Πώς ο Roman Abramovich έγινε ένας κροίσος της ολιγαρχίας

Η ιστορία του πώς έπεσε στα χέρια του Roman Abramovich, ενός άσημου μέχρι τότε νεαρού επιχειρηματία, μια τόσο κερδοφόρα επιχείρηση κρατά εδώ και δεκαετίες και ξεκινά από την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης. Πώς, όμως, ένα φτωχό και ορφανό παιδί κατάφερε να συγκεντρώσει τόσο πλούτο στα χέρια του και τι ρόλο έπαιξαν σε αυτό οι στενές του σχέσεις με τον Vladimir Putin;

Τα φτωχικά παιδικά χρόνια του Roman Abramovich

Ο Roman Abramovich γεννήθηκε το 1966, ωστόσο, μέχρι την ηλικία των τριών ετών έχασε και τους δύο του γονείς. Πρώτη πέθανε η μητέρα του Irina, μετά από μια ανεπιτυχή έκτρωση, και δύο χρόνια αργότερα, το 1969, o πατέρας του Arkady, ύστερα από την κατάρρευση ενός κτιρίου στο οποίο ήταν μέσα. Ο μικρός Roman, λοιπόν, μεταφέρθηκε στη Δημοκρατία των Κόμι, μια περιοχή που βρίσκεται στο ρωσικό βορρά και μεγάλωσε με τους συγγενείς του.

Αφού τελείωσε το σχολείο και πήγε στρατό, σπούδασε μηχανικός και εργάστηκε για μερικά χρόνια στον κλάδο. Κατά την περίοδο της περεστρόικα στη Ρωσία, όταν το οικονομικό κομμουνιστικό μοντέλο της Σοβιετικής Ένωσης άρχιζε να δυτικοποιείται, ο Roman Abramovich διηύθυνε μια μικρή εταιρεία κατασκευής παιδικών παιχνιδιών που πουλούσε πλαστικές πάπιες, οι οποίες είχαν γίνει ανάρπαστες στη Μόσχα.

Μετά την πτώση του κομμουνισμού, ξεκίνησε να ασχολείται με το εμπόριο και τη μεταφορά πετρελαίου και άλλων βιομηχανικών προϊόντων. Σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα Guardian, το 1994 συνεργάστηκε με τον Boris Berezovsky, έναν ισχυρό επιχειρηματία στον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας με πολιτικές διασυνδέσεις. Εκείνος ήταν ο ιδανικός συνεργάτης για τον 28χρονο Roman Abramovich.

O Berezovsky μετέφερε την εξής ιδέα του Abramovich στον πρόεδρο της χώρας, Boris Yeltsin: συγχώνευση μιας εταιρείας παραγωγής αργού πετρελαίου με ένα διυλιστήριο και παράδοση του ελέγχου της νέας διευρυμένης επιχείρησης στους δύο Ρώσους επιχειρηματίες. Σε αντάλλαγμα, ο Berezovsky θα έδινε μέρος των εσόδων του από τη νέα πετρελαϊκή εταιρεία για να χρηματοδοτήσει έναν τηλεοπτικό σταθμό, τον ORT, προκειμένου να προπαγανδίζει υπέρ του Yeltsin.

Η πετρελαϊκή εταιρεία δημιουργήθηκε και πήρε το όνομα Sibneft. Με αυτή την κίνηση, ο 29χρονος πια επιχειρηματίας κατάφερε να αυξήσει την περιουσία κατά εκατομμύρια μέσα σε μία μόλις μέρα. Τον Αύγουστο του 1995, ο Roman Abramovich αγόρασε το 90% της εταιρείας για 240 εκατ. δολάρια. Η εξαγορά θεωρήθηκε από πολλούς στη χώρα σκάνδαλο, μιας και υπολογίζεται πως τα κέρδη από τη δράση της ήταν πολύ περισσότερα.

Την απάντηση για το αν η συμφωνία μεταξύ του ρωσικού κράτους και του επιχειρηματία ήταν τελικά διεφθαρμένη, έδωσε ο ίδιος ο δικηγόρος του, Jonathan Sumption QC, ο οποίος αποδέχτηκε ότι ο πελάτης του γνώριζε για αυτή, αλλά η πραγματικότητα είναι πως «έτσι γίνονταν οι δουλειές στη Ρωσία εκείνη την εποχή».

Το χτίσιμο της αυτοκρατορίας και η μεγάλη κρίση

Στις αρχές του 2000, ο Vladimir Putin ανέλαβε την προεδρία της χώρας. Και ενώ αρκετοί από τους μεγάλους επιχειρηματίες της Ρωσίας βρέθηκαν σε κόντρα με τον διάδοχο του Boris Yeltsin, o Roman Abramovich επέλεξε να τον στηρίξει. Τα πρώτα μεγάλα κέρδη έφτασαν με την πώληση του 25% μιας εταιρείας αλουμινίου, της RusAl, σ’ έναν άλλο Ρώσο ολιγάρχη, τον Oleg Deripaska, για 1,9 δισ. δολάρια.

Η συμφωνία, όμως, που έκτισε όλη αυτή την αυτοκρατορία, συνέβη το 2007 και αφορούσε την πώληση της Sibneft στην κρατική Gazprom για 7,4 δισ. δολάρια. Με τα τεράστια αυτά ποσά επένδυσε σε αρκετές ακόμη επιχειρήσεις, στην Τσέλσι και την ακριβή ζωή. Βίλες σε όλο τον πλανήτη και κυρίως στο Λονδίνο, ιδιωτικά τζετ, γιοτ, γρήγορα αυτοκίνητα.

Το πιο μεγάλο περιουσιακό του στοιχείο σήμερα, είναι το μερίδιό του στην Evraz, που φτάνει το 29%. Η συγκεκριμένη εταιρεία είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου και διαθέτει εργοστάσια παραγωγής χάλυβα στη Ρωσία, τις ΗΠΑ και τον Καναδά, με τα έσοδά της να φτάνουν το 2021, τα 14 δισ. δολάρια.

Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τη διεθνή κατακραυγή, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου επέβαλε κυρώσεις τόσο τον Roman Abramovich, ο οποίος θεωρείται πως έχει στενή σχέση με τον Vladimir Putin εδώ και δεκαετίες, όσο και στην Evraz που κατηγορείται ότι παρέχει χάλυβα στον ρωσικό στρατό που μπορεί να είχε χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή αρμάτων μάχης.

Η εταιρεία το αρνήθηκε, υποστηρίζοντας ότι προμηθεύει χάλυβα μόνο για κατασκευαστικούς σκοπούς. Η αξία της έπεσε άμεσα κατά 86%, ενώ η διαπραγμάτευση των μετοχών της ανεστάλη μετά την επιβολή κυρώσεων στον Roman Abramovich. Η αυτοκρατορία του Ρώσου ολιγάρχη και πρώην πια ιδιοκτήτη της Τσέλσι, βρίσκεται σε κρίση και κανείς δεν ξέρει εάν και πώς θα βγει από αυτή.