Τι μπορεί να πάθεις αν φοράς υπερβολικά πολύ γυαλιά ηλίου
Ενώ είναι απαραίτητο αξεσουάρ, κάθε υπερβολή έχει και το τίμημά της: εάν η χρήση είναι συνεχόμενη, οι μύες της ίριδας φτάνουν να αδρανούν και το μάτι καθίσταται ευαίσθητο σε συνθήκες που παλιότερα μπορούσε να διαχειριστεί. Και δεν είναι η μόνη επίπτωση.
- 22 ΑΥΓ 2022
Δεν αργεί ο καιρός που θα περάσει στη λαϊκή σοφία η ρήση «παιδί μου, γυαλιά ηλίου να πάρεις», όπως ισχύει τον υπόλοιπο χρόνο για την απαραίτητη ζακέτα. Σύμφωνα με τα δεδομένα που συνέλεξε τον Μάιο του 2022 το Vision Council, μία εμπορική ένωση από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού για την αγορά της βιομηχανίας οπτικών, πάνω από το 70% των γονέων διεθνώς προτρέπουν τα παιδιά τους να φορούν γυαλιά ηλίου, για να προστατεύουν τα μάτια τους από την ηλιακή ακτινοβολία.
Και αυτό είναι σωστό: είναι γνωστό και αποδεδειγμένο πλέον ότι η υπεριώδης ακτινοβολία καταστρέφει τις πρωτεϊνικές ενώσεις στους φακούς των οφθαλμών, κατ’ αντιστοιχία με τις βλάβες που προκαλεί στο δέρμα. Είναι γνωστό, επίσης, ότι τα παιδικά μάτια είναι πιο ευάλωτα και η ζημιά αυτή σε βάθος χρόνου συνδέεται με την πάθηση του καταρράκτη, όπως και την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, η οποία συνδέεται ακολούθως με την απώλεια όρασης.
«Ο έντονος ήλιος του καλοκαιριού χτυπάει σαν λέιζερ τα ευαίσθητα όργανα στο εσωτερικό των ματιών», σημειώνει χαρακτηριστικά η οφθαλμίατρος Δρ. Rebecca Taylor από την Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας, εφιστώντας την προσοχή στις συνθήκες εκείνες που το φως πολλαπλασιάζεται από την αντανάκλαση. Τέτοια παραδείγματα συμβαίνουν όταν είσαι πάνω σε μια βάρκα, χαζεύοντας τον ορίζοντα, είτε σε μια παραλία, μπροστά σε ένα όμορφο ηλιοβασίλεμα.
Αλλά κάθε υπερβολή έχει και το τίμημά της, ακόμη κι αν γίνεται για λόγους ασφαλείας: οι οφθαλμίατροι λένε ξεκάθαρα ότι ούτε η συνεχόμενη χρήση σκουρόχρωμων γυαλιών ηλίου είναι ασφαλής συνήθεια. Κοινώς, εάν δεν είσαι ροκστάρ, πρέπει να βλέπεις και λίγο το φως της μέρας.
Το πρόβλημα της φωτοευαισθησίας
Μια παρένθεση για τα ευκόλως εννοούμενα: τα σκουρόχρωμα γυαλιά ηλίου (υπάρχουν και οι ροζ ανοιχτόχρωμοι φακοί που προστατεύουν από την UV ακτινοβολία) λειτουργούν σαν μεμβράνη μείωσης του φωτός που προσλαμβάνει το μάτι. Αυτό έχει άμεση συνέπεια στη φυσική λειτουργία του, καθώς παρεμβαίνει στην ανακλαστική ρουτίνα της κόρης του οφθαλμού μας. Κανονικά, εκείνη είναι φτιαγμένη να συστέλλεται, όταν λαμβάνει πολύ φως, ενώ στο σκοτάδι να διαστέλλεται.
Αυτοί οι μύες της ίριδας αδρανούν, όταν το άτομο φοράει συνεχόμενα γυαλιά ηλίου, ακόμη και μέσα στο σπίτι. Και έτσι, όπως έχει φανεί από σχετικές έρευνες, συμβαίνει το εξής παράδοξο: ενώ τα γυαλιά ηλίου είναι πράγματι φτιαγμένα για να βοηθούν στη φωτοευαισθησία (η οποία συνδέεται σε πολύ μεγάλο βαθμό με ημικρανίες) τελικά η υπερβολική χρήση τους καταλήγει να την προκαλεί. Άτομα που δεν ήταν ευαίσθητα στο φως, γίνονται.
Αυτό διαπίστωσε η Δρ. Kathleen Digre, καθηγήτρια οφθαλμολογίας και νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο της Γιούτα, στις Ηνωμένες Πολιτείες. «Γυαλιά ηλίου σε εξωτερικό χώρο, ναι, είναι μια χαρά, άλλα τα πιο σκούρα γυαλιά σε εσωτερικούς χώρους, όσο περισσότερο τα χρησιμοποιεί κάποιος, τόσο πιο ευαίσθητος γίνεται στο φως».
Και το πρόβλημα μετά γίνεται όλο και χειρότερο, αφού το μάτι σταδιακά δυσκολεύεται να προσαρμοστεί σε συνθήκες που παλιότερα έβλεπε με άνεση. Όσο η κόρη του ματιού μένει σε κατάσταση διαστολής για αφύσικα μεγάλο χρονικό διάστημα, τόσο χάνει την ικανότητά της να ανταποκρίνεται μυικά στο φως.
Διαταραχή του ύπνου
Σε αυτή τη φαινομενικά αμελητέα μυϊκή σύσπαση εμπεριέχονται γενετικά ακόμη βαθύτερες πληροφορίες για τη λειτουργία του οργανισμού: πρώτο και κύριο είναι ότι το φως ρυθμίζει το βιολογικό μας ρολόι. Διάφορες έρευνες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που εκτίθενται σε υψηλά ποσοστά φωτός κατά τη διάρκεια της ημέρας, τείνουν να κοιμούνται καλύτερα το βράδυ.
Αντίστοιχα είναι το αποτελέσματα, εάν αντιστρέψεις τα δεδομένα: φορώντας ασταμάτητα γυαλιά ηλίου απ’ όταν ξυπνάς, παρεμβαίνεις άθελά σου στο «ρολόι» που κρύβεται μέσα σου, δίνοντας τα λάθος σήματα. Αυτό ενδέχεται να έχει επιπτώσεις στον ύπνο, την όρεξη αλλά και τη γενικότερη υγεία του οργανισμού σου, παρότι είναι σχεδόν απίθανο να συσχετίσεις τέτοιου είδους συμπτώματα με το αγαπημένο σου αξεσουάρ.
