Τι πρέπει να ξέρεις για την ευλογιά των πιθήκων

Το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα της ευλογιάς των πιθήκων σε ευρωπαϊκό έδαφος (Σουηδία) είναι γεγονός και για δεύτερη φορά μέσα σε διάστημα δύο ετών, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Την ίδια στιγμή, ένα νέο στέλεχος της ιογενούς ασθένειας (mpox) προκαλεί χιλιάδες κρούσματα στην Αφρική και απειλεί να εξαπλωθεί σε άλλες ηπείρους. Μάλιστα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, με την κήρυξη της υγειονομικής έκτακτης ανάγκης (το ανώτατο επίπεδο συναγερμού), αντιμετωπίζει την ευλογιά των πιθήκων όπως την περίπτωση της Covid-19.

Υπάρχει ωστόσο μια σημαντική διαφορά: H mpox θεωρείται απίθανο να λάβει τις διαστάσεις της πανδημίας του κορονοϊού, δεδομένου ότι ο ιός δεν μεταδίδεται με την ίδια ευκολία, ειδικά μέσω του αέρα, κάτι που αποτελούσε το βασικό πρόβλημα με τον κορονοϊού.

Η μετάδοση της mpox

Για να μεταδοθεί η mpox, απαιτείται επαφή με μολυσμένα σωματικά υγρά, αντικείμενα ή μέσω της εισπνοής μολυσμένων σταγονιδίων από μικρή απόσταση. Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, τις περισσότερες φορές, η ασθένεια μοιάζει με γρίπη και τα συμπτώματα είναι: πρησμένοι λεμφαδένες και εξανθήματα με υγρό.

Σε κάποιες περιπτώσεις, ωστόσο, μπορεί να προκαλέσει θάνατο, ειδικά μεταξύ παιδιών, ηλικιωμένων και ανοσοκατεσταλμένων ασθενών. Εμβόλιο στην Ελλάδα, πάντως, υπάρχει και είναι διαθέσιμο στις ομάδες υψηλού κινδύνου.

Τα κρούσματα

Η συγκεκριμένη επιδημία ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2023 όταν το το Κονγκό ανέφερε 27.000 κρούσματα και περισσότερους από 1.000 θανάτους, οι περισσότεροι μεταξύ παιδιών. Σταδιακά, από το Κονγκό ο ιός εξαπλώθηκε σε τέσσερις χώρες: Μπουρούντι, Κένυα, Ρουάντα και Ουγκάντα.

Σύμφωνα με τα αφρικανικά Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, τα οποία έχουν κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την Αφρική, τα κρούσματα στην ήπειρο αυξήθηκαν κατά 79% το διάστημα 2022-23 και κατά 160% τη χρονιά που ακολούθησε.

Η ιστορία της mpox

Πρόκειται για μια ενδημική ασθένεια η οποία υπάρχει εδώ και δεκαετίες σε ορισμένες χώρες της Αφρικής. Μάλιστα, έχει προκαλέσει αρκετές επιδημίες στην ήπειρο με την ανακάλυψή της να μας γυρίζει πίσω στο 1970 και στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό.

Από πού προήλθε; Όπως φαίνεται από του πιθήκους (γι’ αυτό άλλωστε ονομάστηκε αρχικά ευλογιά των πιθήκων) και άλλα θηλαστικά της Αφρικής. Ο ιός της mpox είναι συγγενικός με τον πιο μεταδοτικό και επικίνδυνο ιό της ευλογιάς, της πρώτης στην ιστορία που έχει εξαλειφθεί από τον πλανήτη χάρη στους εμβολιασμούς.

Γιατί επικρατεί ανησυχία

Η εμφάνιση ενός νέου στελέχους του ιού, με την ονομασία Κλάδος Ib, το οποίο φαίνεται να μεταδίδεται πιο εύκολα και να προκαλεί σοβαρότερα συμπτώματα, είναι ο λόγος που ο ΠΟΥ ανησυχεί περισσότερο από κάθε άλλη φορά για την mpox.

O πρώτος συναγερμός από τον ΠΟΥ, όμως, ήταν τον Ιούλιο του 2022, όταν ένα νέο τότε στέλεχος του ιού, εξαπλώθηκε για πρώτη φορά εκτός της Αφρικής και προκάλεσε σχεδόν 100.000 κρούσματα, τα περισσότερα μέσω της σεξουαλικές επαφής.

Η ενημέρωση του κοινού για τον κίνδυνο σεξουαλικής μετάδοσης, μαζί με τα εμβόλια, επιβράδυναν τελικά την εξάπλωση και ο ΠΟΥ κήρυξε λήξη της κατάστασης έκτακτης ανάγκης τον Μάιο του 2023.

Τα εμβόλια, βέβαια, δεν έφτασαν στις αφρικανικές χώρες (συμβαίνει συχνά, θα πούμε εμείς) και η νόσος παρέμεινε ενδημική.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