Σε εικόνες – Το ανεξέλεγκτο παρανάλωμα της Αττικής

Παραλίγο να ξεχάσουμε ότι το καλοκαίρι κυλάει και ότι σε λίγο φτάνουμε στα μέσα Αυγούστου, αλλά πάνω στην ώρα επέστρεψε το έργο στο οποίο έχουμε συνηθίσει να είμαστε θεατές.

Σε λιγότερο από ένα εικοσιτετράωρο από τις προειδοποιητικές ανακοινώσεις του υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Βασίλη Κικίλια, ότι βρισκόμαστε μπροστά σε «εξαιρετικά υψηλές και επικίνδυνες και κρίσιμες καιρικές συνθήκες για την εκδήλωση δασικών πυρκαγιών», με τον χάρτη επικινδυνότητας να δείχνει κόκκινο το 50% της χώρας μέχρι τον Δεκαπενταύγουστο, εκδηλώθηκε το απευκταίο συμβάν και πολύ γρήγορα η κατάσταση βρέθηκε εκτός ελέγχου.

Το σκούρο πέπλο απλώθηκε στον ορίζοντα της Αττικής ταχύτατα, προλαβαίνοντας σε χρόνο τα μηνύματα έκτακτης ανάγκης του 112. Για αιτία που ως τώρα παραμένει άγνωστη, την Κυριακή (11/8) το μεσημέρι ξέσπασε εστία πυρκαγιάς στον Βαρνάβα –ένα από τα καταπράσινα χωριά της βορειοανατολικής Αττικής με μια από τις λίγες ρεματιές σε κοντινή απόσταση από το κλεινόν άστυ–, οι φλόγες επεκτάθηκαν, τα μέτωπα πολλαπλασιάστηκαν και η αλυσίδα της λαίλαπας πέρασε στο πεντελικό όρος, ξυπνώντας τις μνήμες από το 2009, όταν η πυρκαγιά είχε ακολουθήσει πολύ παρόμοια πορεία (τότε, από το Γραμματικό προς την Ντράφη και τη Διώνη) και είχε καταστρέψει περί τα 200.000 στρέμματα.

Μέχρι στιγμής, οι καμένες εκτάσεις της τωρινής πυρκαγιάς έχουν ξεπεράσει τα μισά εκείνης της σοβαρής καταστροφής, δηλαδή έχουμε τουλάχιστον 100.000 στρέμματα παραδομένα στις φλόγες, μέρος από τα οποία είναι πολύ πιθανόν να αποτεφρώνονται για δεύτερη φορά σε σύντομο (για τα δεδομένα των δασικών οικοσυστημάτων) διάστημα, γεγονός που καθιστά αμφίβολη, ίσως και αδύνατη τη φυσική αναγέννηση.

Σε χάρτη που έδωσε στη δημοσιότητα η NASA όσο παραμένει σε πλήρη εξέλιξη η πυρκαγιά και είναι αβέβαιο το πότε θα τεθεί υπό έλεγχο, αποτυπώνεται όλο το μέγεθος της καταστροφής με αποκαρδιωτικό τρόπο: μέσα σε μερικές μόνο ώρες, το πύρινο μέτωπο έφτασε τα 30 χλμ. έκτασης, ενώ οι φλόγες ξεπερνούσαν σε ορισμένα σημεία τα 25 μ. ύψους. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικό για τη δύναμη και την ταχύτητα της πυρκαγιάς ήταν η σοκαριστική διαπίστωση που ακούστηκε από τους επικεφαλείς της Πολιτικής Προστασίας το χθεσινό βράδυ, ότι η φωτιά διένυσε σε 15 λεπτά μια απόσταση για την οποία, εάν το μέτωπο είχε αντίθετη κατεύθυνση, θα χρειαζόταν περίπου δύο ώρες για να καλύψει.

Το αποτέλεσμα; Εφιαλτικές εικόνες καταστροφής, σπίτια τυλιγμένα στις φλόγες, αποτεφρωμένα ζώα από τα οικόπεδα όπου είχαν εγκαταλειφθεί. Αγωνιώδεις προσπάθειες από τους κατοίκους, εκκενώσεις κατασκηνώσεων και νοσοκομείων, εκατοντάδες απεγκλωβισμοί για να μην περάσει στην ιστορία ακόμη ένας όλεθρος όπως εκείνος στο Μάτι.

