Τι είναι το δίσεκτο έτος και γιατί θεωρείται γρουσούζικο

Ο φετινός Φεβρουάριος έχει 29 ημέρες, που σημαίνει ότι το έτος που διανύουμε είναι δίσεκτο. Σήμερα, λοιπόν, γιορτάζουμε σύμφωνα με το doodle της Google, που απεικονίζει έναν βάτραχο, την Leap Day. «Η Ημέρα του Άλματος, η 29η Φεβρουαρίου, συμβαίνει μόνο κάθε τέσσερα χρόνια, για να διατηρήσουμε τα ημερολόγιά μας σε ευθυγράμμιση με τη Γη και τον Ήλιο. Απολαύστε αυτήν την ημέρα μπόνους του Φεβρουαρίου. Happy Leap Day!».

Τι σημαίνει δίσεκτο έτος

Δίσεκτο ονομάζεται το έτος στο οποίο προσμετράται μία παραπάνω ημέρα, με σκοπό τη διόρθωση σφαλμάτων που προκαλούνται από τον μη ακριβή υπολογισμό της διάρκειας της ημέρας, πλήρους περιφοράς της Γης, στη μέτρηση του ηλιακού έτους. 

Τα σφάλματα οφείλονται στο ότι με το σύστημα μέτρησης του χρόνου που χρησιμοποιείται σήμερα στον Δυτικό κόσμο (Γρηγοριανό ημερολόγιο), κάθε έτος διαρκεί περίπου έξι ώρες παραπάνω από τις 365 ημέρες του Ιουλιανού ημερολογίου, για την ακρίβεια 365,242199 ημέρες, δηλαδή περίπου 1/4 της ημέρας, με αποτέλεσμα κάθε τέσσερα χρόνια να δημιουργείται σφάλμα της τάξεως της μιας πλήρους ημέρας.

Γιατί η παραπάνω ημέρα προστίθεται στον Φεβρουάριο

Σύμφωνα με το Ιουλιανό Ημερολόγιο, που θεσπίστηκε από τον Ιούλιο Καίσαρα υπό την καθοδήγηση του Αλεξανδρινού αστρονόμου Σωσιγένη (46 π.Χ.), ο Φεβρουάριος μετατέθηκε από τελευταίος μήνας του έτους σε δεύτερος, αμέσως μετά τον Ιανουάριο, δηλαδή και είχε 30 μέρες. 

Μεταξύ της 24ης και 25ης Φεβρουαρίου, πρόσθεσαν μία επιπλέον μέρα, δηλαδή η 24η Φεβρουαρίου υπολογιζόταν δύο φορές. Κι επειδή η μέρα αυτή ήταν η έκτη μέρα πριν από τις Καλένδες του Μαρτίου (1η Μαρτίου), η δεύτερη 24η Φεβρουαρίου που προστέθηκε ονομάστηκε δις έκτη μέρα, δηλαδή δεύτερη έκτη μέρα πριν από το Μάρτιο.

Με τον καιρό, ο όρος δίσεκτο έμεινε για ολόκληρο το έτος που έχει μία μέρα περισσότερη από τα συνηθισμένα έτη. Αργότερα, από τον Φεβρουάριο αφαιρέθηκε μία μέρα και άλλη μία επί του Αυγούστου, που προστέθηκε προς τιμή του αυτοκράτορα στον μήνα Αύγουστο. Έτσι, ο Φεβρουάριος παρέμεινε με 28 μόνο ημέρες. 

Από τους μεταχριστιανικούς χρόνους και μετά, η επιπλέον μέρα προστέθηκε στο τέλος του Φεβρουαρίου, ο οποίος στο δίσεκτο έτος είχε 29 μέρες αντί για 28.

Πώς υπολογίζουμε ποιο έτος θα είναι δίσεκτο

Το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να το διαιρέσουμε με τον αριθμό 4. Αν διαιρείται ακριβώς και βγάζει ακέραιο αριθμό σημαίνει ότι θα είναι δίσεκτο και θα έχει 366 ημέρες. Για παράδειγμα, τα επόμενα δίσεκτα χρόνια θα είναι τα: 2028, 2032, 2036, 2040, 2044, 2048, 2052, 2056 και ούτω καθεξής. 

Γιατί θεωρείται όμως γρουσούζικο

Οι σχετικές δεισιδαιμονίες για τα δίσεκτα έτη ήταν πολλές και όπως είχε αναφέρει ο λαογράφος Ν. Πολίτης, σύμφωνα με τη Wikipedia,  αρκετές εμφανίζονταν όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Ιταλία. 

Κατά τα δίσεκτα χρόνια, που θεωρούνταν κακότυχα, έπρεπε να αποφεύγονται οι γάμοι και το φύτεμα των αμπελιών. Η χρήση της έκφρασης «δίσεκτοι χρόνοι» επεκτάθηκε και πέραν των συγκεκριμένων ετών, ως γενικότερη αναφορά σε εποχές πολλών συμφορών και δεινών. Ανάμεσα στις παραδόσεις που συνοδεύουν τη δίσεκτη 29η Φεβρουαρίου, είναι ότι εκείνη τη μέρα αντιστρέφονται τα πράγματα και οι γυναίκες κάνουν πρόταση γάμου στους άντρες.

Αξίζει πάντως να αναφερθεί ότι κατά τη ρωμαϊκή εποχή, ο Φεβρουάριος ως μήνας θεωρείτο κακότυχος, ο μήνας των νεκρών, της μετάνοιας και του ηθικού απολογισμού. Έχοντας υπόψιν τις λαϊκές δοξασίες, οι Ρωμαίοι πίστευαν ότι τον μήνα της εξιλέωσης κυκλοφορούσε ανάμεσα τους ο Άδης, ο οποίος μοίραζε δεινά στη δύστυχη ανθρωπότητα και, έτσι, πέρα από τον Φεβρουάριο που είχε αυτή τη συγκεκριμένη «ανωμαλία» στις ημέρες, θεωρήθηκε ολόκληρη η συγκεκριμένη χρονιά κακότυχη.