Σκούρκος: Το σαρκοφάγο έντομο του ελληνικού καλοκαιριού
Συναντάται με διάφορα ονόματα σε πολλές περιοχές της Ελλάδας και το τσίμπημά του είναι πραγματικό επώδυνο για τον άνθρωπο.
- 2 ΣΕΠ 2020
Έχετε ακούσει τον γλωσσικό μύθο που λέει ότι οι Εσκιμώοι έχουν εκατοντάδες ή χιλιάδες λέξεις για το χιόνι; Το οποίο γενικά χρησιμοποιείται ως ένα -όχι πολύ καλό παράδειγμα- του πώς η γλώσσα και το περιβάλλον της γλωσσικής κοινότητας συνδέονται. Ας σκεφτούμε, λοιπόν, και κάτι άλλο. Πιο κοντά στα δικά μας. Ο σκούρκος ή αγριόσφηκα ή σερσένι ή κουρκούμπανος είναι 4 (μεταξύ άλλων) λέξεις που περιγράφουν το αναβολιασμένο έντομο που τριγύρναγε γύρω σου στην παραλία.
Πρόκειται για ένα είδος σφήκας που βρίσκουμε σε πολλές περιοχές της Ελλάδας (πολύ πιθανόν να είδατε και εσείς αυτό το καλοκαίρι). Και αν τρομάζουμε εμείς μια φορά για να μην φάμε το πραγματικό επώδυνο τσίμπημά του, οι άνθρωποι που ασχολούνται με την παραγωγή μελλιού τρομάζουν ακόμα περισσότερο. Γιατί οι σκούρκοι πολύ συχνά είναι η αιτία καταστροφής ολόκληρων μελισσοκομείων. Πολύ γρήγορα.
Τι είναι τελικά οι σκούρκοι
Οι σκούρκοι είναι έντομα κοινωνικά που μπορούν να ζουν σε σφηκοφωλιές με έως και 500 σφήκες. Ο κύκλος ζωής τους συνήθως ξεκινάει στα μέσα της άνοιξης και τελειώνει το φθινόπωρο. Συνήθως από Μάιο μέχρι Οκτώβριο. Στο τέλος της άνοιξης αρχίζουν να κατασκευάζουν τις νέες τους φωλιές. Στο τέλος του φθινοπώρου, οι αποικίες τους χάνονται και επιβιώνουν ελάχιστοι σκούρκοι.
Οι νέες βασίλισσες των σκούρκων ζευγαρώνουν με τα αρσενικά στα μέσα του φθινοπώρου. Στο τέλος του βρίσκουν ένα ασφαλές μέρος για να ξεχειμωνίασουν, συνήθως κάτω από τη Γη. Με την έναρξη της άνοιξης γεννάνε.
Οι σκούρκοι είναι κατά βάση σαρκοφάγα έντομα. Συχνά όμως τρώνε και χυμούς φρούτων που καταφέρνουν να διασπάσουν με την ισχύ των δαγκανών τους. Πολύ συχνά έχει εντοπιστεί ότι οι σκούρκοι κλεπτοπαρασιτούν. Τι σημαίνει αυτό; Κλέβουν τη λεία από αράχνες ή άλλα σαρκοφάγα έντομα. Τρέφονται με σκαθάρια, άλλες σφήκες, πεταλούδες και λιβελούλες.
Τσίμπημα
Γενικά, όσο και αν έχουν τη φήμη για το αντίθετο, οι σκούρκοι δεν είναι πολύ επιθετικά έντομα. Τουλάχιστον για τον άνθρωπο. Συνήθως όταν συναντήσουν θα επιλέξουν να απομακρυνθούν. Θα τσιμπήσουν όμως αν νιώθουν ότι απειλούνται οι ίδιες ή οι φωλιές της ή η τροφή τους. Φαντάζομαι δεν είναι κάτι που θα ακούτε για πρώτη φορά. Αν βρείτε σφηκοφωλιά, καλό είναι να μην την ταρακουνήσετε. Όπως αν βρείτε ένα όπλο καλό είναι να μην πατήσετε την σκανδάλη έχοντάς το γυρισμένο προς το μέρος σας. Όπως αν έχετε υποψήφιο Πρόεδρο τον Trump, καλό είναι να ψηφίσετε τον άλλο.
Το τσίμπημα τους είναι πολύ επώδυνο για τον άνθρωπο. Μπορεί να είναι και δυνάμει επικίνδυνο σε περίπτωση αλλεργικής αντίδρασης του οργανισμού. Πάντως η αλήθεια είναι ότι οι κίνδυνοι για ένα τέτοιο τσίμπημα είναι περιορισμένοι ιδίως γιατί οι σκούρκοι θα προχωρήσουν σε αυτό ως τελευταία επιλογή. Σε περίπτωση τσιμπήματος και αλλεργικής αντίδρασης πηγαίνετε στο πλησιέστερο νοσοκομείο.
Ο φόβος των ανθρώπων κυρίως για την καταστροφή φρούτων και μελισσιών έχει κάνει τον σκούρκο ένα είδος υπό απειλή. Η αλήθεια όμως είναι ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι να προστατευτούν ανθρώπινες περιουσίες χωρίς να καταστραφεί ένα είδος που είναι ούτως ή άλλως μέρος της πανίδας. Κάθε είδος του ζωικού βασιλείου έχει τη μαγεία του. Ακόμα και αν δεν την παλεύουμε και πολύ με το κεντρί του.
