Όχι, οι εμβολιασμένοι «δεν διασπείρουν τον ιό όσο οι ανεμβολίαστοι»

Το γεγονός αυτό αποτέλεσε και ένα από τα βασικά points των ανεμβολίαστων και φυσικά των αντιεμβολιαστών οι οποίοι επιχειρηματολογούν συχνά-πυκνά για τα μέτρα των κατά τόπους υγειονομικών αρχών. Σύμφωνα με το κοινώς λεγόμενο, «οι εμβολιασμένοι μπορούν να είναι το ίδιο μεταδοτικοί με τους ανεμβολίαστους». Αυτή η θεωρία βέβαια δεν επιβεβαιώνεται σε καμία περίπτωση από τα δεδομένα που έχουμε μέχρι σήμερα.

Η παρανόηση όμως δεν πηγάζει αποκλειστικά από δική τους ευθύνη. Προβλήματα δημιουργήθηκαν και από διάφορες ασάφειες που προέκυψαν μέσα από τις ίδιες τις υγειονομικές αρχές και όχι μόνο στην Ελλάδα. Αυτές με τη σειρά τους γέννησαν πολύ μεγάλη ανασφάλεια στους ίδιους τους εμβολιασμένους, ενώ υποσκάπτουν και την προσπάθεια να πειστούν όλοι για τη σημασία και την αποτελεσματικότητα των εμβολίων.

Το χτίσιμο της μυθολογίας για τα εμβόλια

Είναι όμως σαφές. Ο Craig Spencer είναι ειδικός γιατρός και έγραψε ένα πολύ σημαντικό κείμενο στο Atlantic. Το βασικό point του είναι ότι οι εμβολιασμένοι σε καμία περίπτωση δεν διασπείρουν τον κορονοϊό με τον ίδιο τρόπο που το κάνουν οι ανεμβολίαστοι. Κατά βάση και στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, η διασπορά του ιού αφορά τους δεύτερους.

Σύμφωνα με τον Spencer, υπάρχει λόγος που εξηγεί το μπέρδεμα. Τον Απρίλιο, μετά από μήνες όπου οι ειδικοί δημόσιας υγείας τόνιζαν τα οφέλη του εμβολιασμού, η Διευθύντρια του CDC Rochelle Walensky έβγαζε ανακοίνωση στις ΗΠΑ λέγοντας ότι «οι εμβολιασμένοι δεν κουβαλάνε πάνω τους τον ιό». Το CDC αργότερα ακολούθησε αυτή τη θεώρηση προσθέτοντας βιαστικά ότι εκτός από την προστασία ενάντια στη νόσηση από κορονοϊό, οι εμβολιασμένοι δεν μεταδίδουν τον ίο σε άλλους.

Από πολύ νωρίς όμως επιστήμονες και ερευνητές αρνούνταν να ακολουθήσουν αυτές τις θεωρίες προειδοποιώντας ότι δεν υπήρχαν αρκετά δεδομένα που να στηρίζουν τόσο μεγάλη αισιοδοξία. Οι ανησυχίες τους πολύ νωρίς φάνηκαν να επιβεβαιώνονται. Ιδίως από τη στιγμή που η μετάλλαξη Δέλτα άρχισε να κυριαρχεί στην αρχή του καλοκαιριού.

Η ανατροπή της υπεραισιοδοξίας για τα εμβόλια

Όταν άρχισε να φαίνεται ότι υπήρχαν περιοχές οι οποίες είχαν πολύ καλά ποσοστά εμβολιασμού και ταυτόχρονα μία μικρή αλλά σημαντική αύξηση των κρουσμάτων, τα πράγματα γίνονταν για όλους μας πολύ μπερδευτικά. Έγιναν ακόμα περισσότερο όταν βγήκαν οι πρώτες ανακοινώσεις ότι οι εμβολιασμένοι όχι μόνο είναι πιθανό να κολλήσουν αλλά και να μεταδώσουν τον κορονοϊό. Σιγά-σιγά χτίστηκε η τελείως λανθασμένη θεωρία ότι, τελικά, τα εμβόλια είναι πλήρως αναποτελεσματικά και ότι κολλάς και διασπείρεις τον κορονοϊό είτε έχεις εμβολιαστεί είτε όχι.

