5 διάσημες κατάρες που οι άνθρωποι πήραν στα σοβαρά

Οι κατάρες για τις οποίες θα μιλήσουμε χάνονται πολλούς αιώνες πίσω και έχουν συνδέσει το όνομά τους με θανάτους και περίεργα περιστατικά. Προφανώς και πρόκειται για συμπτώσεις ή και απλά ψέματα, αλλά είναι ωραίες ιστορίες και αποδεικνύουν πόσο εύκολα μπορεί να χειραγωγηθεί ένα μυαλό που ψάχνει την εύκολη εξήγηση στα πάντα.

Η κατάρα της μούμιας του Τουταγχαμών

Τον Φεβρουάριο του 1923, μια βρετανική αρχαιολογική ομάδα άνοιξε τον τάφο του Τουταγχαμών, του περιβόητου Φαραώ της Αιγύπτου κατά τον 14ο αιώνα π.Χ. Όταν δύο μήνες αργότερα, ο χρηματοδότης της ομάδας πέθανε από βακτηριακή λοίμωξη, οι βρετανικές εφημερίδες έγραψαν ότι πέθανε εξαιτίας της «κατάρας του Βασιλιά Τουτ». Προφανώς και τα είχαν βγάλει όλα απ’ την κοιλιά τους, δεν υπήρχε κανένα στοιχείο που να συνέδεε το ένα με το άλλο -και πώς θα μπορούσε να υπάρχει. Από εκείνη τη μέρα κι έπειτα, κάθε φορά που θα πέθαινε κάποιο μέλος της ομάδας, οι εφημερίδες έβρισκαν την ευκαιρία να συνεχίσουν το ίδιο παραμύθι της υποτιθέμενης κατάρας.

Στην πραγματικότητα και αυτή η κατάρα και όλες οι υπόλοιπες που συνδέθηκαν με μούμιες, ήταν «εφευρέσεις» των Ευρωπαίων και Αμερικανών καθώς αποψίλωναν την Αίγυπτο από τα ανεκτίμητα κειμήλια της. Ακόμη και για τον Τιτανικό που βυθίστηκε το 1912, βρέθηκαν μερικές εφημερίδες να γράψουν χρόνια αργότερα μια θεωρία συνωμοσίας που ήθελε το πλοίο να έχει βουλιάξει εξαιτίας μιας αντίστοιχης «ευχής».

Αν και δεν είναι ξεκάθαρο πόσοι άνθρωποι έλαβαν σοβαρά υπόψη αυτές τις «κατάρες», έχει ενδιαφέρον το ότι αυτές οι ιστορίες έγιναν εξαιρετικά δημοφιλή θέματα για ταινίες τρόμου όπως το The Mummy (1932), ή ταινίες δράσης, κωμωδίες, οτιδήποτε μπορούσε να συνδέσει μια κατάρα και έναν άντρα ντυμένο με επιδέσμους να κυνηγάει ανθρώπους.

Η κατάρα του τάφου του Πολωνού Βασιλιά

Το 1973, μια ομάδα αρχαιολόγων άνοιξε τον τάφο του Πολωνού βασιλιά Casimir IV Jagiellon του 15ου αιώνα στην Κρακοβία της Πολωνίας. Όπως και με το άνοιγμα του τάφου του Τουταγχαμών ακριβώς 50 χρόνια πριν, τα ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης δημιούργησαν ντόρο γύρω απ’ το θέμα. Οι εμπλεκόμενοι ερευνητές το πήραν στην πλάκα και άρχισαν να λένε ότι όντως διέτρεχε κίνδυνο η ζωή τους.

Όταν όμως μερικά από τα μέλη της ομάδας άρχισαν να πεθαίνουν λίγο αργότερα, κάποια μέσα ενημέρωσης άρχισαν να αφήνουν υπόνοιες ότι ο θάνατός τους οφειλόταν όντως σε κάποια κατάρα.

Αξίζει πάντως να πούμε, ότι οι ειδικοί ανακάλυψαν ίχνη θανατηφόρων μυκήτων μέσα στον τάφο που μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες στους πνεύμονες όσων τους «αναπνεύσουν». Και αυτή ήταν και η αιτία των θανάτων τους.

Η κατάρα του διαμαντιού Hope

Στη δεκαετία του 1660, ο Γάλλος έμπορος πολύτιμων λίθων Jean-Baptiste Tavernier αγόρασε ένα μεγάλο διαμάντι άγνωστης προέλευσης κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού του στην Ινδία. Ωστόσο, μέχρι τον 20ο αιώνα, ένας μύθος θα κυκλοφορούσε στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη, σύμφωνα με τον οποίον ο Tavernier είχε κλέψει το διαμάντι από το άγαλμα μιας θεάς των Ινδουιστών.

Το 1839 το διαμάντι υποτίθεται ότι κατέληξε στα χέρια του Henry Philip Hope, ενός Ολλανδού συλλέκτη με έδρα το Λονδίνο, του ανθρώπου που του χάρισε το όνομά του. Κάποια στιγμή μετά από αυτό, ευρωπαϊκές και αμερικανικές εφημερίδες και τότε πρωτακούστηκε ο μύθος ότι το Hope Diamond έφερε κατάρα.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Γάλλος κοσμηματοπώλης Pierre Cartier χρησιμοποίησε αυτές τις ιστορίες για να μεγιστοποιήσει την αξία του διαμαντιού πριν το πουλήσει τελικά στην Αμερικανή κληρονόμο Evelyn Walsh McLean στις αρχές του 1910.

