Τι είναι οι υδροσίφωνες που εμφανίστηκαν σε Εύβοια και Πιερία
Ποια είναι η διαφορά τους με τους ανεμοστρόβιλους, πόσο συχνά συμβαίνουν στην Ελλάδα και πόσο επικίνδυνοι μπορούν να γίνουν.
- 6 ΣΕΠ 2023
Οι φωτογραφίες και τα βίντεο με τη δράση των υδροσιφώνων στον Λιμνιώνα Εύβοιας και στο Αιγίνιο Πιερίας έκαναν τον γύρο του διαδικτύου χθες καθώς το απόκοσμο σκηνικό που δημιούργησαν έκλεψε τις εντυπώσεις. Τι εννοούμε ωστόσο με τον όρο «υδροσίφωνας», πώς δημιουργείται και ποια η σχέση του με τον ανεμοστρόβιλο; Ας τα εξετάσουμε βήμα-βήμα.
Τι είναι οι υδροσίφωνες;
Οι υδροσίφωνες είναι ένα φυσικό φαινόμενο που μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ζημιές και δεν αφορούν μόνο το αλμυρό νερό, καθώς μπορούν να επηρεάσουν και λίμνες και ποταμούς. Πρόκειται για μια στροβιλιζόμενη δίνη αέρα που έχει επαφή με το έδαφος και βρίσκεται κάτω από νέφη καταιγίδας. Αυτή η στροβιλιζόμενη αέρια δίνη όταν συμβεί στην ξηρά αποκαλείται ανεμοστρόβιλος.
Και ποιες είναι οι διαφορές τους με τους ανεμοστρόβιλους;
Στην πραγματικότητα, όπως φαίνεται και οπτικά, έχουν αρκετές ομοιότητες με τους ανεμοστρόβιλους, δηλαδή τους σίφωνες πάνω από την ξηρά. Ωστόσο, οι υδροσίφωνες είναι αισθητά ασθενέστεροι καθώς η ταχύτητα μετακίνησής τους είναι πολύ πιο αργή. Η διάμετρός τους ξεκινά από τα 3 μέτρα και φτάνει μέχρι τα 50 μέτρα, ενώ συνήθως διαρκούν ελάχιστα λεπτά. Όμως, οι ακραίοι υδροσίφωνες είναι ικανοί να προκαλέσουν καταστροφές και να οδηγήσουν σε θύματα.
Πώς προκαλούνται;
Οι περισσότεροι υδροσίφωνες παράγονται από τα καταιγιδοφόρα νέφη «σωρειτομελανίες» αλλά οι ιδανικές συνθήκες για τη δημιουργία τους είναι η επικράτηση ασθενών ανέμων χαμηλά, κοντά στην επιφάνεια του νερού και ιδιαίτερα μετά το πέρας της βροχής. Οι πιο ισχυροί, που ονομάζονται «μεσοκυκλωνικοί υδροσίφωνες» θεωρούνται αρκετά σπάνιοι για τη χώρα μας και εμφανίζονται συνήθως σε τροπικό κλίμα.
Πότε εμφανίστηκαν στην Ελλάδα και τι ζημιές έχουν προκαλέσει;
Από την αρχαιότητα ακόμη γνωρίζουμε για την ύπαρξη υδροσιφώνων στην Ελλάδα. Ο Αριστοφάνης στο θεατρικό έργο του «Βάτραχοι» τους περιγράφει σαν έναν δαίμονα, που πολέμησε του Θεούς χρησιμοποιώντας έναν σίφωνα. Τα βυζαντινά χρόνια επίσης υπάρχουν αναφορές που κάνουν λόγο για στήλες ύδατος που προκαλούσαν καταστροφές σε πλοία και λιμάνια της Μεσογείου, ενώ από το τέλος του 19ου αιώνα Έλληνες καλλιτέχνες έχουν καταγράψει σε πίνακες, θαλασσινά τοπία με σίφωνες.
Σήμερα, οι περιοχές που λαμβάνουν χώρα συχνότερα οι υδροσίφωνες στη χώρα μας είναι η Ρόδος, η Χαλκιδική και το βόρειο Ιόνιο και για αυτόν τον λόγο έμειναν έκπληκτοι όσοι παρατήρησαν το φαινόμενο στην Εύβοια. Στις 7 Δεκεμβρίου 1959, η Ελλάδα είχε πληγεί από έναν θανατηφόρο υδροσίφωνα, με 21 εργάτες να χάνουν τη ζωή τους στη λίμνη Πλαστήρα. Το τελευταίο ελληνικό δυστύχημα έγινε στις 28 Φεβρουαρίου 2004, όταν ένα αγοράκι σκοτώθηκε σε παραλία της Πιερίας καθώς χτυπήθηκε από υδροσίφωνα βγαίνοντας στην ακτή και παρασύρθηκε πάνω σε μια ξύλινη βάρκα. Σήμερα καταγράφονται περίπου 100 υδροσίφωνες κατά μέσο όρο στη χώρα μας, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι ιδιαίτερα ήπιοι.
Μπορούμε να προβλέψουμε έναν Υδροσίφωνα;
Είναι δυνατό πλέον να προβλέψουμε το πού και το πότε υπάρχουν ευνοϊκές συνθήκες για τη δημιουργία υδροσιφώνων, αλλά ακόμη δεν υπάρχει κάποιο σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για αυτούς. Για το λόγο αυτό η καταγραφή του φαινομένου θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική επιστημονικά.
