Τι είναι το τάγμα Αζόφ και γιατί κατηγορείται για ναζισμό

Εκείνος, από τη μεριά του, υποστήριξε πως ενημερώθηκε για την ομιλία των δύο ακροδεξιών μαχητών δέκα λεπτά μόλις πριν από την έναρξή της, χαρακτηρίζοντας παράλληλα «άστοχη» και «αχρείαστη» την εμφάνισή τους στη Βουλή. Τι είναι, όμως, το τάγμα Αζόφ, ποια η ιδεολογία του και γιατί έχει ταυτιστεί με ακραίες νεοναζιστικές ιδεολογίες;

Τι είναι το τάγμα Αζόφ

Το τάγμα Αζόφ είναι μια ουκρανική ακροδεξιά στρατιωτική μονάδα του πεζικού που αποτελείται από 900 υπερεθνικιστές μαχητές με νεοναζιστικές ιδεολογίες, μεταξύ των οποίων, και σχετικές με την ανωτερότητα της λευκής φυλής. Η μονάδα ιδρύθηκε τον Μάιο του 2014 από τη φασιστική ομάδα Patriot of Ukraine και τη νεοναζιστική οργάνωση SNA. Και οι δύο ομάδες ασπάζονταν ξενοφοβικά και ακροδεξιά ιδεώδη, ενώ είχαν γίνει καταγγελίες εναντίον τους για απρόκλητη βία εναντίων μεταναστών και Ρομά.

Κατά τον πόλεμο στην Κριμαία και την ανατολική Ουκρανία, το τάγμα Αζόφ πολέμησε στην πρώτη γραμμή κατά των φιλορώσων αυτονομιστών στο Ντονέτσκ. Η μονάδα βοήθησε τα μέγιστα στην ανακατάληψη της Μαριούπολης, που είχε πέσει στα χέρια των Ρώσων αυτονομιστών και στις 12 Νοεμβρίου του ίδιου έτους ενσωματώθηκε και επίσημα στην Εθνική Φρουρά της Ουκρανίας και απέσπασε μεγάλους επαίνους από τον τότε πρόεδρο της χώρας, Petro Poroshenko. «Αυτοί είναι οι καλύτεροι πολεμιστές μας» δήλωσε μεταξύ άλλων σε μια ειδική τελετή απονομής βραβείων στους μαχητές του τάγματος Αζόφ το 2014.

Επικεφαλής της μονάδας ήταν ο Andriy Biletsky, ο οποίος υπήρξε αρχηγός τόσο του Patriot of Ukraine όσο και του SNA. Οι δηλώσεις του έχουν προκαλέσει σάλο κατά καιρούς. Μία από αυτές έλαβε χώρα το 2010, όταν δήλωσε χαρακτηριστικά ότι «ο εθνικός σκοπός της Ουκρανίας είναι να οδηγήσει τις λευκές φυλές του κόσμου σε μια τελική σταυροφορία εναντίον των Untermenschen (κατώτερων φυλών) που ηγούνται από τους Σημίτες».

Παρά τις ακραίες δηλώσεις του, ο νεοναζιστής επικεφαλής του τάγματος Αζόφ κατάφερε να εκλεγεί βουλευτής το 2014. Η έδρα του στο ουκρανικό κοινοβούλιο δεν του επέτρεπε να βρίσκεται στο τάγμα Αζόφ και έτσι αποχώρησε. Ο ίδιος, όμως, φαίνεται πως δεν έκοψε ποτέ τις σχέσεις με τα μέλη του, καθώς δύο χρόνια αργότερα ίδρυσε το ακροδεξιό κόμμα National Corps, η βάση του οποίου αποτελούταν κυρίως από βετεράνους του Αζόφ.

