Πώς γίνεται ο Τσιτσιπάς να «κλέβει» χωρίς να παραβιάζει τους κανόνες;

Μετά από 4 σετ, ο Τσιτσιπάς είχε καταφέρει να ισοφαρίσει το ματς. Τότε ήταν που αποφάσισε να φύγει από το court για το περίφημο πια toilet break του. Εμφανίστηκε στον αγώνα μετά από 7 λεπτά και αυτό, σύμφωνα με τον Μάρεϊ, ήταν ο βασικός λόγος που εκείνος έχασε τη συγκέντρωσή του και τελικά το τελευταίο σετ. Σε δηλώσεις του, ο άλλοτε χρυσός Ολυμπιονίκης μίλησε για σεβασμό που χάθηκε προς το πρόσωπο του κορυφαίου Έλληνα τενίστα.

Η απάντηση του Τσιτσιπά ήταν άμεση και εν μέρει λογική. Πώς γίνεται να μιλάει κανείς για κλεψιά, αφού δεν υπάρχει παραβίαση των κανονισμών; Η σύγκρουση αυτή μεταξύ των δύο τους, ενός βετεράνου του αθλήματος και ενός rising star, έχει τη βάση της ένα τελικά φιλοσοφικού τύπου ερώτημα που αφορά το «νόμιμο» και το «ηθικό».

Η αλήθεια είναι πως το σύνολο των κανόνων που διέπουν ένα παιχνίδι (και τελικά οποιαδήποτε εκδοχή οργανωμένων δραστηριοτήτων της ανθρωπότητας) είναι οι γραπτοί, αυτοί που επιφέρουν τιμωρία από μία ανώτατη αρχή. Είναι όμως και οι άγραφοι. Οι κανόνες εκείνοι που προκύπτουν ως πολιτισμικά τεμάχια από τη μία γενιά στην άλλη. Ως παράδοση δηλαδή και όχι ως επιβολή.

Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα που έρχεται από το πιο οικείο στους περισσότερους από εμάς χώρο του ποδοσφαίρου είναι φυσικά το fairplay. Όταν ένας ποδοσφαιριστής τραυματίζεται, είναι κάτι σαν άτυπος κανόνας ο αντίπαλος να πετάει την μπάλα έξω, χωρίς να χρειάζεται να διακόψει ο διαιτητής τον αγώνα με τη σφυρίχτρα του.

Η σημασία των άτυπων κανόνων

Η αλήθεια είναι ότι η ρύθμιση κανόνων δεν είναι ποτέ εύκολη υπόθεση. Εκ προοιμίου, ο ρυθμιστής-νομοθέτης γνωρίζει ότι δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να προβλέψει κάθε γεγονός που μπορεί να συμβεί εν προκειμένω σε έναν αγώνα τένις. Η αξία, λοιπόν, των άγραφων κανόνων είναι πολύ μεγαλύτερη και σίγουρα δεν αφορά μόνο το φίλαθλο πνεύμα και το ευ αγωνίζεσθαι.

Οι άγραφοι κανόνες είναι μέρος του ίδιου του παιχνιδιού και λειτουργούν παράλληλα αλλά και συμπληρωματικά με όσα σου επιτρέπει και σου απαγορεύει να κάνεις ο διαιτητής. Αυτό ισχύει πολύ περισσότερο όταν οι κανόνες είναι ασαφείς και τα όρια μεταξύ του σωστού και του λάθους είναι πολύ θολά. Για παράδειγμα, εκείνοι που θέτουν τους κανόνες είναι αναγκαστικά διστακτικοί στη σαφή ρύθμιση του χρόνου που επιτρέπεται να σπαταλήσει κάποιος στο toilet break ή στα medical timeouts. Και είναι τελείως λογικό.

Θα ήταν πολύ περίεργο, επικίνδυνο και υποτιμητικό για τους τενίστες να υπάρχει ένας συγκεκριμένος κανόνας από έναν νομοθέτη που λέει σε αφηρημένο επίπεδο ότι τα διαλείμματα για την παροχή πρώτων βοηθειών ή για να πάει κανείς τουαλέτα διαρκούν για χρονικό διάστημα συγκεκριμένων λεπτών. Είναι, λοιπόν, η καλή πίστη μεταξύ των αθλητών που λέει ότι αυτά τα περιθώρια που αφήνει αναγκαστικά ο νομοθέτης δε θα τα εκμεταλλευτούν προς όφελός τους παρά μόνο όταν υπάρξει ανάγκη.

Ο Τσιτσιπάς και μία νέα εποχή του τένις

Υπάρχει η εγγενής αντίφαση που όμως στηρίζει το πνεύμα του αθλητισμού. Σε έναν αγώνα βρίσκεσαι σε μία κατάσταση ανταγωνισμού. Θέλεις να κερδίσεις τους αντιπάλους σου και να αναδειχθείς ο καλύτερος. Ταυτόχρονα όμως οι αντίπαλοί σου είναι και αυτοί με τους οποίους μπορείς και πρέπει να συνεργαστείς.

Αυτό το πνεύμα εκδηλώνεται πολύ συχνά μέσα στις «κινησιολογίες» ενός αθλητικού event. Πριν ή μετά το τέλος ενός αγώνα οι αθλητές χαιρετούν ή συγχαίρουν ο ένας τον άλλον για την προσπάθεια. Μπορεί να ανταλλάξουν φανέλες, να τσουγκρίσουν τα γάντια τους ή απλώς να αγκαλιαστούν. Το ζήτημα είναι πάντα αν θα αντέξει αυτό το συνεργατικό πνεύμα στον ολοένα και πιο σκληρό και ανταγωνιστικό περιβάλλον στο οποίο διακυβεύονται πλέον και πολλά χρήματα.

Σε κάθε περίπτωση, το γεγονός ότι αυτή η σύγκρουση γίνεται μεταξύ ενός βετεράνου και ενός ανερχόμενου αστέρα έχει και αυτή το δικό της ενδιαφέρον. Προσφέρεται και ως μία διαφορετική οπτική πάνω στο ίδιο το άθλημα. Και οι δύο έχουν τα points τους και είναι μάλλον ιδεολογική επιλογή του καθενός από εμάς να αποδώσει το δίκαιο. Κάνεις τα πάντα για να κερδίσεις, εφόσον σου επιτρέπονται, ή τελικά μένεις πιστός σε όσα σου έδωσαν ως συμβάσεις οι προηγούμενοι;