Τα πιο περίεργα ήθη και έθιμα της Ελλάδας

Έχουμε την τύχη να ζούμε σε μια μικρή χώρα με τεράστια Ιστορία και με μια Παράδοση τόσο μεγάλη που δεν παύει ποτέ να να μας εκπλήσσει, να μας γοητεύει και να μας διδάσκει. Σ’ αυτόν τον περιορισμένο αλλά προνομιακό γεωγραφικό χώρο, το απόλυτο cosmopolitan συμπορεύεται με τις βουκολικές, πρωτόγονες γιορτές. Αν το ελληνικό εορτολόγιο ήταν ταινία, θα ήταν ένα κράμα Μάρτιν Σκορτσέζε και Εμίρ Κουστουρίτσα με όλες τις χυμώδεις αντιθέσεις.

Αυτό το μυστήριο της Ελληνικής επικράτειας με έκανε να αναζητήσω τα πιο περίεργα ήθη και έθιμα της χώρας μας. Το έκανα με τη βοήθεια του παλιού μου φίλου, Θανάση Χριστοδούλου, ο οποίος είναι συνιδρυτής της Pculiar (www.pculiar.com), μίας ομάδας φωτογράφων οι οποίοι γυρίζουν την Ελλάδα με σκοπό να αποτυπώσουν το μυστήριο, το άγνωστο, το Μοναδικό αυτού του τόπου.

Διονυσιακό έθιμο, Βώλακας Δράμας

Τη μέρα των Θεοφανίων, στην Ανατολική Μακεδονία, ο παγανισμός συναντάει την ορθοδοξία. Μαύρες κάπες, δέρματα ζώων, μάσκες, κουδούνια και θόρυβοι συνθέτουν την υπερβολή ενός εθίμου που έχει τις ρίζες του στις αρχαιοελληνικές δοξασίες.

Το καρναβάλι του Στοιχειού, Άμφισσα

Ένα απ τα πιο ατμοσφαιρικά καρναβάλια στην Ελλάδα, με έντονο το Παγανιστικό στοιχείο λαμβάνει χώρα στην Άμφισσα στην περίοδο της Αποκριάς. Κάθε χρόνο, το Σάββατο πριν από την Καθαρά Δευτέρα, στην κεντρική πλατεία της πόλης ζωντανεύει ο θρύλος των στοιχειών που προστατεύουν τις πηγές νερού κάθε συνοικίας και συγκρούονται μεταξύ τους.

Αλευρώματα, Γαλαξίδι

Λίγα χιλιόμετρα πιο πέρα από την Άμφισσα και δύο μέρες μετά το καρναβάλι του Στοιχειού, στο Γαλαξίδι αναβιώνει κάθε χρόνο ένα έθιμο με βαθιές ρίζες, που φτάνουν ως τα βυζαντινά χρόνια. Τα αλευρώματα είναι σαφώς λιγότερο τρομακτικά από τα στοιχειά και από άλλους παραδοσιακούς εορτασμούς και πολύ πιο διασκεδαστικά και πολύχρωμα. Μια πραγματική γιορτή.

Καπετανία, Σέριφος

Το έθιμο αυτό έχει τις ρίζες του στον 16 αιώνα πήρε την ονομασία του από τους πελοποννήσιους καπετάνιους που διέμεναν στο νησί. Αναβιώνει κάθε χρόνο το τελευταίο Σάββατο της Αποκριάς και κορυφώνεται με την αναπαράσταση ενός πολέμου. Από τη μία πλευρά είναι πάντα οι Έλληνες, από την άλλη ένας διαφορετικός εχθρός κάθε φοράα (Τούρκοι, Αιγύπτιοι κ.α).

