Τελικά απέδωσε ή όχι η στρατηγική της Σουηδίας για τον κορονοϊό;

Σχεδόν όλα τα κράτη του κόσμου αποφάσισαν να θέσουν τους πολίτες τους σε καραντίνα, απαγορεύοντας τις συναντήσεις και τις μετακινήσεις τους εάν δεν υπήρχε πολύ σοβαρός λόγος. Υπήρχε, όμως, μια χώρα, η Σουηδία, που αποφάσισε να θεσπίσει μια διαφορετική πολιτική, αφήνοντας στην άκρη τους αυστηρούς περιορισμούς που είχαν θέσει σχεδόν όλα τα κράτη του δυτικού κόσμου. Οι εικόνες των Σουηδών να κυκλοφορούν στους δρόμους της Στοκχόλμης χωρίς να φορούν μάσκα ή να πίνουν καφέ ανέμελοι στα μαγαζιά, την ίδια ώρα που όλοι μας ήμασταν κλειδαμπαρομένοι στα σπίτια μας προς αποφυγήν της μετάδοσης του κορονοϊού, προκάλεσε σοβαρές αντιδράσεις.

Έχοντας περάσει δυόμιση χρόνια, όμως, μετά το πρώτο κύμα της πανδημίας, πόσο καλά θα μπορούσαμε να πούμε πως πήγε το «σουηδικό πείραμα» και τι θα σημαίνει αυτό για τη διαχείριση μιας πανδημίας, η οποία δείχνει ότι δε θα ξεκολλήσει εύκολα από πάνω μας, τουλάχιστον άμεσα.

Το αρχικό σχέδιο της Σουηδίας για την αντιμετώπιση της πανδημίας

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή: Η χώρα εφάρμοσε από την πρώτη στιγμή ένα σχέδιο, το οποίο είχε ήδη αναπτυχθεί σε περίπτωση εμφάνισης πανδημίας γρίπης. Αντί για lockdown, λοιπόν, η Σουηδία εφάρμοσε μια πολιτική κοινωνικής απόστασης μεταξύ των πολιτών, με τη μορφή συστάσεων ωστόσο. Η τηλεργασία προωθήθηκε, ενώ ζητήθηκε από τους πολίτες της χώρας να περιορίσουν όσο το δυνατόν σε μεγαλύτερο βαθμό τα ταξίδια στο εξωτερικό.

Επιπλέον, οι υγειονομικές αρχές της χώρας ζήτησαν από τους ηλικιωμένους να περιορίσουν τις κοινωνικές τους επαφές και όσους εμφανίσουν συμπτώματα κορονοϊού να απομονωθούν για να μην κολλήσουν κι άλλους συνανθρώπους γύρω τους. Στόχος, ουσιαστικά, ήταν η προστασία των ηλικιωμένων και άλλων ομάδων υψηλού κινδύνου, προκειμένου να μην επιβαρυνθεί το σύστημα υγείας της χώρας.

Καθώς ο αριθμός των κρουσμάτων αυξανόταν, η κυβέρνηση της χώρας επέβαλλε μερικούς ακόμη πιο αυστηρούς περιορισμούς. Οι δημόσιες εκδηλώσεις γίνονταν με μέγιστο όριο θεατών τα 50 άτομα. Οι επισκέψεις σε οίκους ευγηρίας απαγορεύτηκαν και τα σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έκλεισαν. Τα δημοτικά σχολεία, ωστόσο, παρέμειναν ανοιχτά καθ’ όλη τη διάρκεια της πανδημίας. Τέλος, όσον αφορά τις μάσκες, δεν υπήρξε σύσταση στο ευρύ για την καθολική χρησιμοποίησή τους κατά τη διάρκεια του πρώτου κύματος παρά μόνο σε ορισμένες περιπτώσεις.

Αρχικά τα νούμερα δεν έδειχναν να πηγαίνουν καλά, καθώς η Σουηδία είχε ένα από τα πιο υψηλά ποσοστά θνησιμότητας στον πλανήτη. Την ίδια ώρα, η κατάσταση στις γειτονικές χώρες που εφάρμοσαν εξ αρχής αυστηρά μέτρα προστασίας, όπως τη Νορβηγία και τη Δανία, ήταν πολύ καλύτερη. Η πίεση αυξήθηκε, με τις υγειονομικές αρχές της χώρας να υποστηρίζουν ότι η πανδημία είναι ένας μαραθώνιος και ότι η πολιτική τους θα αποδώσει μακροπρόθεσμα.

Όπως αποδείχτηκε τελικά, πολλές από τις πρακτικές της απέδωσαν. Τα δημοτικά σχολεία έμειναν ορθώς ανοιχτά καθώς από ό,τι αποδείχτηκε η μετάδοση του κορονοϊού σε παιδιά έμεινε σε χαμηλά επίπεδα. Πολλοί μιλούν για τη «σουηδική επιτυχία». Τα πράγματα, όμως, είναι κάπου στη μέση.

Πέτυχε ή όχι η στρατηγική της Σουηδίας τελικά;

Όπως σημειώνει το The Conversation, η πεποίθηση ότι στη Σουηδία οι άνθρωποι συνέχισαν κανονικά την καθημερινότητά τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας αποτελεί μύθο. Κι αυτό γιατί, σύμφωνα με έρευνα της Υπηρεσίας Δημόσιας Υγείας της Σουηδίας, από την άνοιξη του 2020, περισσότερο από το 80% των Σουηδών ανέφερε ότι είχε προσαρμόσει αρκετά τη συμπεριφορά του στα νέα δεδομένα, τηρώντας το μέτρο κοινωνικής απόστασης, της αποφυγής συγκεντρώσεων και της εργασίας από το σπίτι.

Τα δεδομένα κινητής τηλεφωνίας επιβεβαίωσαν, επίσης, ότι οι Σουηδοί μείωσαν κατά πολύ τα ταξίδια και την κινητικότητά τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Την ίδια ώρα, τα νεώτερα στοιχεία δείχνουν πως η σουηδική στρατηγική τελικά δεν ήταν και τόσο άψογη. Στα τέλη του περασμένου έτους, η Corona, μια ανεξάρτητη επιτροπή που διορίστηκε για να αξιολογήσει τη σουηδική αντιμετώπιση της πανδημίας, διαπίστωσε ότι η κυβέρνηση και ο Οργανισμός Δημόσιας Υγείας της χώρας είχαν σε μεγάλο βαθμό αποτύχει στο να προστατεύσουν τους ηλικιωμένους από τον ιό.

Συγκεκριμένα, το πρώτο έτος της πανδημίας, σχεδόν το 90% όσων είχαν πεθάνει από κορονοϊό στη Σουηδία ήταν 70 ετών και άνω. Οι μισοί εξ αυτών τους ζούσαν σε οίκους ευγηρίας και το 30% λάμβανε φροντίδα βοήθειας στο σπίτι. Επίσης, παρατηρήθηκαν προβλήματα στην περίθαλψη ηλικιωμένων, όπως έλλειψη εξοπλισμού και δυναμικού σε νοσοκομεία και γηροκομεία.

Όπως κατέληξε η έκθεση της Corona, η κυβέρνηση όφειλε να εφαρμόσει σκληρότερα μέτρα μόλις ξέσπασε η πανδημία, όπως καραντίνα σε όσους επιστρέφουν από περιοχές υψηλού κινδύνου και προσωρινή απαγόρευση εισόδου στη Σουηδία.