Πίσω από το γέλιο του Τζόκερ κρύβεται μια πραγματική ασθένεια

Ίσως το πρώτο πράγμα που σου έρχεται στο μυαλό, όταν καλείσαι να περιγράψεις τον ‘Τζόκερ‘ είναι το χαρακτηριστικό του αρρωστημένο γέλιο, το οποίο πολλοί ηθοποιοί που ανέλαβαν το δύσκολο έργο να υποδυθούν τον χαρακτήρα, προσπάθησαν να μιμηθούν. Άλλοι με τρομερή επιτυχία, ενώ κάποιοι άλλοι το πλησίασαν σε μικρότερο βαθμό. Η ερμηνεία του Χοακίν Φίνιξ πάντως, στην τελευταία πολυσυζητημένη origin ταινία του εμβληματικού villain, για πολλούς άγγιξε την τελειότητα.

Αν και δεν αναφέρεται ξεκάθαρα στο σενάριο, η ασθένεια από την οποία πάσχει ο Τζόκερ πρόκειται ουσιαστικά για την συναισθηματική αστάθεια. Το παθολογικό νευρικό γέλιο, το οποίο δεν ελέγχεται και έρχεται σε στιγμές που δεν θεωρείται σε καμία περίπτωση κοινωνικά αποδεκτή συμπεριφορά, συνδέεται με τη συναισθηματική αστάθεια. Όπως για παράδειγμα στη σκηνή που βλέπουμε τον Τζόκερ να γελάει βλέποντας μερικούς άνδρες να παρενοχλούν μια κοπέλα σε βαγόνι του μετρό.

Όταν ο Χοακίν Φίνιξ συναντήθηκε για πρώτη φορά με τον σκηνοθέτη της ταινίας, Τοντ Φίλιπς, μίλησαν για την ασθένεια του Τζόκερ. “Η πρώτη μου αντίδραση ήταν να αναρωτηθώ αν τελικά πάσχει από αυτό. Δεν ήθελα να δώσω μια απάντηση. Στη συνέχεια, όσο προχωρούσαν τα γυρίσματα της ταινίας και έμπαινα όλο και περισσότερο στο ρόλο του χαρακτήρα, άρχισα να σκέφτομαι πως είχε αυτή την αντίδραση, επειδή κάποιος θα την χαρακτήριζε ως μη κατάλληλη. Θεώρησα την ταινία ως μια χιουμοριστική προσέγγιση σε αυτό που ζούμε σήμερα. Μιλάμε για έναν άνθρωπο, ο οποίος δεν μπορούσε να ξεχωρίσει ποιο ήταν το σωστό και ποιο το λάθος”.

Με αφορμή την Παγκόσμιο Ημέρα Ψυχικής Υγείας (10/10) και για να μπορέσουμε να καταλάβουμε καλύτερα την ψυχοσύνθεση του Τζόκερ, τη συμπεριφορά του και το αρρωστημένο γέλιο του χαρακτήρα, μιλήσαμε με την Νάσια Σκαμπαρδώνη, κλινική ψυχολόγο και γνωσιακή-συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεύτρια, η οποία μας έδωσε τη δική της εκδοχή.

“Ουσιαστικά, βλέπουμε έναν άνθρωπο που περνάει δύσκολα στην καθημερινότητά του. Βιώνει μια απόρριψη, αλλά και μια σεξουαλική στέρηση. Είναι ένας περιθωριοποιημένος, μοναχικός άνδρας και στερείται μια νορμάλ ζωή. Κλείνεται στον εαυτό του, δεν βρίσκει διέξοδο από τα προβλήματα, τα οποία διογκώνονται στο κεφάλι του. Έτσι, καταλήγει να δημιουργήσει έναν δικό του κόσμο στο μυαλό του. Δεν θέλει πια να είναι το μυρμήγκι που όλοι το πατούν και του συμπεριφέρονται άσχημα. Με τον δικό του τρόπο, τους λέει πως αφού δεν με αποδέχεστε, θα με φοβάστε”.

Οι αιτίες της συναισθηματικής αστάθειας, από την οποία πάσχουν αρκετοί άνθρωποι στις μέρες μας είναι ποικίλες. Μπορεί μάλιστα να προκληθεί κι από κάποιο τραυματισμό στο κεφάλι ή μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο. Στην ταινία του Τζόκερ, μαθαίνουμε ότι η μητέρα του Άρθουρ Φλεκ τον κακοποιούσε όταν ήταν μικρός, επομένως το γεγονός αυτό μπορεί και να προκάλεσε τη διαταραχή, από την οποία πάσχει στη συνέχεια της ζωής του.