Μεταφορά της Προίκας, Όλυμπος Καρπάθου

Το πρώτο περίεργο εδώ – για όσους δεν το γνωρίζουν – είναι ότι η Κάρπαθος έχει Όλυμπο. Το δεύτερο είναι ότι η προίκα που κατηφορίζει για τον κοινό βίο του ζευγαριού είναι του γαμπρού. Ως γνωστόν, σε όλη την ελληνική επικράτεια, η προίκα είναι υποχρέωση της οικογένειας της νύφης. Στην Κάρπαθο, με ένα εντυπωσιακό τελετουργικό βασισμένο στα τοπικά έθιμα, οι νεαρές κοπέλες του νησιού μεταφέρουν την προίκα στο σπίτι της νύφης.

Τα φιδάκια της Παναγίας, Κεφαλονιά

Οξύμωρο ήδη από την ονομασία του, αφού το φίδι σχετίζεται με το προπατορικό αμάρτημα. Η παράδοση, πάντως, εξιστορεί ότι τα φίδια που κύκλωσαν το μοναστήρι στο χωριό Μαρκόπουλο της Κεφαλονιάς απέτρεψαν τους πειρατές να το λεηλατήσουν. Εκεί κάθε Δεκαπενταύγουστο βγαίνουν τα φίδια, τα οποία θεωρούνται θαυματουργά.

Λιτανεία 40 χιλιoμέτρων, Κατούνια Ευβοίας

Η μεγαλύτερη λιτανεία στην Ελλάδα διαρκεί οκτώ με εννιά ώρες. Ξεκινάει από το χωριό Κατούνια και καταλήγει στη Πύλη, ακολουθώντας μια δύσκολη, αλλά μαγευτικά όμορφη διαδρομή στην Εύβοια. Το Χριστιανικό έθιμο της περιφοράς της εικόνας του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου χρονολογείται από τις αρχές του 20ου αιώνα (μπορεί να είναι και λίγο παλαιότερο) και στην πομπή συμμετέχει πλήθος κόσμου. Ο δρόμος της πίστης είναι μεγάλος.

Γομαροπάζαρο, Τύρναβος

Ετήσιος θεσμός, που χρονολογείται από την πρώιμη εποχή της Τουρκοκρατίας και συγκεντρώνει κάτω από τη γέφυρα του Τυρνάβου όλους όσοι ενδιαφέρονται να αγοράσουν ή να πουλήσουν κάποιο άλογο. Φοράδες, πουλάρια και επίδοξα πουλέν σε ένα σκηνικό βγαλμένο απ’ το παρελθόν, όταν το Αίμα βάφτηκε κόκκινο.

Το απαγορευμένο (Γιορτή του Φαλλού), Τύρναβος

Τελευταίο αλλά όχι ύστατο, αφού μετά το Γομαροπάζαρο, τα Αλογάκια στον Τύρναβο σηκώνονται σούζα για την απαγορευμένη γιορτή του φαλλού. Άφθονο ντόπιο τσίπουρο, φαλλοί παντού και ό,τι κοντινότερο διαθέτουμε στις Διονυσιακές γιορτές παίρνει εδώ και περισσότερο από έναν αιώνα (πολλή) σάρκα και οστά λίγα χιλιόμετρα έξω απ’ τη Λάρισα. Κάθε χρόνο, την Κυριακή της Αποκριάς.

Kλείνοντας, αξίζει να σημειώσουμε ότι από το Καστελόριζο μέχρι τον Έβρο, η Ελλάδα είναι σπαρμένη με έθιμα και παραδόσεις από όλες τις περιόδους τις ελληνικής Ιστορίας. Έθιμα τα οποία θυμίζουν ταινίες απ τον ‘Πόλεμο τον Άστρων’ μέχρι το ‘Μία Βραδιά στο Παρίσι’. Ευχαριστούμε την ομάδα του Pculiar.com που μας έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσουμε κάποια απ’ αυτά, μέσα από τις φωτογραφίες και τα ρεπορτάζ της ιστοσελίδας της. Εννοείται ότι θα συνεχίσουμε να παρακολουθούμε με ενδιαφέρον τις εξορμήσεις τους σε κάθε μικρή, μυστική ή ανεξερεύνητη γωνιά της Ελλάδας.