θα αποσυρθούν από όλες τις κατοικημένες περιοχές της Γάζας, δήλωσε ο Biden, ενώ «οι Παλαιστίνιοι μπορούν επίσης να επιστρέψουν στις γειτονιές τους σε όλες τις περιοχές της Γάζας». Ή ό,τι έχει απομείνει από αυτές, θα συμπληρώσουμε εμείς. Μην ξεχνάμε ότι σχεδόν το σύνολο των 2,3 εκατομμυρίων κατοίκων της Γάζας έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους εξαιτίας των ισραηλινών εντολών εκκένωσης και των επιθέσεων.
Θα υπάρξει επίσης αύξηση των παραδόσεων ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα, με εκατοντάδες φορτηγά να τους επιτρέπεται η είσοδος κάθε μέρα. Οι λεπτομερείς διαπραγματεύσεις για το δεύτερο και το τρίτο στάδιο θα αρχίσουν την 16η ημέρα της κατάπαυσης του πυρός.
Δεύτερο στάδιο: Το δεύτερο στάδιο θα είναι «ένα μόνιμο τέλος του πολέμου», σύμφωνα με τον Biden, o οποίος όταν ρωτήθηκε αν ο Donald Trump βοήθησε στο να φτάσουμε σε συμφωνία, ρώτησε με τη σειρά του αν πρόκειται για ανέκδοτο.
Οι υπόλοιποι ζωντανοί όμηροι από τη Χαμάς θα απελευθερωθούν με αντάλλαγμα περισσότερους Παλαιστίνιους αιχμαλώτους. Θα υπάρξει επίσης πλήρης απόσυρση των ισραηλινών στρατευμάτων από τη Γάζα.
Τρίτο στάδιο: Το τρίτο και τελευταίο στάδιο θα περιλαμβάνει την ανοικοδόμηση της Γάζας – κάτι που μπορεί να διαρκέσει χρόνια- και την επιστροφή των νεκρών.
Τα αναπάντητα ερωτήματα
Για να φτάσουμε σε αυτό το σημείο χρειάστηκαν μήνες διαπραγματεύσεων και όχι μόνο επειδή το Ισραήλ και η Χαμάς δεν εμπιστεύονται καθόλου ο ένας τον άλλον. Η Χαμάς ήθελε τον πλήρη τερματισμό του πολέμου προτού απελευθερώσει τους ομήρους, κάτι που το Ισραήλ έβρισκε αστείο.
Η κατάπαυση του πυρός θα διακόψει ουσιαστικά τον πόλεμο, ναι, ωστόσο, δεν είναι σαφές ότι ο πόλεμος τελείωσε οριστικά. Ένας από τους βασικούς στόχους του Ισραήλ ήταν να καταστρέψει τις στρατιωτικές και κυβερνητικές δυνατότητες της Χαμάς. Αν και το Ισραήλ την έχει πλήξει σοβαρά, η Χαμάς εξακολουθεί να έχει κάποια ικανότητα να λειτουργεί και να ανασυντάσσεται.
Δεν είναι επίσης σαφές ποιοι όμηροι είναι ζωντανοί ή νεκροί ή αν η Χαμάς γνωρίζει πού βρίσκονται όλοι όσοι παραμένουν αγνοούμενοι. Από την πλευρά της, η Χαμάς έχει ζητήσει την απελευθέρωση ορισμένων κρατουμένων, τους οποίους το Ισραήλ λέει ότι δεν θα απελευθερώσει. Σε αυτούς πιστεύεται ότι περιλαμβάνονται όσοι συμμετείχαν στις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου.
Δεν είναι επίσης γνωστό αν το Ισραήλ θα συμφωνήσει να αποχωρήσει από τη νεκρή ζώνη μέχρι μια συγκεκριμένη ημερομηνία ή αν η παρουσία του εκεί θα είναι αόριστη. Το χρονοδιάγραμμα και η πολυπλοκότητα αυτής της εκεχειρίας σημαίνει ότι ακόμη και ένα μικρό περιστατικό θα μπορούσε να μετατραπεί σε μεγάλη απειλή. Για την ώρα, όμως, υπάρχει μια χαραμάδα φωτός.
