Τι είναι το Swift και πώς μπορεί να επηρεάσει τη ρωσική οικονομία
Πώς λειτουργεί το διατραπεζικό σύστημα που ενώνει περισσότερες από 200 χώρες και σε τι αποσκοπεί η Δύση με την επιβολή αυτού του αυστηρού μέτρου;
- 28 ΦΕΒ 2022
Με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία να συνεχίζεται για πέμπτη μέρα, αρκετές χώρες – θεσμοί της Δύσης έχουν ανακοινώσει μια σειρά από μέτρα τα οποία έχουν σκοπό να πιέσουν τον Vladimyr Putin προκειμένου να σταματήσει τις πολεμικές επιχειρήσεις. Ένα από αυτά είναι ο αποκλεισμός των ρωσικών τραπεζών από το επονομαζόμενο Swift.
Τι είναι όμως το Swift, πώς μπορεί να επηρεάσει τη ρωσική οικονομία και γιατί πολλοί θεωρούν πως αυτή η κίνηση των ΗΠΑ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ηνωμένου Βασιλείου ενδέχεται να πιέσει σε τέτοιο βαθμό τη Ρωσία ώστε να παύσει τα πυρά στην Ουκρανία;
Τι είναι το Swift
Το Swift πρόκειται για ένα διεθνές διατραπεζικό σύστημα πληρωμών που χρησιμοποιείται από χιλιάδες χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και μια παγκόσμια οικονομική αρτηρία η οποία επιτρέπει την ομαλή και ταχεία μεταφορά χρημάτων σ’ όλο τον πλανήτη. Δημιουργήθηκε το 1973, εδρεύει στο Βέλγιο και συνδέει 11.000 τράπεζες και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σε περισσότερες από 200 χώρες.
Το Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication, όπως είναι η πλήρης ονομασία του, δεν είναι μια παραδοσιακή τράπεζα αλλά ένα είδος συστήματος ανταλλαγής άμεσων μηνυμάτων που καταγράφει, ενημερώνει και διεκπεραιώνει διασυνοριακές χρηματοοικονομικές συναλλαγές. Στέλνει περισσότερα από 40 εκατ. μηνύματα καθημερινά καθώς τρισεκατομμύρια δολάρια αλλάζουν χέρια μεταξύ εταιρειών και κυβερνήσεων. Πάνω από 1% αυτών των μηνυμάτων υπολογίζεται ότι αφορούν πληρωμές από και προς τη Ρωσία.
Ποιοι το ελέγχουν
Το Swift δημιουργήθηκε από ευρωπαϊκές και αμερικάνικες τράπεζες, οι οποίες δεν ήθελαν ένα μόνο ίδρυμα να έχει τον έλεγχο των παγκόσμιων συναλλαγών. Το δίκτυο ανήκει από κοινού σε περισσότερες από 2.000 τράπεζες και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ενώ επιβλέπεται από την Εθνική Τράπεζα του Βελγίου, σε συνεργασία με μεγάλες κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο – συμπεριλαμβανομένης της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ και της Τράπεζας της Αγγλίας.
Σκοπός του είναι να καταστεί ασφαλές το διεθνές εμπόριο, ενώ υποτίθεται πως δεν παίρνει θέση σε διαφωνίες μεταξύ κρατών ή τραπεζών, με τους εκπροσώπους του να επισημαίνουν πως οι όποιες κυρώσεις επιβάλλονται από τις ίδιες τις κυβερνήσεις.
Πώς θα επηρεάσει τη Ρωσία ο αποκλεισμός από το Swift
Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που η παγκόσμια κοινότητα θα αποκλείσει μια χώρα από το Swift, καθώς το 2012 είχε συμβεί κάτι ανάλογο για την περίπτωση του Ιράν, ως μέρος των συνολικών κυρώσεων κατά του πυρηνικού του προγράμματος. Δέκα χρόνια μετά, φαίνεται πως έφτασε η σειρά της Ρωσίας. Η ανακοίνωση για τον αποκλεισμό της έγινε την περασμένη Κυριακή ύστερα από έκτακτο τηλεοπτικό διάγγελμα της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula Gertrud von der Leyen.
Μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει γνωστό ποιες ρωσικές τράπεζες θα αφαιρεθούν από το Swift, ωστόσο, όπως επισημαίνουν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, αυτό πρόκειται να ξεκαθαριστεί μέσα στις επόμενες μέρες. Στην κοινή δήλωση της ΕΕ, των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου, σημειώνεται ότι η κίνηση αυτή «θα διασφαλίσει πως οι ρωσικές τράπεζες θα αποσυνδεθούν από το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα και θα βλάψει την ικανότητά τους να λειτουργούν παγκοσμίως».
Στόχος του αποκλεισμού είναι οι ρωσικές εταιρείες να χάσουν την πρόσβαση στις ομαλές και άμεσες συναλλαγές που παρέχει το Swift. Οι πληρωμές για την ενέργεια και τα προϊόντα της Ρωσίας θα διαταραχθούν, ενώ οι ρωσικές τράπεζες θα πρέπει να συναλλάσσονται άμεσα η μία με την άλλη, κάτι το οποίο θα επιφέρει καθυστερήσεις και επιπλέον κόστη.
Η Ρωσία είχε απειληθεί με αποκλεισμό από το Swift και το 2014 κατά τον πόλεμο της Κριμαίας, ωστόσο, η δύση δεν προχώρησε τελικά σε αυτή την αυστηρή κίνηση. Η χώρα, βλέποντας την απειλή, ανέπτυξε το δικό της σύστημα διασυνοριακών μεταφορών χρημάτων, το Mir, το οποίο όμως χρησιμοποιείται από λίγα κράτη παγκοσμίως.
Όπως σημείωσαν αρκετά διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία, υπήρχαν αρκετές χώρες, όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία, οι οποίες ήταν αρχικά απρόθυμες στην εφαρμογή αυτού του τραπεζικού εμπάργκο. Ο λόγος είναι πως η Ρωσία αποτελεί τον βασικό προμηθευτή πετρελαίου και φυσικού αερίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η εύρεση εναλλακτικών προμηθευτών θα ήταν πολύ πιο δύσκολη και συνάμα πιο κοστοβόρα για εκείνες.
Οι επιπτώσεις, ωστόσο, από την ανακοίνωση για τον αποκλεισμό από το Swift έχει προκαλέσει ήδη τις πρώτες αναταράξεις στη Ρωσία με το ρούβλι να χάνει σχεδόν το 30% της συναλλαγματικής του αξίας έναντι του αμερικανικού δολαρίου και τις τιμές σε πετρέλαιο και βασικά αγαθά να τραβούν την ανηφόρα.