Μια κατάσταση, δηλαδή, η οποία έχει επαναληφθεί τόσες φορές, τόσα καλοκαίρια, που είναι απολύτως λογικό πλέον να απορείς για πόσο ακόμα άραγε θα συμβαίνει στο διαλυμένο από οικολογικής άποψης λεκανοπέδιο. Όχι επειδή μαθαίνουμε από τα λάθη μας (διότι αυτό σίγουρα δεν το κάνουμε), όσο επειδή δεν θα μείνει στο τέλος πνεύμονας πρασίνου στην ευρύτερη Αττική ώστε να διατρέχουμε κάποιο κίνδυνο.

Σε ρεπορτάζ που είχαμε δημοσιεύσει στις αρχές του καλοκαιριού σχετικά με την Πάρνηθα και την αντιπυρική της θωράκιση, ο Γενικός Γραμματέας Δασών του ΥΠΕΝ, Στάθης Σταθόπουλος, είχε τοποθετηθεί εφ΄ όλης της κατάστασης του αντιπυρικού σχεδιασμού: «Σίγουρα έχουμε πάει καλύτερα τόσο στην έκταση, όσο και στην ένταση της πρόληψης και του καθαρισμού […]. Δεν υποστηρίζουμε ότι βρήκαμε τρόπο να καταργήσουμε τη φωτιά, ούτε ότι η προετοιμασία μπορεί να αποτρέψει νέες πυρκαγιές. Η κλιματική κρίση θα παράγει τα προσεχή χρόνια φαινόμενα μεγαλύτερης έντασης και έκτασης από αυτά που γνωρίζαμε. Ο δικός μας σκοπός είναι να παίρνουμε όλο και περισσότερα μέτρα πρόληψης με απομάκρυνση της βιομάζας».

Είχαν πράγματι ολοκληρωθεί εγκαίρως οι διαδικασίες καθαρισμού και δημιουργίας ζωνών μικρής βλάστησης (που υλοποιούνται στο πλαίσιο του AntiNero την τελευταία τριετία) στα επίμαχα δάση και τους πνεύμονες της Αττικής;

Όσο το κρίσιμο αυτό ερώτημα παραμένει αναπάντητο, το ενημερωτικό πρόγραμμα για τις εξελίξεις στα πύρινα μέτωπα ακολουθά τη γνωστή ρητορική: Μετεωρολόγοι αναλύουν το «εκρηκτικό κοκτέιλ ανέμων και ξηρασίας», καθηγητές διαχείρισης της φυσικών καταστροφών εξηγούν το «πολυδαίδαλο ανάγλυφο» της περιοχής και εστιάζουμε τις ελπίδες μας στα εναέρια μέσα, όσο ο ΕΟΔΥ εφιστά την προσοχή στα αιωρούμενα μικροσωματίδια, στο πλαίσιο προστασίας της δημόσιας υγείας.

Βέβαια, οι φωνές των ανθρώπων που βρίσκονται σε απόγνωση εστιάζουν σε διαφορετικά σημεία.

«Πραγματικά είναι τραγικοί. Δεν μπορώ να το περιγράψω. Μπλοκαρίστηκαν όλα», φώναζε από την απογοήτευση ο Δημοτικός Σύμβουλος του Βαρνάβα Σπύρος Ηλίας, μιλώντας στην ΕΡΤ. «Πέντε χρόνια το φωνάζω: Γεννήτριες στα αντλιοστάσια. Το πρώτο πράγμα που κόβεται είναι το ρεύμα [σε περίπτωση πυρκαγιάς]. Εάν είχαμε γεννήτριες, θα είχαμε νερό να βάλουν τα πυροσβεστικά. Ακόμα δεν έχουμε νερό, από χθες. Έχουμε τρία αντλιοστάσια. Είναι δουλειά του Δήμου αυτή. Πέντε χρόνια μας αγνοούσαν. Θα καούμε σαν τα ποντίκια. Ότι δεν θρηνούμε θύματα είναι θαύμα».