Αυτή η πλαισίωση χάνει ένα πολύ σημαντικό point. Για να μεταδώσεις τον κορονοϊό πρέπει πρώτα από όλα να τον έχεις κολλήσει. Είναι δεδομένο, λοιπόν, ότι αυτό το αδιαμφισβήτητο γεγονός δεν μπορεί να βγει έξω από το πώς διαβάζουμε τα δεδομένα μας. Παρά τις όποιες ανησυχίες για τη μείωση της αποτελεσματικότητάς τους, τα εμβόλια συνεχίζουν και σήμερα να είναι η καλύτερη προστασία ενάντια στη διασπορά του ιού.  Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Εφόσον κολλήσεις μπορεί πράγματι να έχεις περίπου τις ίδιες πιθανότητες να μεταδόσεις σε κάποιον άλλον τον ιό. Ισχύει όμως και ότι ένας εμβολιασμένος είναι μεταδοτικός για πολύ λιγότερες μέρες εν συγκρίσει με έναν ανεμβολίαστο.

Αν φτιάξουμε μία εικόνα γι’αυτό, ανάμεσα στους ανεμβολίαστους ο ιός κινείται σε μία ανοιχτή λεωφόρο με όλες τις ανέσεις του να διασπαρεί όπου και όπως θέλει. Ανάμεσα σε εμβολιασμένους, τα πράγματα γίνονται πολύ πιο περίπλοκα και ο ιός βρίσκει πολλά αδιέξοδα και λαβύρινθους. Κάποιες φορές μπορεί να τα καταφέρει και να ξεφύγει σε αυτό που λέγεται breakthrough κρούσμα (όταν δηλαδή είναι θετικός στον ιό ένας εμβολιασμένος). Τις περισσότερες όμως αποτυγχάνει, με αποτέλεσμα τελικά η διασπορά του να είναι πολύ δυσκολότερη στην κοινότητα.

Ένα πολύ απλό παράδειγμα

Για όλα αυτά, ο Craig Spencer μας δίνει ένα πολύ απλό παράδειγμα. Φανταστείτε έναν γάμο όπου είναι καλεσμένα 100 άτομα όλα εμβολιασμένα και έναν άλλο με 100 ανεμβολίαστους καλεσμένους. Στον γάμο των ανεμβολίαστων υπάρχει ήδη πολύ μεγαλύτερη πιθανότητα να υπάρχει τουλάχιστον ένας καλεσμένος ο όποιος είναι κρούσμα. Ταυτόχρονα, εφόσον αυτό συμβεί, είναι πολύ πιθανότερο να κολλήσουν πολύ περισσότεροι. Ιδίως αν μιλάμε για την πολύ μεταδοτικότερη μετάλλαξη Δέλτα που ούτως ή άλλως πλέον κυριαρχεί.

Στον άλλο γάμο, η πιθανότητα να υπάρχει κάποιο κρούσμα είναι σίγουρα πολύ μικρότερη. Ακόμα όμως και να υπάρχει, η πιθανότητα να κολλήσει κάποιος από τους υπολοίπους καλεσμένους είναι επίσης πολύ μικρότερη σε σύγκριση με το γκρουπ των ανεμβολίαστων. Δεν είναι τυχαίο ότι τα περισσότερα κρούσματα σήμερα συνεχίζουν να αφορούν ανεμβολίαστους, παρότι μάλιστα οι εμβολιασμένοι, τουλάχιστον στην Ελλάδα, είναι πλέον οι περισσότεροι.

Όλα αυτά είναι ενδεικτικά του πόσο σημαντική είναι η εμβολιαστική προσπάθεια και πόσο απαραίτητο είναι να πιαστεί το τείχος της ανοσίας για το οποίο τόσες φορές μιλούν οι ειδικοί. Τα πράγματα σίγουρα δεν πήγαν όπως τα ονειρευόμασταν, όταν έβγαινε το εμβόλιο. Τίποτα όμως δεν υπάρχει που να αποδεικνύει ότι τα εμβόλια είναι αναποτελεσματικά.