Πώς προβλέπεται να εξελιχθεί ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς στη Γάζα
- 10 ΟΚΤ 2023
Όρκο να μετατρέψει «όλα τα κρησφύγετα των μαχητών σε ερείπια», έδωσε ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Benjamin Netanyahu, μετά την αιφνίδια εισβολή της Χαμάς, επιβεβαιώνοντας τον φόβο των αναλυτών ότι στη Μέση Ανατολή ανοίγει ένας νέος κύκλος αίματος το 2023, που ίσως αποβεί και ο τραγικότερος της σύγχρονης ιστορίας.
Το σχέδιο το οποίο εκτέλεσαν κατά τα ξημερώματα του Σαββάτου οι μαχητές της Χαμάς –το στρατιωτικό κίνημα που κυβερνά από το 2006 στη Λωρίδα της Γάζας, αρνούμενη να αναγνωρίσει το κράτος του Ισραήλ και διεκδικώντας την ανεξαρτησία της Παλαιστίνης–, περιελάμβανε πολλές και απροσδόκητα καλά συντονισμένες επιθέσεις μέσα από λαγούμια, με ανεμόπτερα και βάρκες, καταφέρνοντας καίριο χτύπημα στον θεωρητικά αήττητο στρατό του Ισραήλ.
Ενώ διαχρονικά έχουν καταγραφεί αρκετές επιχειρήσεις από την (αναγνωρισμένη από τις ΗΠΑ ως) «τρομοκρατική ομάδα» της Γάζας, εκείνη της 7ης Οκτωβρίου αποδείχθηκε η πιο θανατηφόρα που έχει ζήσει το Ισραήλ από την εποχή του Πολέμου του Γιομ Κιπούρ το 1973.
Από τότε είχε να ενεργοποιηθεί το άρθρο 40 στο καταστατικό του Ισραήλ. Το άρθρο με το οποίο κηρύσσει πόλεμο, δηλαδή. Όπως μετέφερε ο ανταποκριτής του Al Jazeera στην περιοχή, Charles Stratford, αυτή τη στιγμή «εκτυλίσσεται ένας μαζικός, συνεχόμενος βομβαρδισμός στα εδάφη της Γάζας». Σύμφωνα με τα νούμερα που έχουν ανακοινωθεί από τις υγειονομικές υπηρεσίες, πάνω από 500 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί μέχρι στιγμής από τις εναέριες επιθέσεις του Ισραήλ, σε απάντηση για τους εκατοντάδες πολίτες (πάνω από 900, λένε οι τελευταίες μετρήσεις) δολοφονημένους πολίτες από την επίθεση των Χαμάς.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα νούμερα αυτά ωχριούν μπροστά σε εκείνα
που έρχονται. Αμφότερες οι πλευρές δηλώνουν έτοιμες να πολεμήσουν μέχρι τελικής πτώσης. «Θα φέρουμε έναν πόλεμο σε τέτοια ορμή και κλίμακα που ο εχθρός δεν έχει γνωρίσει ακόμη», δήλωσε ο πρωθυπουργός Netanyahu. «Δεν πρόκειται για μια επιχείρηση αντάρτικου χαρακτήρα – χτύπα και τρέχα», μετέφερε εκπρόσωπος της Χαμάς στο Al Jazeera. «Ξεκινάμε μια ολοκληρωτική μάχη».
Ποια είναι αυτή τη στιγμή η κατάσταση στη Γάζα;
Τρεις μέρες μετά την εισβολή και ο πόλεμος βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη: ο ισραηλινός στρατός έχει βάλει στο στόχαστρο πάνω από 200 γεωγραφικά σημεία στη Λωρίδα της Γάζας – μια έκταση η οποία, παρεμπιπτόντως, δεν ξεπερνάει τα 370 τετρ. χλμ και αριθμεί περί τους 2 εκατ. κατοίκους. Περισσότεροι από 100.000 εξ αυτών εκτοπίστηκαν από τους βομβαρδισμούς που ξεκίνησαν τα μεσάνυχτα της Δευτέρας (9/10) και εκατοντάδες έχουν βρει καταφύγιο σε δομές των Ηνωμένων Εθνών. Κτίρια, τζαμιά και υπηρεσίες έχουν ισοπεδωθεί, ενώ βρισκόμαστε μόνο στην αρχή.
Ποιο είναι το πλάνο που έχει ανακοινώσει το Ισραήλ;
«Έχω την εξής εντολή», είπε στα διεθνή Μέσα ο Υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, Yoav Gallant, σήμερα το πρωί, «να τεθεί η Γάζα σε απόλυτη πολιορκία». Έτσι, οι στρατιωτικές δυνάμεις πρώτα εξασφάλισαν τη θωράκιση των συνόρων και έπειτα ξεκίνησαν τις εναέριες ρίψεις, με στόχο να επιφέρουν καταστροφές στα δίκτυα υδροδότησης και παροχής ρεύματος, όπως και στην εφοδιαστική αλυσίδα και τα καύσιμα της ζώνης. Επίσημα χείλη από το Υπουργείο Υγείας στη Γάζα έχουν ανακοινώσει ότι αναμένεται να τελειώσουν τα αποθέματα το πολύ σε δυο εβδομάδες.
Πώς απάντησε η Χαμάς στους βομβαρδισμούς;
Εκπρόσωποι του ισλαμιστικού κινήματος, έπειτα από τους πολύωρους βομβαρδισμούς του Ισραήλ, προέβησαν σε δημόσια τοποθέτηση: «Ξεκαθαρίζουμε ότι κάθε φορά που ο λαός μας θα γίνεται στόχος, ενώ άνθρωποι βρίσκονται στην ασφάλεια των σπιτιών τους, πρόκειται να εκτελούμε κάποιον απ’ τους πολίτες που κρατάμε αιχμαλώτους». Μάλιστα, η εκτέλεση «θα μεταδίδεται με ήχο και βίντεο» στα social media. Υπολογίζεται ότι από την καταδρομική εισβολή της Χαμάς απήχθησαν περίπου 150 άτομα. Οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στις δύο πλευρές φαίνονται αδύνατες.
Για δεν επιχειρούν απευθείας ολομέτωπη επίθεση;
Όχι μόνο. Παραδοσιακά, η μακράς διάρκειας πολιορκία είναι μια τακτική η οποία προτιμάται από τις δυνάμεις που υπερέχουν αριθμητικά (βλ. την περίπτωση του Κιέβου που είχε μείνει αποκομμένη για μήνες από τον ρωσικό στρατό). Αλλά, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πότε και αν θα τεθεί σε εφαρμογή χερσαία επιχείρηση από το Ισραήλ, παράλληλα με τις εναέριες επιθέσεις. Όπως έχει ανακοινωθεί, το ισραηλινός στρατός έχει επιστρατεύσει 300.000 εφέδρους και τη στιγμή αυτή βρίσκονται standby περιμετρικά των συνόρων. Αλλά και η γεωμορφολογία παίζει κομβικό ρόλο.
Πώς επηρεάζει η γεωμορφολογία της Γάζας την έκβαση της σύγκρουσης;
Η γεωμορφολογία της Γάζας περιορίζει τις ισραηλινές επιχειρήσεις σε συγκεκριμένες διαδρομές, όπως το πέρασμα Ερέζ στο βόρειο τμήμα της Γάζας και η διαδρομή Φιλαντέλφια στα νότια. Όπως εξηγεί ο αναλυτής της Guardian, τα περάσματα αυτά εποπτεύονται από στρατηγικές θέσεις. «Οι περιοχές αυτές έχουν αποτελέσει σκηνές σφοδρών μαζών στο παρελθόν» και «η Χαμάς γνωρίζει πώς να τοποθετεί τις πρώτες γραμμές άμυνάς της εκεί», φέρνοντας τη μάχη στα μέτρα της. Και ακόμη πιο δύσκολη θα είναι η αναμέτρηση για τους Ισραηλινούς, εάν περάσουν αυτό το εμπόδιο και φτάσουν στις πόλεις.
Στις πόλεις είναι πιο αποτελεσματικός ο στρατός των Χαμάς;
Ενώ ο ισραηλινός στρατός έχει πράγματι εμπειρία από μάχες με τεθωρακισμένα σε παλαιστινιακές πόλεις (εμπειρία που αποκτήθηκε κατά τη διάρκεια της 2ης Ιντιφάντα, της εξέγερσης δηλαδή του 2000 που έγινε με στόχο την ανεξαρτησία της Παλαιστίνης), οι μαχητές των Χαμάς είναι εκπαιδευμένοι ακριβώς σε συνθήκες αντάρτικου πόλεων. Καλυμμένοι μέσα σε καταφύγια και υπόγειες σήραγγες, πάνω σε ταράτσες κτιρίων και πολυκατοικιών. Αλλά έτσι θα γραφτεί η τελευταία σελίδα της ιστορίας, εάν αυτή τη φορά κλιμακωθεί η σύγκρουση μέχρι τέλους, όπως φαίνεται. Τα «drones εξοπλισμένα με πυρομαχικά που έχουν χρησιμοποιηθεί ευρέως στην Ουκρανία, είναι μια νέα απειλή για τους αντάρτες», όπως σημειώνει ο Guardian.
Ωστόσο, αριθμητικά το Ισραήλ δεν υπερτερεί τρομερά σε δυνάμεις;
Σαφώς. Το Ισραήλ διαθέτει ένα τεράστιο αβαντάζ όσον αφορά το μέγεθος του στρατού, την τεχνολογία, τα οπλικά συστήματα και τις υπηρεσίες. Μπορεί η Χαμάς να έχει προσαρμοστεί διαχρονικά στις συνθήκες πολέμου της περιοχής, επιδεικνύοντας τρομερή φαντασία (τα ανεμόπτερα με τα οποία σκαρφάλωσαν πάνω από το «σιδερένιο τείχος» είναι ένα παράδειγμα) όπως και γνώση του αστικού περιβάλλοντος στη Γάζα, αλλά μια κατά μέτωπο επίθεση θα οδηγούσε λογικά στον αφανισμό τους. Άλλωστε, στις δυνάμεις του Ισραήλ πρέπει να υπολογίσουμε και το γενναίο στήριγμα της Δύσης.
Θα μπορούσαμε να φτάσουμε και στο σημείο ανάκτησης της Γάζας από το Ισραήλ;
Παρόλο που πρακτικά θα ήταν κάτι εφικτό από τη διαφορά των δυνάμεων, «μια πλήρης ανακατάληψη της Γάζας θα ήταν βαθιά προκλητική και πιθανώς πέρα από την ικανότητα του Ισραήλ να τη διαχειριστεί μακροπρόθεσμα», εκτιμά ο Guardian. Αλλά εάν γίνει το βήμα και τεθεί σε εφαρμογή χερσαία στρατιωτική επέμβαση, μάλλον θα είναι δύσκολη η επιστροφή.
