Σε ποιες χώρες θα πάνε τελικά οι Αφγανοί πρόσφυγες;

Tη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, τουλάχιστον 6.000 Αμερικανοί στρατιώτες δουλεύουν προκειμένου να βρουν διέξοδο διαφυγής Αμερικανοί πολίτες αλλά και Αφγανοί που συνεργάστηκαν με το ΝΑΤΟ. Οι τελευταίοι αναζητούν την ειδική βίζα για μετανάστες που παρέχεται για τη νομότυπη είσοδο στις ΗΠΑ. Πρόκειται ουσιαστικά για τον τρόπο που βρήκε η αμερικανική κυβέρνηση, προκειμένου να βοηθήσει τους Αφγανούς που ρίσκαραν τη ζωή τους συνεργαζόμενοι με τον αμερικανικό στρατό στις ΗΠΑ.

Ανάλογες κινήσεις γίνονται και από Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία και Μεγάλη Βρετανία. Φαίνεται όμως ότι δεν αρκεί. Η ταχύτητα αυτών ανοργάνωτων εκκενώσεων είναι πολύ αργή. Γίνονται δε, μέσα στο χάος της Καμπούλ όπου πλήθη ντόπιων αντιμετωπίζονται με βία από μέλη των Ταλιμπάν και πρέπει να φτάσουν σε check-points πολύ δύσκολα προσβάσιμα. Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι είναι αδύνατον να φτάσουν στην πρωτεύουσα άνθρωποι από τις υπόλοιπες 33 επαρχίες της χώρας.

Ο Shaharzad Akbar που ηγείται της Ανεξάρτητης Αφγανικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, τόνισε ότι η κατάσταση είναι γεμάτη «λάθη επί λαθών». Τι συμβαίνει όμως με τους πρόσφυγες από το Αφγανιστάν και τελικά που θα καταλήξουν;

Οι Αφγανοί πρόσφυγες σε ΗΠΑ και Ευρώπη

H Νομοθετική Πράξη του 1980 έχει ρυθμίσει εν πολλοίς για τις ΗΠΑ τον τρόπο που γίνονται δεκτοί οι πρόσφυγες. Άνθρωποι που απομακρύνονται από τον πόλεμο, τη βία, τις πολιτικές διώξεις και τις εμπόλεμες ζώνες. Παρόλα αυτά, τα τελευταία 40 χρόνια, η ροή προσφύγων στις ΗΠΑ έχει πέσει δραματικά. Από περίπου 200.000 που δέχτηκαν οι ΗΠΑ το 1980 φτάσαμε σε λιγότερους από 50.000 το 2019.

Είναι χαρακτηριστικό ότι τα τελευταία 20 χρόνια, η κυβέρνηση δέχτηκε συνολικά 20.000 Αφγανούς πρόσφυγες (περίπου 1000 ανά έτος). Αυτός ο αριθμός είναι ελάχιστος μπροστά στους περισσότερους από 90.000 Αφγανούς που περιμένουν καρτερικά έγκριση της βίζας τους ή έστω έχουν δικαίωμα να κάνουν αίτηση γι’ αυτή.

Για δεκαετίες οι Αφγανοί επέλεγαν και την Ευρώπη. Κυρίως μεταξύ 2015-2016, η Ευρώπη υποδέχτηκε περισσότερους από 300.000. Ο δεύτερος μεγαλύτερος αριθμός προσφύγων μετά φυσικά από τους Σύριους. Παρά τον υψηλό αριθμό εκείνης της διετίας πάντως, ο αφγανικός πληθυσμός στην Ευρώπη παραμένει μικρός και εν πολλοίς διασκορπισμένος. Η Γερμανία ήταν η χώρα υποδοχής με τους περισσότερους Αφγανούς πρόσφυγες, ακολουθούμενη από Αυστρία, Γαλλία, Σουηδία, Ελλάδα και Ελβετία.

Οι χώρες που υποδέχονται τους περισσότερους Αφγανούς πρόσφυγες

Η πραγματικότητα όμως είναι ότι η Δύση δεν είναι σε καμία περίπτωση ο κύριος χώρος υποδοχής Αφγανών προσφύγων. Το Πακιστάν, που συνορεύει με το Αφγανιστάν, έχει υποδεχτεί τους περισσότερους σε μία διαδικασία που δεν είναι τωρινή. Μέχρι το 1986 υπολογιζόταν ότι πάνω από 5 εκατομμύρια Αφγανοί είχαν διαφύγει σε Πακιστάν ή Ιράν. Το τελευταίο παίζει επίσης έναν σημαντικό ρόλο έχοντας στα εδάφη του αυτή τη στιγμή 800.000 πρόσφυγες με χαρτιά και άλλους 2 εκατομμύρια χωρίς νομιμοποιητικά χαρτιά. Μικρότεροι αλλά σημαντικοί αριθμοί υπάρχουν σε Ινδία (15.689), Ινδονησία (7.692) και Μαλαισία (2.478).

Οι τελευταίες εξελίξεις με την κατάληψη της Καμπούλ από τους Ταλιμπάν θα φέρει μία νέα συνθήκη με περισσότερους ανθρώπους να προσπαθούν να φύγουν από τη χώρα για να γλυτώσουν. Χώρες όπως η Αλβανία, το Κατάρ, η Κόστα Ρίκα, το Μεξικό, η Χιλή, το Εκουαδόρ και η Κολομβία προτίθενται να δεχτούν μικρούς αριθμούς προσφύγων. Το ίδιο και η Ουγκάντα που έχει ήδη στα εδάφη της περί τα 1,5 εκατομμύρια πρόσφυγες από το Νότιο Σουδάν.

Όσοι φτάσουν στις παραπάνω χώρες θα είναι και η μειοψηφία. Παρόλο που οι επιχειρήσεις εκκένωσης έχουν ως επίκεντρο το αεροδρόμια της Καμπούλ, πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι οι περισσότεροι δε θα φύγουν από τη χώρα με αεροπλάνο αλλά πεζοί. Οι χώρες που θα τους υποδεχτούν κατά κύριο λόγο θα είναι το Πακιστάν και το Ιράν.

Με δεδομένο όμως ότι τα περάσματα στα σύνορα είναι και δύσκολα και πολύ επικίνδυνα, το πιθανότερο είναι ότι οι περισσότεροι Αφγανοί θα μείνουν εντός των συνόρων της χώρας τους. Ο τρόπος που θα κινηθούν, οι προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουν αλλά και η πιθανότητα αντίστασης στους Ταλιμπάν θα γράψουν το επόμενο κεφάλαιο στην ιστορία της πολύπαθης χώρας.