“Μπορεί όντως από κάποιο ατύχημα να πειραχτούν συγκεκριμένα πεδία στον εγκέφαλο, τα οποία ευθύνονται για την συναισθηματική κατάσταση ενός ανθρώπου και τον αποδιοργανώνουν. Ο χαρακτήρας έχει μια αποδιοργανωμένη σκέψη. Είναι γεμάτος αρνητισμό. Δεν είναι τυχαίο και το επάγγελμα που επέλεξε να κάνει (τον κλόουν). Υπάρχει σύγκρουση σε αυτό που νιώθει, δηλαδή τη βαθιά θλίψη, με αυτό που θα έπρεπε να νιώθει, δηλαδή τη χαρά. Εκεί οφείλεται και το οδυνηρό γέλιο του”, εξηγεί η κα Σκαμπαρδώνη.

“Η κατάσταση από την οποία πάσχει ο Τζόκερ, υπάρχει φυσικά και στη κανονική ζωή, γύρω μας. Έχουμε στο παρελθόν δει τέτοιες περιπτώσεις. Η συγκεκριμένη ταινία βγήκε σε μια περίοδο, όπου διαβάζουμε ή βλέπουμε συχνά σκηνές βίας ή δολοφονίες ανθρώπων. Είναι σαν να καθρεπτίζει την σημερινή πραγματικότητα. Το λάθος της ταινίας είναι ότι ηρωποιείται αυτός ο χαρακτήρας κι έτσι έρχεται η ισορροπία και η λύτρωση. Θα ήταν καλύτερο αν τη δούμε ως προειδοποίηση για το τι μπορεί να συμβεί”.

Μέρος της θεραπείας αυτής της διαταραχής από την οποία μπορεί να πάσχουν κάποια άτομα είναι και η συμμετοχή τους σε κοινωνικές ομάδες, εκδηλώσεις ή ένα οικείο περιβάλλον. Παράλληλα, υπάρχουν κι άλλες θεραπείες, οι οποίες περιλαμβάνουν και τη χρήση φαρμάκων για να γίνουν πιο ήπιες οι αντιδράσεις. “Θα πρέπει να υπάρχουν δημόσιες δομές, που να ενδιαφέρονται πραγματικά για τους ανθρώπους, παρέχοντάς τους ψυχολογική υποστήριξη. Αν στηρίζαμε περισσότερο κι εμείς τον άνθρωπο δίπλα μας, χωρίς να αδιαφορούμε ή να τον αφήνουμε να ζει στο περιθώριο ίσως ήταν κι αυτό μια λύση. Η ταινία όπως είπαμε καθρεπτίζει τη σημερινή κοινωνία, όπου η εγκληματικότητα έχει αυξηθεί και είναι εύκολο να βρει κάποιος ένα όπλο ή να ακολουθήσει μια τέτοια συμπεριφορά”, καταλήγει η ψυχολόγος.

Από τη μεριά του, πάντως, ο Χοακίν Φίνιξ έχει δηλώσει σε συνέντευξή του πως “είναι δύσκολο να μη νιώθεις συμπόνοια για έναν άνθρωπο που έχει περάσει μια τέτοια τραυματική εμπειρία όταν ήταν παιδί. Στη πορεία της ζωής του αισθάνεται ότι κινδυνεύει συνεχώς. Για κάποιον που βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση, θα μπορούσαμε να πούμε ότι δικαιολογεί ως σωστές τις πράξεις του; Σίγουρα όχι. Υπάρχει μια λεπτή γραμμή την οποία περνάει, επομένως δε μπορώ να πω ότι από ένα σημείο και μετά είμαι με τον Τζόκερ. Αλλά όλο αυτό μου επέτρεψε να προσεγγίσω το ρόλο περισσότερο με συμπάθεια απέναντί του, παρά με κριτική για τα όσα (άσχημα) κάνει”.

(Φωτογραφίες: Outnow.ch)

***

Και μην ξεχνάς! Άκου τα όσα σχολίασαν ο Θοδωρής Δημητρόπουλος και η Ιωσηφίνα Γριβέα στο ‘POP ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΥΣΚΟΛΕΣ ΩΡΕΣ’ σχετικά με το ”Τζόκερ’: