Πόσο ιδανικό είναι πλέον το να είσαι δικηγόρος;

Γιατρός ή δικηγόρος. Το moto των προηγούμενων δεκαετιών, η μόνιμη προτροπή των γονιών που ηχούσε επί δεκαετίες στα αυτιά μαθητών της τρίτης Λυκείου, έχει μάλλον ξεφτίσει. Και όχι άδικα. Οι οικονομικές επιστήμες αποδείχθηκαν πιο χρήσιμες, τα λεγόμενα “μοντέρνα επαγγέλματα” γέμισαν την αγορά ελεύθερους επαγγελματίες.

Το επάγγελμα του νομικού διατήρησε την αίγλη του. Εκσυγχρονίστηκε μέσα από νομικές εταιρείες, γραφεία και επαγγελματίες που ξεπέρασαν τα ελληνικά σύνορα. Ο Αναστάσιος Τριαντάφυλλος είναι managing partner, μαζί με τον Θοδωρή Πιστιόλη, της Pistiolis – Triantafyllos & Associates. Μια εταιρεία που βραβεύτηκε από το βρετανικό οικονομικό περιοδικό World Finance, ως Best Employment και Best Energy Law Firm στην Ελλάδα για το 2012.

Είναι όμως μια βραβευμένη εταιρεία ισχυρή απέναντι στην κρίση; Πόσο απέχει η εικόνα της κοινής γνώμης από το βίωμα των ίδιων των επαγγελματιών; Και πόσο λογικό είναι να συμβουλεύεις έναν νέο να γίνει δικηγόρος;

Με τα δικά του λόγια..

Έχω βαρεθεί να ακούω ότι στο οικονομικό περιβάλλον που ζούμε τώρα, μόνο οι δικηγόροι έχουν δουλειά. Σημασία δεν έχει μόνο να έχεις δουλειά, αλλά να έχεις καλή δουλειά και να αμείβεσαι ικανοποιητικά.

Και το δικό μας επάγγελμα δέχεται τρομακτικές πιέσεις. Ο ανταγωνισμός αυξάνεται συνεχώς, ενώ η γενικότερη οικονομική δραστηριότητα στη χώρα μας φθίνει με αποτέλεσμα να περιορίζεται και το εύρος των παρεχομένων υπηρεσιών μας. Σε ένα περιβάλλον ανάπτυξης η παροχή νομικών υπηρεσιών ανθεί. Σε ένα περιβάλλον ύφεσης όμως, περιορίζεται και η ανάγκη για νομικές υπηρεσίες

Τα προηγούμενα χρόνια, σε ένα περιβάλλον στρεβλωμένης ανάπτυξης, υπήρχε έντονη οικονομική δραστηριότητα. Οι πελάτες που εκπροσωπούσαμε έκαναν πράγματα.

Αυτό τον καιρό, προσπαθεί να μαζέψει ο καθένας το σχήμα του και να επιβιώσει σε αυτή τη δύσκολη περίοδο. Είμαι αισιόδοξος για το μέλλον γιατί δεν μπορώ εύκολα να φανταστώ πόσο χειρότερα μπορεί να γίνουν τα πράγματα, αν και αυτή η χώρα μάς εκπλήσσει συνεχώς.

Είναι εύκολο ένα δικηγόρος και ένα δικηγορικό γραφείο να βρουν ένα νέο ασκούμενο για να τον μετατρέψουν σε δακτυλογράφο ή παιδί για τις εξωτερικές δουλειές. Εμάς, στην εταιρεία μας, δεν μας αφορά αυτό. Η προσφορά είναι μεγάλη και σε ασκούμενους και σε νέους δικηγόρους. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι και ουσιαστική άσκηση γίνεται και ουσιαστικές συνεργασίες υπάρχουν για τους νέους δικηγόρους.

Δεν υπάρχουν καλές συνθήκες. Ακόμα και για έναν καλό δικηγόρο, οι συνθήκες είναι εξαιρετικά δύσκολες άρα θα είναι και πολύ πιο δύσκολο να αναδειχθεί σε έναν καλό επαγγελματία και να αμειφθεί ικανοποιητικά για αυτό.

Η αλήθεια είναι ότι στην εταιρεία, που ιδρύσαμε πριν τέσσερα χρόνια με τον συνέταιρό μου τον Θοδωρή Πιστιόλη, σε ό,τι αφορά τους νέους συνεργάτες μας δεν δίνουμε έμφαση μόνο στους βαθμούς ή στο πλούσιο και ελκυστικό βιογραφικό. Εμείς ψάχνουμε ανθρώπους που θέλουν να γίνουν καλοί δικηγόροι, που διψούν για να μάθουν και να προσφέρουν.

Το πτυχίο της Νομικής ανοίγει διάφορες πόρτες και προσφέρει διάφορες επιλογές. Είτε την άσκηση της μαχόμενης δικηγορίας είτε με κάποιες προϋποθέσεις την είσοδο στο δικαστικό σώμα, το συμβολαιογραφικό επάγγελμα και άλλα. Πολλοί επίσης απόφοιτοι νομικής ασκούν το επάγγελμα του δημοσιογράφου ή έχουν μεταπηδήσει σε άλλες επιστήμες.

Η νομική επιστήμη διδάσκει έναν τρόπο σκέψης, η οποία μπορεί να φανεί χρήσιμη όχι μόνο στο επάγγελμα του δικηγόρου και του νομικού εν γένει αλλά και σε πολλά άλλα επαγγέλματα. Είναι ένα πολύ χρήσιμο πρώτο σκαλοπάτι για να δει τι θα κάνει έπειτα στη ζωή του.

Οι νομικές σχολές δεν δημιουργούν επαγγελματίες αλλά δεν το θεωρώ απαραιτήτως κακό αυτό. Ίσως να είχε μεγαλύτερη σημασία η οργάνωση του συστήματος υποδοχής των επαγγελματιών ανά κλάδο μετά την ολοκλήρωση των σπουδών. Δεν είμαι της άποψης ότι θα έπρεπε η Νομική σχολή να βγάζει δικαστές, δικηγόρους και συμβολαιογράφους. Θα έπρεπε κάθε κλάδος να προετοιμάζει σε ένα ενδιάμεσο στάδιο εκείνους που θέλουν να εισέλθουν στον επαγγελματικό χώρο.

Το μοναδικό πράγμα που έκανα από μικρός ήταν να μιλάω πολύ και να προσπαθώ να πείσω για τη δική μου πλευρά της αλήθειας, είτε προσδοκώντας κάποιο αποτέλεσμα είτε απλά για να μιλάω. Σκέφτηκα την μοναδική κλίση που μπορούσα να αποδώσω στον εαυτό μου, να την κάνω επάγγελμα.

Ακόμα και στα πρώτα χρόνια της δικής μου σταδιοδρομίας ξεπεράστηκε και το μοντέλο της συνεργατικής δικηγορίας, στο επίπεδο του ότι μαζευόμαστε 5 φίλοι, μοιραζόμαστε τα έξοδα και συνεργαζόμαστε και σε καμιά υπόθεση. Η άποψή μου, είναι καθαρά προσωπική και σίγουρα πολλοί συνάδελφοι θα διαφωνήσουν μαζί μου.

Είμαι πεπεισμένος ότι το μέλλον βρίσκεται πιο κοντά στα αγγλοσαξονικά πρότυπα των μεγάλων και οργανωμένων σχημάτων που θα ανταγωνίζονται για το μεγαλύτερο και καλύτερο κομμάτι της δικηγορικής ύλης, τις καλές δουλειές. Και θα υπάρχει ένα μικρότερο κομμάτι δικηγορίας για το οποίο θα ανταγωνίζονται όλοι οι υπόλοιποι.

Όσο περνάει ο καιρός, οι απαιτήσεις των πελατών διαφοροποιούνται.

Ο εντολέας μας, ο πελάτης μας, όταν απευθύνεται σε ένα δικηγόρο, είναι βέβαιος ότι γνωρίζουμε να του λύσουμε το πρόβλημα. Είναι όπως απευθύνεται κανείς σε έναν γιατρό. Αλλά η αμοιβή μας συναρτάται και με το service. Να ενημερώνεις τον πελάτη σου, να είσαι ξεκάθαρος, να είσαι γρήγορος και ακριβής στους όρους της οικονομικής σου συνεργασίας. Είναι ένα πακέτο υπηρεσιών που πρέπει να προσφέρεις στον πελάτη, είτε σαν δικηγόρος που εργάζεται μόνος του είτε ως εταιρεία.

Αν είχαμε τον ίδιο δικηγόρο, να εργάζεται στην μία περίπτωση μόνος του και στην άλλη σε ένα σύνολο μιας εταιρείας, σίγουρα στην πρώτη περίπτωση οι δυνατότητές του θα ήταν σχετικά περιορισμένες.

Μέσα σε ένα οργανωμένο σύνολο, οι δυνάμεις που συνεργάζονται γίνονται και πιο αποδοτικές, τόσο για τον πελάτη όσο και για την ίδια την εταιρεία. Άρα οι υπηρεσίες μπορούν να γίνουν και καλύτερες και ταχύτερες και να αμειφθούν και καλύτερα.

Μέσα στην εταιρεία, έχεις τη δυνατότητα να παρέχεις όχι τόσο νομικά καλύτερες υπηρεσίες, όσο το υπόλοιπο πακέτο υπηρεσιών, το οποίο απαιτεί ο πελάτης.

Πιστεύω ότι η λογική του “ένας δικηγόρος σε κάθε γραφείο” πλέον αργοπεθαίνει. Και όσο και να προσπαθούμε να συντηρήσουμε ένα τέτοιο σύστημα, οι εξελίξεις και οι απαιτήσεις της εποχής, θα μας προσπεράσουν.

Το ζήτημα για κάποιον νέο δικηγόρο είναι να ενταχθεί σε εκείνο το οργανωμένο σύνολο που θα του εξασφαλίσει καλές συνθήκες συνεργασίας, θα τον αμείψει ικανοποιητικώς και θα του δώσει προοπτική επαγγελματικής εξέλιξης.

Τα μεγαλύτερα σχήματα στο εξωτερικό αποτελούνται από ονόματα που δεν θα τα συναντήσεις ποτέ μέσα στην εταιρεία. Οι Έλληνες δικηγόροι θέλουν να βλέπουν το όνομά τους στην ταμπέλα.

Υπάρχουν εκείνοι που θα αναλάβουν το ρίσκο της οργάνωσης και της υποστήριξης μιας δικηγορικής εταιρείας αλλά αυτό δεν είναι υποχρεωτικό για όλους. Και θεωρώ ότι μια καλή, σύγχρονη και οργανωμένη εταιρεία θα προσφέρει πολύ καλύτερες συνθήκες συνεργασίας και προοπτικής εξέλιξης σε ένα νέο δικηγόρο, απ’ ότι αν εκείνος ξεκίναγε μια φιλότιμη προσπάθεια μόνος του.

Πολλές φορές ταυτιζόμαστε με τις ανάγκες του πελάτη μας, ειδικά στην μαχόμενη δικηγορία. Χαιρόμαστε όταν κερδίζουμε και απογοητευόμαστε όταν χάνουμε. Το να κερδίσεις για τον πελάτη σου, πέρα από την οικονομική επιβράβευση, είναι και μια ηθική επιβράβευση.

Τα περισσότερα στερεότυπα που υπάρχουν για τους δικηγόρους τα θεωρώ αστεία. Δεν έχουμε διαχειριστεί όμως με τον καλύτερο τρόπο την αίγλη του επαγγέλματός μας. Υπάρχουν δικηγόροι οι οποίοι αρέσκονται στο να δημιουργούν προβλήματα παρά να τα λύνουν.

Οι εύκολες υποθέσεις από τις οποίες μπορούσε κάποιος να κερδίσει μια ικανοποιητική αμοιβή, δεν υπάρχουν πια. Οι δικηγόροι είχαν εξασφαλίσει κάποιες ελάχιστες αμοιβές, οι οποίες πλέον έχουν καταργηθεί. Υπάρχει συζήτηση και για κάποιες υπηρεσίες τις οποίες παραδοσιακά παρείχαν δικηγόροι, ότι δεν θα τις παρέχουμε πια εμείς.

Ως ελεύθεροι επαγγελματίες, κι εμείς ήμασταν από τους δευτεραθλητές ή τριταθλητές της φοροδιαφυγής, σε ένα σύστημα το οποίο όμως ευνοούσε όλους να φοροδιαφεύγουν. Εμείς προτιμούμε ως εταιρεία να λειτουργούμε με υγιείς όρους και να εκπληρώνουμε τις υποχρεώσεις μας στο κράτος και να περιμένουμε και από το κράτος να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του απέναντί μας.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα της χώρας μας δεν είναι η έλλειψη νόμων. Έχουμε πολλούς. Ούτε οι νόμοι που έχουμε είναι απαραιτήτως κακοί. Ειδικά στο επίπεδο των γενικών τους αρχών, οι νόμοι μας είναι ιδιαίτερα “προχωρημένοι”. Έχουμε πρόβλημα εφαρμογής των νόμων.