Στην Αλάσκα, ένα χωριό πολεμά την κλιματική κρίση

Θερμοκρασία όλο και ψηλότερη, κομμάτια πάγου που υποχωρούν, εκτάσεις γης που μετατρέπονται σε θάλασσα. Εάν βάλεις το όνομα της πολίχνης Σισμάρεφ στο Google Search, θα εμφανιστεί μπροστά σου ένα από τα πιο σκληρά και δυστοπικά πρόσωπα της κλιματικής αλλαγής: σπίτια τα οποία κάποτε βρίσκονταν στο κέντρο αυτού του οικισμού στα δυτικά της Αλάσκας και πλέον κινδυνεύουν να τα καταπιεί η θάλασσα.

Όχι ότι δεν έχουν συμβεί τέτοια περιστατικά: το θέμα της μετεγκατάστασης εξετάζεται από τη δεκαετία του ’70, αλλά έγινε πολύ πιο επιτακτικό την τελευταία εικοσαετία, όταν άρχισε η καταμέτρηση σε σπίτια που κατέρρεαν στις δυνατές βροχές.

Είχε περάσει πλέον στην παράδοση η ρήση ότι το Σισμάρεφ δεν έχει να προσδοκά μακρύ μέλλον: από τη συνεχή απώλεια του permafrost (δηλ. του παγωμένου υπεδάφους) και την αύξηση στη στάθμη της θάλασσας, θα έρθει η μέρα που αυτό το νησάκι στον νότο του Αρκτικού Κύκλου θα βυθιστεί παντελώς.

Και οι κάτοικοι; Σε όλες τις μετρήσεις αναφέρονται ότι περίπου 600 Ινουίτ –όνομα των ιθαγενών της Αλάσκας, πολιτικά ορθότερο αντί του Εσκιμώου– διαβιούν στις σκληροτράχηλες συνθήκες του νησιού αυτού.

Δύο φορές έχουν κληθεί να αποφασίσουν για το μέλλον του οικισμού, διά δημοψηφίσματος: μία φορά το 2002 και μία το 2016 προσέφυγαν (άτυπα) στις κάλπες για να απαντήσουν στο ερώτημα εάν προτιμούν να παραμείνουν στο νησί και να οχυρωθούν με μέτρα προστασίας είτε να εγκαταλείψουν συλλογικά το μέρος, βρίσκοντας νέα εδάφη κοντά στον Βερίγγειο Πορθμό.

Μικρή σημασία έχει το αποτέλεσμα, αφού το κόστος της μετεγκατάστασης ανέρχεται σε πολλά εκατομμύρια και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεν έχει θέσει σε εφαρμογή κάποιο πρόγραμμα χρηματοδότησης. Να σημειώσουμε ότι σε αυτό το χωριό οι κάτοικοι βγάζουν τα προς το ζην από το κυνήγι θαλάσσιας φώκιας, το ψάρεμα και το μάζεμα μούρων – πρόκειται δηλαδή για μια κοινωνία που διατηρεί τις παραδόσεις των προγόνων της, αλλά αυτό σημαίνει ότι χαίρονται μια απλή ζωή χωρίς οικονομικές ανέσεις.

Το Σισμάρεφ δεν είναι μοναδικό στο είδους του. Στην πραγματικότητα, περιλαμβάνεται ανάμεσα στα 31 χωριά της Αλάσκας που –σύμφωνα με τα στοιχεία από το Κυβερνητικό Γραφείο Λογοδοσίας των ΗΠΑ– αντιμετωπίζουν άμεσα την απειλή της υπερχείλισης και της διάβρωσης.

Όπως έχουν δείξει απανωτές μελέτες τα τελευταία χρόνια, η θερμοκρασία της Αλάσκας συνολικά παρουσιάζει έως και τέσσερις φορές ταχύτερη αύξηση σε σχέση με τον υπόλοιπο πλανήτη, πράγμα που σημαίνει ότι το θερμόμετρο ανεβαίνει όλο και ψηλότερα, το ίδιο και η στάθμη της θάλασσας. Το τελευταίο αρνητικό ρεκόρ, μάλιστα, καταρρίφθηκε τον Δεκέμβριο που μας πέρασε. Ακόμη και μέρα με τη μέρα, οι ντόπιοι διακρίνουν τη διαφορά στο τοπίο, αλλά την ίδια στιγμή αρνούνται να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους.

«Έχουμε ζήσει μια ολόκληρη ζωή εδώ», ανέφερε στο πρακτορείο AP ο Ned Ahgupuk, εξηγώντας ότι όλο το χωριό είναι μια μεγάλη οικογένεια. Όλοι έχουν το άγχος της κλιματικής αλλαγής, αλλά ταυτόχρονα όλοι πιστεύουν ότι ενωμένοι θα τα καταφέρουν. «Είναι πραγματικά θλιβερό να βλέπεις την πατρίδα σου να εξαφανίζεται μέσα στον ωκεανό – θέλω να μείνω εδώ όπου γεννήθηκε και μεγάλωσα, εδώ είναι το μόνο μέρος που ξέρουμε πώς να επιβιώνουμε».