Στην Ουγγαρία, η δημοκρατία μπήκε σε καραντίνα

Και δυστυχώς, συνήθως, οι μεγάλες κρίσεις είναι αυτές δίνουν την ευκαιρία σε αντιδημοκρατικούς και απολυταρχικούς ηγέτες. Κάτι τέτοιο συμβαίνει τις τελευταίες ώρες και στην Ουγγαρία του εθνικιστή Viktor Orban. Την προηγούμενη Δευτέρα, η ουγγρική βουλή ψήφισε έκτακτα μέτρα για τον κορονοϊό. Με βάση αυτά, ο Viktor Orban πήρε το δικαίωμα να ηγείται μέσω διαταγμάτων. Ταυτόχρονα αυστηροποιήθηκαν οι ποινές για όσους παραβιάζουν την καραντίνα, ενώ επιβλήθηκε και (ακόμη) αυστηρότερος έλεγχος στα ΜΜΕ. 

Η συγκεκριμένη απόφαση έβαλε ολόκληρη την ουγγρική δημοκρατία σε καραντίνα. Δια νόμου αυτή μετατράπηκε σε διδακτορικού τύπου εκτελεστική εξουσία. Μια δημοκρατική εκτροπή η οποία μάλιστα είναι αορίστου χρόνου. Εξάλλου, η υπόσχεση του Viktor Orban ότι ο ίδιος θα διαχειριστεί με λογική και σύνεση τις υπερεξουσίες που πήρε, προφανώς και δεν καθησυχάζει την αντιπολίτευση αλλά και διεθνείς παρατηρητές που βλέπουν με ανησυχία τα τεκταινόμενα.

H πορεία προς αυτή την έκτακτη συνθήκη δεν ξεκίνησε προφανώς μαζί με την πανδημία. Εδώ και μια δεκαετία με αργά αλλά σταθερά βήματα ο Orban μάζευε σιγά-σιγά υπερεξουσίες. Ο ίδιος ξεκίνησε ως ένας από τους φερέλπιδες, για τη Δύση, νέους πολιτικούς της μετα-κομμουνιστικής ανατολικής Ευρώπης. Η εικόνα του μετριοπαθούς φιλελεύθερου από πολύ νωρίς αποτελεί παρελθόν. Στη θέση της ένας σκληρός και συχνά απολυταρχικός ηγέτης. Η εκτροπή ήταν απλά το αποτέλεσμα μιας πολυετούς πορείας.

Απολυταρχικοί ηγέτες και κορονοϊός

Απογυμνωμένες σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης, πολλές από τις πολιτικές που ακολουθούνται για την αντιμετώπιση του κορονοϊού συνεχίζουν να έχουν σαφές ιδεολογικό πρόσημο. Δεν είναι τυχαία για παράδειγμα η αντιμετώπιση της Μεγάλης Βρετανίας και της Ολλανδίας. Το περίφημο ‘herd immunity’ δεν είναι/ήταν απλώς μια εναλλακτική πολιτική δημόσιας υγείας με αμιγώς επιστημονική βάση. Ήταν και μια απολύτως κυνική ιδεολογική επιλογή. Την ίδια στιγμή ο Trump (στην αρχή) και ο Bolsonaro τόνιζαν σε κάθε στιγμή την ισχύ του έθνους τους απέναντι στην αόρατη απειλή. Ακόμα και ως προς το ίδιο το lockdown, ο Trump επέλεγε στα πρώτα στάδια τον αποκλεισμό της αεροπορικής σύνδεσης με συγκεκριμένα μέρη του πλανήτη. Προφανώς τα κριτήρια δεν ήταν αυστηρά επιδημιολογικά.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, της οποίας είναι βέβαια μέλος η Ουγγαρία, απαντάει προς το παρόν χωρίς ιδιαίτερη αυστηρότητα. Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε το εξής για τις διαδικασίες που βρίσκονται στις παρυφές της εκτροπής: “Είναι τεράστιας σημασίας τα έκτακτα μέτρα να μην λειτουργούν εις βάρος των θεμελιωδών αρχών και αξιών μας. Οποιαδήποτε μέτρα πρέπει να βρίσκονται εντός των ορίων του αναγκαίου και να είναι αναλογικώς αυστηρά”.

Η χαλαρή κριτική της Ευρώπη απέναντι στις αποφάσεις του Οrban δεν είναι ενιαία και έρχεται σε διάφορους τόνους. Σε γενικές γραμμές όμως δείχνει την προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης να μη δημιουργήσει περαιτέρω προστριβές στη μέση μιας τεράστιας κρίσης. Να θυμίσουμε εδώ ότι ήδη το ζήτημα του ευρωομολόγου για την αντιμετώπιση του κορονοϊού έχει φέρει πολύ σημαντικές συγκρούσεις μεταξύ των μελών.

Ο κίνδυνος όμως για τη δημοκρατία είναι ορατός και βρίσκεται πλέον και εντός των τειχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο κορονοϊός είναι εδώ και λαμβάνονται σε όλη την υφήλιο μέτρα που πριν λίγες εβδομάδες θα φάνταζαν αδιανόητα. Αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι οι βασικές δημοκρατικές αρχές πρέπει να απειλούνται με οποιονδήποτε τρόπο και από οποιαδήποτε εξουσία.