Πώς μια έκλειψη ηλίου βοήθησε τον Einstein να αποδείξει τη θεωρία της σχετικότητας
Η θεωρία της γενικής σχετικότητας του Einstein δημοσιεύθηκε το 1915. Το πρόβλημα, βέβαια, ήταν να την αποδείξει. Έγινε 4 χρόνια αργότερα.
- 8 ΑΠΡ 2024
Δεκαετίες πριν ο Albert Einstein βγάλει τη γλώσσα του στον φωτογραφικό φακό (έκλεινε τα 72 χρόνια ζωής εκείνη τη μέρα) και περάσει μια για πάντα -τουλάχιστον μέχρι να εκραγεί ο Ήλιος- στη σφαίρα της ποπ κουλτούρας, ήταν ένας ανερχόμενος θεωρητικός φυσικός.
Για την ακρίβεια, δεν ήταν ένας απλός θεωρητικός φυσικός, αλλά βρισκόταν χωρίς να το γνωρίζει στα πρόθυρα μιας μεγάλης αποκάλυψης: Τα ογκώδη αντικείμενα προκαλούν καμπύλωση του χωροχρόνου, με αποτέλεσμα τη βαρύτητα.
Η θεωρία της γενικής σχετικότητας του Einstein, που δημοσιεύθηκε το 1915, εισήγαγε την πρωτοποριακή ιδέα ότι η βαρύτητα δεν είναι μια δύναμη, αλλά ένα καμπυλωτό πεδίο που δημιουργείται από την παρουσία της μάζας. Το πρόβλημα, βέβαια, ήταν να το αποδείξει.
Ο φυσικός με την ανέμελη κόμμωση ισχυρίστηκε ότι η θεωρία μπορούσε να δοκιμαστεί με τη μέτρηση της θέσης των άστρων κοντά στον Ήλιο, η οποία φαινόταν να μετατοπίζεται ελαφρώς καθώς η βαρύτητα από τον αστέρα καμπύλωνε την πορεία του φωτός.
Αυτό το είδος πειράματος ήταν δύσκολο να διεξαχθεί στις αρχές του 20ού αιώνα, αλλά σύντομα παρουσιάστηκε μια τέλεια ευκαιρία: η ολική έκλειψη Ηλίου στις 29 Μαΐου 1919. Η Βασιλική Αστρονομική Εταιρεία της Βρετανίας έστειλε δύο αποστολές για να ελέγξουν τη θεωρία του Einstein κατά τη διάρκεια της έκλειψης. Μια ομάδα με επικεφαλής τον Βρετανό φυσικό Arthur Eddington είχε ως βάση της το νησί Πρίνσιπε στις ακτές της Δυτικής Αφρικής και μια δεύτερη ομάδα πήγε στο Σομπράλ της Βραζιλίας.
Η ολική έκλειψη επέτρεψε στους επιστήμονες να δουν καλύτερα τα αστέρια που βρίσκονται πιο κοντά στον Ήλιο, καθώς το φεγγάρι μπλόκαρε σχεδόν όλο το φως του. Αν ο Einstein είχε δίκιο, το φως που παρήγαγαν τα αστέρια θα κάμπτονταν λόγω της βαρύτητας.
Κατά τη διάρκεια της έκλειψης, οι επιστήμονες έμειναν κατάπληκτοι καθώς τα αστέρια έμοιαζαν μετατοπισμένα από τις συνήθεις θέσεις τους, επειδή το φως τους ταξίδευε στη Γη σε ένα καμπύλο επίπεδο γύρω από τον Ήλιο. Το φως εκτράπηκε κατά περίπου 1,7 δευτερόλεπτα τόξου, όπως ακριβώς είχε προβλέψει ο Einstein, αποδεικνύοντας την ιδέα του φυσικού ότι η βαρύτητα δεν είναι μια δύναμη αλλά μια γεωμετρική παραμόρφωση του χωροχρόνου.
Χάρη στο πείραμα, η Βασιλική Αστρονομική Εταιρεία αναγνώρισε επίσημα τη θεωρία της γενικής σχετικότητας του Αϊνστάιν στις 6 Νοεμβρίου 1919 (τον ενημέρωσε ανεπίσημα), περίπου τέσσερα χρόνια μετά τη δημοσίευσή της.
