Όταν ο γιος μου έφυγε για σπουδές στο εξωτερικό

Πότε τον είχες αγκαλιά, πότε τον πήγες πρώτη φορά στο σχολικό για την πρώτη Δημοτικού (Μάνο μου) και πότε τον είδες να περνάει την έξοδο αριθμός τάδε για Μπρίστολ, ένας Θεός ξέρει. Τον Σεπτέμβριο του 2006 ο Βασίλης ήταν πρωτάκι. Είχα γράψει αυτό. Δεν το πιστεύω, όταν το ξαναδιαβάζω. Χτυπάει πισώπλατα ο χρόνος, αλλά είναι κι ωραίο να μεγαλώνεις με το παιδί σου (με τα παιδιά σου, για την ακρίβεια, διότι ο Άγγελος που ακολουθεί, περνάει φέτος τη δοκιμασία των πανελληνίων, όλοι μαζί ευχηθείτε του καλή δύναμη).

Σε κοιτούσε απορημένα, εκείνο το πρωινό του Σεπτέμβρη πριν από 13 χρόνια, ανυποψίαστος, αθώος όσο ποτέ και έτοιμος να γνωρίσει τη ζωή. Και να’ τος τώρα, που μόλις χθες τον αποχαιρέτησα γιατί φεύγει ξανά, με προορισμό την Ουαλία. Δεύτερη χρονιά στο Κάρντιφ, ο μικρός, έγινε άντρας, με πέρασε στο ύψος, σπουδάζει πλέον στην αρχιτεκτονική σχολή.

Ξαφνικά, συνειδητοποιείς ότι για αρκετό χρονικό διάστημα θα μιλάτε πάλι μέσω messenger, με βιντεοκλήσεις και σύντομες συνομιλίες, πάλι καλά που η πρόοδος της τεχνολογίας τον φέρνει κοντά σου, έστω και μέσω της οθόνης του κινητού σου τηλεφώνου. Τα υπόλοιπα δεν τα γνωρίζεις, μόνο τα φαντάζεσαι, ή έστω πήρες μια ιδέα στην επίσκεψή σου στο Κάρντιφ, σε αυτό το λιμάνι απ’ όπου κάποτε ο Νίκος Καββαδίας έγραφε γράμματα στην αδερφή του.

Το κάστρο στο κέντρο της πόλης, οι φοιτητές που δίνουν χρώμα σε κάθε γωνιά, το Πανεπιστήμιο, όλα σου κάνουν εντύπωση όχι όμως σαν ένα τυχαίο επισκέπτη. Είναι η πόλη, όπου ζει πλέον ο Βασίλης. Περισσότερα γνωρίζει η μητέρα του, φύλακας άγγελος, όπως πάντα, σε όλα. Η μάνα κερδίζει πάντα. Είναι η πρώτη που παίρνει το παιδί στην αγκαλιά της, που μένει μαζί του, του λέει γλυκόλογα, τον κανακεύει, τον καμαρώνει κλαίει κρυφά για τα κατορθώματά του, λιώνει από την αγωνία.

Έλα…κι εσύ έχεις δακρύσει, μη το κρύβεις. Θυμήσου όταν έβγαιναν τα αποτελέσματα του IB, το χαμόγελο που φώτισε το πρόσωπό του, ένα σκουπιδάκι είχε μπει στο μάτι σου

Κι εσύ ζούσες μαζί του, βλέποντάς τον να μεγαλώνει, να ωριμάζει χρόνο με το χρόνο. Κι εσύ ένιωθες τα όνειρά του, τους στόχους του, την απογοήτευσή του.

