© Associated Press
ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Πώς ο J. Robert Oppenheimer διόρθωσε τον Albert Einstein για τις μαύρες τρύπες

Τον μάθαμε ως ένα από τα μυαλά πίσω από την ατομική βόμβα, χρωστάμε στον φυσικό από τη Νέα Υόρκη όμως πολλά περισσότερα και κυρίως το πώς αντιλαμβανόμαστε το σύμπαν.

Ο J. Robert Oppenheimer μπορεί να συνέδεσε για πάντα το όνομά του με το Manhattan Project και την ανάπτυξη της ατομική βόμβας, αλλά ο Αμερικάνος επιστήμονας είχε ένα πολύ μεγαλύτερο εύρος όσοn αφορά στη φυσική, αφού ανά καιρούς καταπιανόταν με διάφορα πεδία της επιστήμης του. Φυσικά, αυτά έρχονται σε δεύτερη μοίρα, μιας και μία δικιά του εφεύρεση άλλαξε τις τύχες του πλανήτη όπως τον γνωρίζουμε. Ο μεταπολεμικός κόσμος δε θα ήταν ο ίδιος χωρίς αυτήν. Η βόμβα έπεσε και όρισε όλο το γεωπολιτικό παιχνίδι μέχρι σήμερα.

Πριν από εκείνον, ο όρος post-apocalyptic δεν είχε νόημα. Μετά από εκείνον, αποτέλεσε το μεγάλο φόβητρο, τον μεγάλο τρόμο που φώλιαζε στον πυρήνα του Ψυχρού Πολέμου. Ο Robert McNees, καθηγητής αστροφυσικής στο Loyola University, τον χαρακτηρίζει πάλι ως νομά της φυσικής. Ο λόγος; «Ήταν ένας από αυτούς τους φυσικούς που πήγαιναν από πεδίο σε πεδίο και απλά φαίνεται να είχε πολύ καλό γούστο και ήξερε να επιλέγει με το τι θα καταπιαστεί κάθε φορά».

Σύμφωνα με τον McNees, ο J. Robert Oppenheimer «εισέβαλε σε έναν τομέα της φυσικής, εντόπιζε ένα πρόβλημα, βοηθούσε στην επίλυσή του και μετά συνέχιζε σε κάτι άλλο».

Κάπως έτσι, βρέθηκε να συμβάλλει καθοριστικά στη θεωρία που ασχολούνταν με τις μαύρες τρύπες: Για την ακρίβεια, όχι μόνο συνέβαλε, αλλά εντόπισε και κάποια από τα λάθη του Albert Einstein, του έτερου φυσικού που συνέδεσε το όνομά του με την ατομική βόμβα.

Oppenheimer AP Photo, File

Σε δημοσίευση που έκανε το 1939, με τίτλο Για τη Συνεχιζόμενη Βαρυτική Συστολή, ο  Oppenheimer έγραψε καθαρά πως οι μαύρες τρύπες ήταν το αναπόφευκτο αποτέλεσμα της θεωρίας της σχετικότητας που είχε αναπτύξει ο Einstein, σε αντίθεση με ο, τι πίστευε (ή ήλπιζε) ο Γερμανός.

Ο Oppenheimer έγραψε ότι οι μαύρες τρύπες δεν ήταν απλώς μια ιδιορρυθμία της επιστήμης των μαθηματικών, αλλά πιθανώς πραγματικά αστροφυσικά αντικείμενα. Με λίγα λόγια, έλεγε πως ένα αστέρι τόσο υπερμέγεθες ώστε να είναι προορισμένο να εκραγεί, είναι ικανό να δημιοιυργήσει μια παγίδα από την οποία ό,τι μπαίνει δεν μπορεί να βγει και πάλι έξω.

«Όσο αφορά το μαθηματικό σκέλος, η δουλειά του Oppenheimer και των συναδέλφων του ήταν πολύ σημαντική, ώστε να μπορέσουν να μπουν γερά θεμέλια στις θεωρίες αυτές», εξηγεί ο αστροφυσικός Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, Sheperd Doeleman. O Oppenheimer ήταν αυτός που είπε στον Einstein ότι είχε δίκιο, αλλά και άδικο στα όσα πίστευε για το σύμπαν.

Ο τελευταίος κατάφερε μέσα από τη θεωρία του να δείξει ότι ο χωροχρόνος δεν είναι απλά η σκηνή του συμπαντικού θεάτρου αλλά ένας από τους βασικούς πρωταγωνιστές. Την ίδια όμως στιγμή, δυσκολευόταν να αποδεχτεί ότι η φύση θα επέτρεπε μία «ανωμαλία» όπως αυτήν των μαύρων τρυπών να υπάρξει. Ο Αμερικανός συνάδελφός του όμως έβαλε τα πράγματα στη θέση τους – κι όλα αυτά, πριν καν ανακαλύψουμε ότι υπάρχουν στην πραγματικότητα.

Αυτές οι ιδιάζουσες διαπιστώσεις του Oppenheimer θα έμεναν θαμμένες για χρόνια. Άλλωστε, μεσολάβησε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, και υπήρχαν πολύ πιο πιεστικά, πιο άμεσα και κρίσιμα ζητήματα για την ανθρωπότητα. Θα περνούσαν κάποια χρόνια, μέχρι ο Stephen Hawking να ρίξει σε αυτές τις διαπιστώσεις, έτσι ώστε να μπορέσαμε να κατανοήσουμε περισσότερο το πως λειτουργούν οι μαύρες τρύπες αλλά και το ίδιο το σύμπαν.