Στην απομονωμένη φυλακή της Γροιλανδίας όλα είναι πάγος

Αυτό που δεν είχε, όμως, η Γροιλανδία μέχρι και το 2019 είναι μια φυλακή για να μπορέσει να στεγάσει τους εγκληματίες της. Βλέπεις, η κατάσταση σε αυτό το νησιωτικό αρκτικό κράτος είναι κάπως μπερδεμένη.

Αν και τοποθετείται γεωγραφικά, πολιτιστικά και δημογραφικά στη Βόρεια Αμερική, πολιτικά αποτελεί μέρος της Ευρώπης και θεωρείται δανική περιοχή με αυτοδιάθεση. Μιλάμε για το μεγαλύτερο νησί της γης (αν θεωρήσουμε την Αυστραλία ως ήπειρο) και τη μεγαλύτερη εξαρτώμενη περιοχή του κόσμου με βάση την έκταση. Βέβαια, περίπου το 81% της έκτασης αυτής καλύπτεται από πάγο.

Η πρώτη παγωμένη φυλακή

Μέχρι και το 2019, λοιπόν, όταν και άνοιξε η Ny Anstalt, η πρώτη παγωμένη φυλακή στην Γροιλανδία, όποιος διέπραττε κάποια παράνομη πράξη στο νησί, έφευγε εξόριστος περίπου 2.000 χιλιόμετρα μακριά και έμπαινε στη φυλακή Herstedvester, έξω από την Κοπεγχάγη.

Αυτή η πρακτική κράτησε για περίπου έξι δεκαετίες, ώσπου το πρόβλημα γιγαντώθηκε. Οι Γροιλανδοί, που στέλνονταν στη Δανία, μιλούσαν μια δική τους διάλεκτο και δεν μπορούσαν να συνεννοηθούν με τους Δανούς φύλακες, ενώ κανένας δεν μπορούσε να απολαύσει τα έννομα προνόμιά του, όπως την επίσκεψη κάποιου συγγενή ή φίλου, αφού όλοι τους βρίσκονταν πάρα πολύ μακριά.

Έτσι, το 2013 οι αρχές της Δανίας αποφάσισαν να τρέξουν έναν διαγωνισμό, στον οποίο πήραν μέρος αρκετά αρχιτεκτονικά brands, παρουσιάζοντας τις καινοτόμες ιδέες τους για τη δημιουργία μιας σύγχρονης φυλακής ανάμεσα στους πάγους του Nuuk της Γροιλανδίας. Οι δύο νικήτριες εταιρείες, Friis & Moltke και Schmidt Hammer Lassen, ανέλαβαν τελικά το μεγαλόπνοο έργο για να σχεδιάσουν την Ny Anstalt, την πιο παγωμένη, αλλά ίσως την πιο ανθρώπινη φυλακή του πλανήτη.

Στο τρίτο επεισόδιο της πέμπτης σεζόν του Inside the World’s Toughest Prisons του Netflix, ο Raphael Rowe μάς δίνει μια καλύτερη οπτική για το μέγεθος, αλλά και τις συνθήκες που επικρατούν στη συγκεκριμένη φυλακή. Ο παρουσιαστής της σειράς ντοκιμαντέρ, αν και έχει περάσει αρκετά βράδια σε πολλές φυλακές του κόσμου, μένει έκπληκτος μπροστά σε όσα βλέπει να γίνονται στη Γροιλανδία. Και είναι απολύτως λογικό.

Το «ανθρώπινο σύστημα» της Ny Anstalt

Θα μπορούσε να πεις κανείς ότι η απομονωμένη Ny Anstalt, μοιάζει περισσότερο με ένα ξενοδοχείο, παρά με κάποια συνηθισμένη φυλακή. Από το σχεδιασμό της, μέχρι το πώς ζουν οι φυλακισμένοι. Έχει έκταση 8.000 τετραγωνικά μέτρα και αποτελείται από 76 κελιά.

Από αυτά τα 40 είναι «κλειστά» για τους πιο επικίνδυνους κρατούμενους, ενώ υπάρχουν κι άλλα 36 «ανοιχτά», με περισσότερη ελευθερία και προνόμια. Όσοι φυλακισμένοι βρίσκονται σε αυτά τα 36 κελιά, μπορούν να βγαίνουν για ψάρεμα, κυνήγι (κρατώντας και όπλα!), αλλά και πηγαίνουν ακόμη και μέχρι την πόλη καθημερινά, να δουλεύουν και να επιστρέφουν το βράδυ στο δωμάτιό τους.

Παράλληλα, τα κελιά είναι χτισμένα με τέτοιο τρόπο, που το παράθυρό τους δεν «βλέπει» κάποιο τοίχο, αλλά έχει μοναδική θέα στο βουνό Sermitsiaq, απέναντι από το Nuuk. Όπως είπαν οι αρχιτέκτονες που τα σχεδίασαν, «δεν μπορεί κανείς να δραπετεύσει από αυτή τη φυλακή, αλλά μπορούν να δραπετεύσουν όλοι με το μυαλό τους. Κι αυτό είναι σημαντικό».

Το σκηνικό γύρω, αλλά και στον προαύλιο χώρο της φυλακής είναι μονίμως λευκό. Το χιόνι είναι πυκνό, αλλά φαίνεται πως αρέσει στους ντόπιους κρατούμενους, πολύ περισσότερο από το διαφορετικό κλίμα της Κοπεγχάγης. Ειδικά, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Αν και η φυλακή είναι σύγχρονη, είναι διακοσμημένη στο εσωτερικό με αρκετά παραδοσιακά αντικείμενα της περιοχής, προκειμένου να νιώθουν «σαν στο σπίτι τους».

Επίσης, οι φρουροί δεν κουβαλάνε πάνω τους όπλα, γίνονται φίλοι με τους κρατούμενους και περνούν αρκετή ώρα μαζί τους, συζητώντας για τη ζωή πριν και μετά τη φυλακή. Μια διαφορετική πρόταση στην άσκηση εξουσίας στις φυλακές από τη Γροιλανδία, η οποία μέχρι στιγμής δείχνει πως μειώνει την πιθανότητα βίαιης συμπεριφοράς.