Frank Noel / AP
ΙΣΤΟΡΙΑ

Όταν η Ικαρία έγινε ανεξάρτητο κράτος για 3 μήνες

Η εξέγερση κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η ίδρυση αυτόνομου κράτους με δικό της νόμισμα, σημαία και ύμνο και η τελική ένωση με την Ελλάδα.

Βρισκόμαστε στα μέσα του 1911. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία χάνει όλο και περισσότερα εδάφη. Η Ιταλία εκμεταλλεύεται αυτή της την παρακμή και αρχίζει να προσαρτά το ένα νησί του Αιγαίου μετά το άλλο. Η επέλαση του ιταλικού στόλου φοβίζει το ελληνικό κράτος και κυρίως τους κατοίκους των νησιών του βορείου Αιγαίου που δεν επιθυμούν μετά τον τουρκικό ζυγό να περάσουν σε ιταλικό.

Έτσι, λοιπόν, στις αρχές Ιουνίου πραγματοποιείται στην Ιερά Μόνη της Πάτμου το συνέδριο του «κοινού των νησιωτών» για τη δημιουργία της Αυτόνομης Πολιτείας του Αιγαίου. Η προσπάθεια αυτή, όμως, γίνεται αντιληπτή από την ιταλική διοίκηση του νησιού και σταματάει πριν καλά-καλά ξεκινήσει. Η αρχή, όμως, έχει γίνει. Η Ικαρία έχει αποφασίσει πως θα προχωρήσει μόνη της στον αγώνα για την ανεξαρτησία της.

Η μέρα που η Ικαρία απελευθερώθηκε από τους Τούρκους

Ένα από τα μέλη του συνεδρίου που δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ στην Πάτμο είναι ο Ιωάννης Μαλαχίας, ένας γιατρός από την Ικαρία. Εκείνος βρίσκεται σε συχνή επικοινωνία με τον πολιτικό Θεμιστοκλή Σοφούλη, ο οποίος τον διαβεβαιώνει πως ο ελληνικός στρατός σε μερικούς μήνες θα είναι σε θέση να αποβιβαστεί στο νησί. Επιστρέφει λοιπόν στην Ικαρία και μαζί με μερικούς ακόμη ντόπιους, οργανώνει την εξέγερση κατά των Τούρκων.

Οι τελευταίοι αιφνιδιάζονται με την εξέγερση και το μεγαλύτερο μέρος του νησιού απελευθερώνεται σχεδόν αμέσως. Η μόνη μάχη που γίνεται, λαμβάνει χώρα στο χωριό Χρυσόστομος, όπου χάνει τη ζωή του ένας Έλληνας, ο Ιωάννης Σπανός. Η μάχη, όμως, είναι ήδη χαμένη για εκείνους. Οι Τούρκοι στρατιώτες στρατοπεδεύουν και αποκλείονται στο κτίριο του δικαστηρίου του Αγίου Κηρύκου.

Βλέποντας πως δεν μπορούν να κάνουν κάτι παραπάνω, παραδίδονται στους εξεγερθέντες της Ικαρίας. Εκείνοι δεν τους σκοτώνουν αλλά τους βάζουν σε ένα καΐκι και τους στέλνουν απέναντι, στην Έφεσο της Μικράς Ασίας. Η Ικαρία είναι πια ελεύθερη.

Οι 3 μήνες του νησιού ως ανεξάρτητο κράτος

Στις 17 Ιουλίου 1912, οι ντόπιοι κηρύσσουν την ανεξαρτησία του νησιού και ιδρύουν την Ελευθέρα Πολιτεία της Ικαρίας. Πρόεδρος ορίζεται ο Ιωάννης Μαλαχίας, ο άνθρωπος που οραματίστηκε πρώτος την ανεξαρτησία του νησιού. Δεν μένουν, όμως, εκεί. Δημιουργείται χωροφυλακή, ακτοφυλακή, ταχυδρομική υπηρεσία και δικαστήριο. Η σημαία του νεοσύστατου κράτους είναι γαλάζια με έναν άσπρο σταυρό στο κέντρο, ενώ γράφεται και μελοποιείται ο ύμνος της πολιτείας της Ικαρίας.

Πέραν όλων των άλλων, μάλιστα, ετοιμάζονται και νομίσματα αξίας από 2 έως 50 λεπτών και 1 έως 5 δραχμών με τη μορφή του θεού Ερμή. Όλα αυτά μερικούς μήνες αργότερα γίνονται άχρηστα καθώς τον Οκτώβριο του 1912 μπαίνει στο νησί ο ελληνικός στρατός με το αντιτορπιλικό «Θύελλα».

Στις 4 Νοεμβρίου 1912, με επίσημη τελετή που έγινε στον Εύδηλο, η Ικαρία ενώνεται με την Ελλάδα και η Ελευθέρα Πολιτεία παύει να υφίσταται. Έναν χρόνο αργότερα, η ένωση του νησιού με το ελληνικό κράτος αναγνωρίζεται από τη συνθήκη του Βουκουρεστίου και λαμβάνει διεθνή υπόσταση. Οι Ικαριώτες, ακόμη μέχρι σήμερα, νιώθουν περήφανοι για την εξέγερση κατά του τουρκικού ζυγού, ενώ παντού στο νησί κυματίζουν μπλε σημαίες με τον λευκό σταυρό.