Όταν πέθανε κι αυτή, το διαμάντι πήγε σε μια εταιρεία κοσμημάτων των ΗΠΑ, η οποία την παρουσίασε πριν τη δωρίσει το 1958 στο ινστιτούτο Smithsonian, όπου παραμένει μέχρι και σήμερα.

Η κατάρα του Τεκουμσέχ

Στα μέσα του 20ού αιώνα, τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης άρχισαν να παρατηρούν ένα μοτίβο που επαναλαμβανόταν στους θανάτων των Αμερικανών Προέδρων. Ξεκινώντας από τον William Henry Harrison και τελειώνοντας με τον John F. Kennedy, πρόσεξαν ότι κάθε 20 χρόνια η χώρα θα τοποθετούσε κάποιον στον Λευκό Οίκο που τελικά θα πέθαινε όσο κατείχε το αξίωμα.

Ο Harrison, ο πρώτος εν ενεργεία Πρόεδρος που πέθανε στο αξίωμα, εξελέγη το 1840. Οι άλλοι Πρόεδροι που πέθαναν ενώ είχαν το αξίωμα ήταν ο Abraham Lincoln, που εξελέγη το 1860 (και το 1864), o James A. Garfield, εκλεγμένος το 1880, o William McKinley, εκλεγμένος το 1900, o Warren G. Harding, εκλεγμένος το 1920, ο Franklin D. Roosevelt, ο οποίος εξελέγη το 1940 (καθώς και το 1932, το 1936 και το 1944) και φυσικά ο John Kennedy, ο οποίος εξελέγη το 1960. Ο μόνος Πρόεδρος μεταξύ του Harrison και του JFK που δεν εμπίπτει σε αυτό το μοτίβο είναι ο Zachary Taylor, ο οποίος εξελέγη το 1848 και πέθανε το 1850.

Τότε άρχισε να κυκλοφορεί μία παράξενη θεωρία. Αυτή η κατάρα ξεκίνησε με τον Πρόεδρο Harrison, έτσι; Ήταν ο ίδιος Πρόεδρος που είχε πολεμήσει εναντίον της φυλής των Shawnee στη μάχη του Tippecanoe το 1811 και την είχε νικήσει. O αρχηγός της φυλής, ο Τεκουμσέχ, δυο χρόνια αργότερα, σε μια άλλη μάχη θα σκοτωνόταν και ο ίδιος.

Λέγεται ότι ο αδελφός του, γνωστός ως «ο Προφήτης» καταράστηκε τον Harrison και όλους τους μελλοντικούς ένοικους του Λευκού Οίκου.

Η κατάρα του Μάκβεθ

Υπάρχουν πολλές προλήψεις στον κόσμο του θεάτρου και μία απ’ αυτές -τουλάχιστον για τους Αμερικανούς- είναι ότι δεν πρέπει κανείς να πει τη λέξη «Μάκβεθ» μέσα σε θέατρο, εκτός προφανώς κι αν ανεβαίνει η ομώνυμη παράσταση του Σαίξπηρ.

Υποτίθεται ότι αυτό συμβαίνει επειδή κατά το παρελθόν, πολλές φορές που ανέβηκε το έργο συνδέθηκε και με μία τραγωδία. Στην πραγματικότητα, βέβαια, αυτές οι ιστορίες είναι απλά ένας συνδυασμός ψεύτικων στοιχείων και επιλεκτικής συλλογής κάποιων άλλων.

Ο θρύλος για το έργο φαίνεται να ξεκίνησε με τον Max Beerbohm, έναν Βρετανό γελοιογράφο και κριτικό ο οποίος γεννήθηκε τη δεκαετία του 1870, σχεδόν τρεις αιώνες μετά την πρώτη παράσταση του έργου. Ο Beerbohm -πιθανότατα ενοχλημένος που ο «Μάκβεθ» ήταν ένα τόσο δημοφιλές έργο- έβγαλε απ’ το μυαλό του μια ψεύτικη ιστορία, σύμφωνα με την οποία η πρώτος ηθοποιός που επιλέχθηκε για να παίξει την Lady Macbeth, πέθανε λίγο πριν από την έναρξη της παράστασης.

Από τότε, αυτή η ιστορία έχει γίνει κομμάτι του πολύ διαδεδομένου μύθου ότι το έργο είναι καταραμένο και ότι έχει φέρει κακή τύχη σε όλους όσοι έχουν ασχοληθεί ποτέ με αυτό.

Παρά το γεγονός ότι όντως υπήρξαν κάποια ατυχήματα κατά τη διάρκεια της 400ετούς πορείας του έργου στη θεατρική ιστορία, δε διαφέρουν σε αριθμό από αντίστοιχα ατυχήματα που έχουν συμβεί σε άλλα έργα. Απλώς αυτά τα άτυχα περιστατικά τραβούν πάνω τους μεγαλύτερη προσοχή, ακριβώς εξαιτίας αυτής της υποτιθέμενης «κατάρας».

Το κείμενο δημοσιεύτηκε αρχικά στις 22 Οκτωβρίου του 2020.