Οι σφιχτοί δεσμοί με τον νεοναζισμό

Οι εκπρόσωποι του τάγματος μπορεί να αρνούνται δημοσίως τη νεοναζιστική ιδεολογία, όλα αυτά τα χρόνια όμως, έχουν κάνει την εμφάνισή τους στο διαδίκτυο διάφορες στολές των μαχητών του, πάνω στις οποίες είναι καρφιτσωμένα ναζιστικά σύμβολά όπως η σβάστικα ή το SS αλλά και το Wolfsangel, με τα μέλη του να υποστηρίζουν πως πρόκειται απλά για μια σύνδεση των γραμμάτων «Ν» και «Ι» που αντιπροσωπεύουν την «εθνική ιδέα» της χώρας.

Η ακροδεξιά ρητορεία και η επιθετικότητα είναι διάχυτη μεταξύ των μελών, με τις επιθέσεις τους να φτάνουν ως το Κίεβο. Χαρακτηριστικό είναι πως, σύμφωνα με τα τοπικά μέσα, τον Ιανουάριο του 2018, το τάγμα Αζόφ δημιούργησε «μονάδα οδικής περιπολίας», την National Druzhyna, για να «αποκαταστήσει» την τάξη στο Κίεβο, η οποία περιλάμβανε πογκρόμ κατά μελών της κοινότητας της LGBTQ+ κοινότητας και των Ρομά.

Τα νέα έφτασαν σε όλο τον κόσμο, με το αμερικανικό περιοδικό The Nation να υποστηρίζει πως «η Ουκρανία είναι το μόνο έθνος στον κόσμο που έχει νεοναζιστικό σχηματισμό στις ένοπλες δυνάμεις της». 

«Μια επικίνδυνη οργάνωση» σύμφωνα με το Facebook

Το 2016, το Facebook χαρακτήρισε για πρώτη φορά το τάγμα Αζόφ «επικίνδυνη οργάνωση». Τρία χρόνια αργότερα, η στρατιωτική μονάδα αποκλείστηκε από την πλατφόρμα, έτσι όπως είχε συμβεί παλιότερα στην περίπτωση της Κου-Κλουξ-Κλαν και του ισλαμικού κράτους. Ωστόσο, στις 24 Φεβρουαρίου, την ημέρα που η Ρωσία ξεκίνησε την εισβολή της στην Ουκρανία, το Facebook πήρε πίσω την απαγόρευση.

«Προς το παρόν, κάνουμε μια μικρή εξαίρεση όσον αφορά το τάγμα Αζόφ αυστηρά στο πλαίσιο της υπεράσπισης της Ουκρανίας», δήλωσε στο Business Insider εκπρόσωπος της μητρικής εταιρείας του Facebook, Meta. «Συνεχίζουμε, όμως, να απαγορεύουμε κάθε ρητορική μίσους και περιεχόμενο του τάγματος που προωθεί τη βία και αντιβαίνει στους κανόνες της κοινότητας» πρόσθεσε.

Η απόφαση αυτή έφερε αντιδράσεις σε αρκετούς χρήστες του διαδικτύου που σημείωσαν πώς το Facebook δίνει βήμα σε μια στρατιωτική μονάδα με ακροδεξιές και νεοναζιστικές ιδεολογίες, η οποία, σύμφωνα με ρεπορτάζ του περιοδικού Time, έχει χρησιμοποιήσει την πλατφόρμα, κατά καιρούς, για να στρατολογεί νέα μέλη. «Δεν έχει γίνει σαφές ποιο περιεχόμενο του τάγματος επιτρέπει και ποιο όχι» ανέφερε το The Intercept σε σχετικό άρθρο.

«Ενώ η πλατφόρμα επισημαίνει πως οποιαδήποτε αναφορά σε βία που διαπράττεται από την ομάδα θα εξακολουθεί να απαγορεύεται, οι χρήστες του Facebook μπορούν να επαινούν κανονικά οποιαδήποτε μελλοντική ενέργεια στο πεδίο της μάχης από στρατιώτες του Αζόφ εναντίον της Ρωσίας».