Πέτρα, η χαμένη πόλη της Ιορδανίας και η μοναδική ιστορία της

Όπως συμβαίνει με όλους τους σπουδαίους πολιτισμούς, έτσι και αυτός της Πέτρας παρόλο που για αιώνες έπαιζε πρωταγωνιστικό ρόλο στην περιοχή, άρχισε να παρακμάζει με αποτέλεσμα η πόλη να εγκαταλειφθεί και να παραμείνει κρυμμένη μέχρι τον 19ο αιώνα.

Πλέον, η Πέτρα αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO και γίνεται πόλος έλξης για εκατοντάδες χιλιάδες τουρίστες κάθε χρόνο, ενώ έχει υπάρξει και σκηνικό για ταινίες όπως το Indiana Jones and the Last Crusade.

Η ιστορία της ροδοκόκκινης πόλης όμως είναι ακόμα πιο συναρπαστική από όσο τυχόν νομίζεις.

Οι πρώτοι που κατοίκησαν την Πέτρα ήταν οι Εδωμίτες, απόγονοι του Ησαύ και του Ισαάκ, εκείνοι όμως που ευθύνονται για την τελική μορφή της και στους οποίους χρωστάει τις πιο ένδοξες στιγμές της, ήταν οι Ναβαταίοι, που συνέβαλλαν σημαντικά ώστε να γίνει το κέντρο του εμπορίου για τη Μέση Ανατολή.

Οι Ναβαταίοι ήταν επίσης εκείνοι που πρώτοι κατάλαβαν πως η γεωγραφική της θέση και το στενό πέρασμα στην είσοδό της, θα λειτουργούσαν ως φυσική προστασία απέναντι σε πιθανές επιθέσεις.

Οι κάτοικοι της Πέτρας είχαν αντιληφθεί από νωρίς τη δύναμη των μπαχαρικών και τα εμπορεύονταν υποδειγματικά, ενώ ο πληθυσμός της πόλης είχε φτάσει στη μεγαλύτερη ακμή της τους 30.000. Όλα κυλούσαν ομαλά, μέχρι που το 106 μ.Χ. οι Ρωμαίοι επιτέθηκαν στην πόλη και την έκαναν μέρος της αυτοκρατορίας τους. Το εμπόριο συνεχίστηκε κανονικά, αλλά όχι στο ίδιο επίπεδο με πριν.

Τον 3ο αιώνα μ.Χ., όταν ο αυτοκράτορας Διοκλητιανός άλλαξε την πρωτεύουσα της επαρχίας και ταυτόχρονα άρχισαν οι εισβολές των Σασσανιδών Περσών, έτσι ο πληθυσμός της Πέτρας άρχισε να την εγκαταλείπει με αποτέλεσμα στον επόμενο αιώνα να είναι ήδη μια πόλη φάντασμα.

Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς αυτή η τοποθεσία στη μέση της ερήμου, μπόρεσε κάποτε να φιλοξενήσει έναν τόσο σπουδαίο πολιτισμό, αλλά οι Ναβαταίοι το κατάφεραν παρόλο που ήξεραν ότι για να μπορέσει η πόλη τους να ανθίσει, θα έπρεπε να λύσουν το ζωτικό πρόβλημα του νερού. Και το κατάφεραν.

Δημιούργησαν ένα έξυπνο σύστημα καναλιών και φραγμάτων για την αναδρομολόγηση του νερού από τα γύρω βουνά, ενώ οι δεξαμενές που χρησιμοποιούσαν για την αποθήκευση του νερού βοήθησαν επίσης να μην κινδυνεύει από τις ξαφνικές πλημμύρες που ήταν – και εξακολουθούν να είναι – ένα σχετικά κοινό φαινόμενο στην περιοχή.

Για αιώνες οι μόνοι που γνώριζαν την ύπαρξη της Πέτρας ήταν οι Βεδουίνοι, μέχρι που το 19ο αιώνα ο Ελβετός εξερευνητής, Johann Ludwig Burckhardt, αποφάσισε να αναζητήσει την πηγή του ποταμού Νίγηρα. Όταν όμως ξεκίνησε για το Κάιρο το 1812, άκουσε φήμες από τους ντόπιους για τα κρυμμένα ερείπια μιας μεγάλης πόλης στην έρημο.

Έτσι και αφού είχε σπουδάσει αραβικά στο Πανεπιστήμιο του Cambridge, προσέλαβε οδηγούς και μεταμφιέστηκε σε Άραβα για να αποκτήσει πρόσβαση σε κάτι που θεωρούνταν ιερό και απαγορευμένο στους Δυτικούς.

Ο Burckhardt έφτασε μέχρι την Πέτρα, αλλά μη θέλοντας να παίξει με την τύχη του, δεν προχώρησε σε ανασκαφές. Πέντε χρόνια αργότερα θα πέθαινε από δυσεντερία στην Αίγυπτο, η ανακάλυψή του όμως, θα άνοιγε τον δρόμο για την περαιτέρω εξερεύνηση της Πέτρας.

Βέβαια, σύμφωνα με αρχαιολόγους, οι μέχρι τώρα ανασκαφές έχουν καταφέρει να αποκαλύψουν μόλις το 15% της μεγαλειώδους πόλης. Το 2016, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ένα μέχρι τότε άγνωστο μνημείο της Πέτρας, χάρη στη χρήση δορυφορικών εικόνων. Πιστεύεται πως με βάση θραύσματα κεραμικών που βρέθηκαν κοντά, η τεράστια πλατφόρμα που ανακάλυψαν, μπορεί να είναι άνω των 2.150 ετών.

Ανάμεσα στα καλύτερα διατηρημένα κτίρια της μυστήριας πόλης -και μάλλον το πιο γνωστό- είναι και το θησαυροφυλάκιο ή αλλιώς Χαζνέ Φαραούν. Κατασκευασμένο κάπου τον πρώτο αιώνα μ.Χ., το εντυπωσιακό κτήριο είναι μισοχαραγμένο στον περιβάλλοντα ψαμμίτη και υψώνεται 40 μέτρα πάνω από την έρημο. Το θησαυροφυλάκιο διαθέτει περίπλοκες και καλοδιατηρημένες αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες της ελληνιστικής εποχής, που καλύπτουν τη διώροφη πρόσοψή του, η οποία στεφανώνεται από μια γιγάντια τεφροδόχο. Η τεφροδόχος μάλιστα, είναι γεμάτη τρύπες από σφαίρες, γεγονός που μαρτυρά πως οι ντόπιοι θεωρούσαν ότι εκεί βρισκόταν κρυμμένος χρυσός.

Κι ενώ η Πέτρα είναι πια ένα από τα πιο διάσημα μνημεία παγκοσμίως, λίγοι ξέρουν ότι έχει και μια μικρή αδερφή. Όπως συμβαίνει με τις σύγχρονες πόλεις, έτσι και στην αρχαιότητα, οι πόλεις είχαν προάστια, με το προάστιο της Πέτρας να ονομάζεται Μικρή Πέτρα και να μην απέχει πολύ από τη «χαμένη πόλη».

Κι ενώ όλη η οικονομική δραστηριότητα λάμβανε χώρα στην Πέτρα, είναι πολύ πιθανό οι επισκέπτες να έβρισκαν κατάλυμα στη Μικρή Πέτρα, η οποία έμενε κρυμμένη μέχρι και τη δεκαετία του 1950. Ακόμα και σήμερα πάντως, δεν είναι πολλοί οι επισκέπτες της, καθώς η τοποθεσία της δεν επιτρέπει την είσοδο του φυσικού φωτός.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