Εντάξει, πρέπει να ισορροπεί ο πατέρας τις σχέσεις μάνας-γιου, τις εκρήξεις, ακόμη και την εκατέρωθεν γκρίνια. Και πρέπει να ρίχνει την σοφή ατάκα στο τέλος. Δεν πετυχαίνει πάντα, τσακώνεσαι κι εσύ, αλλά βλέπεις την στιγμή της επιτυχίας και όλα ξεχνιούνται. Μετά έρχεται η (άλλη) αγωνία. Και τώρα; Που θα πάει; Πως θα ζήσει; Τι θα τρώει; Τι θα κάνει κάθε μέρα; Θα διαβάζει; Είναι καλά στην Ουαλία; Με ποιους θα κάνει παρέα; Τι θα γίνει με το Brexit; Ερωτηματικά που σε βασανίζουν σε ανύποπτες στιγμές της ημέρας και σίγουρα το βράδυ.

Σα να πηγαίνει ξανά στο Δημοτικό. Ποια τάξη θα πάει, που είναι η δασκάλα του, πόσες ώρες μάθημα θα κάνει; Αντί για τετράδια, στυλό, χαρτόνια και σχολικές τσάντες, ψωνίζουμε σεντόνια, μαξιλάρια, κουζινικά και άλλα είδη σπιτιού για το δωμάτιό του. Ώσπου μια μέρα ταξιδεύεις στο όμορφο Κάρντιφ και διαπιστώνεις ότι ο Βασίλης δεν είναι πια ούτε μωρό, ούτε παιδάκι, αλλά ένας κανονικός ενήλικας που κι εγώ και η μαμά του, πολλές φορές το ξεχνάμε.

Έχει προσαρμοστεί πλήρως στη ζωή της Ουαλίας, είναι αυτόνομος, ξέρει μέχρι και να μαγειρεύει γκουρμέ πιάτα. Διαχειρίζεται καλά τα χρήματα που του στέλνει η μητέρα του. Έχει κάνει φίλους απ’ όλο τον κόσμο, ανοίγει το μυαλό του, κρατώντας και τις παιδικές συνήθειες του. Όπως όταν σου ζητάει ξαφνικά να τον ξύσεις, ολόκληρο άντρα, στην πλάτη.

Δεν έχεις πια να του πεις πολλά πράγματα, μαθαίνει τη ζωή μόνος του. Κάνει το ένα βήμα, μετά το άλλο, πιο γρήγορα από ποτέ. Πάντα ήταν καλόβολος, ήξερε να προσαρμόζεται, ακόμη και μωρό. Μια μέρα πήγαμε σε μπαρ και κοιμήθηκε κάτω από το … ηχείο. Σιγά μην τον εμπόδιζε το Κάρντιφ και η παραμονή εκτός Ελλάδας. Είναι ανεξάρτητος, πλέον. Μπορεί πράγματι να σκεφτεί το μέλλον του, με τον δικό του τρόπο. Ακόμη κι αν διαφωνείς μαζί του, θα πρέπει να τον πείσεις με επιχειρήματα ότι κάνει λάθος, ή ότι εκτιμάς μια κατάσταση διαφορετικά απ’ ό,τι εκείνος.

Η ζωή μακριά σου (και μακριά από τη μητέρα) εμάς μας φαίνεται ανυπόφορη. Ο ίδιος όμως βάζει στο σακούλι εμπειρίες, που θα τον ωριμάσουν πολύ περισσότερο απ’ όσο  περίμενες. Ήδη μέσα σε ένα χρόνο άλλαξε πολύ. Εντάξει, όχι … ολότελα. Είπαμε. Ο αποχωρισμός είναι δύσκολος, ωστόσο. Τον συνήθισες το καλοκαίρι, να’ τος τώρα ξανά στο Ελευθέριος Βενιζέλος με τη βαλίτσα του να σου λέει “τα λέμε τα Χριστούγεννα”.

Κάνεις ένα βήμα πίσω, νιώθεις το σφίξιμο στην καρδιά και αναρωτιέσαι αν είναι αλήθεια. Γυρίζεις μόνος στο σπίτι και παίρνεις τηλέφωνο τον Άγγελο να τον ρωτήσεις αν διάβασε…