Τι προβλέπει το σενάριο πυρηνικής κλιμάκωσης για τον πόλεμο της Ουκρανίας

Το στοιχείο εκείνο που φουντώνει τους φόβους για τον απρόοπτο Putin είναι η διακήρυξη της προσάρτησης τεσσάρων περιοχών από τα ουκρανικά εδάφη στη Ρωσία (συγκεκριμένα, τις περιοχές της Χερσώνας, της Ζαπορίζια, του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ). Αυτή η απόφαση κρίθηκε μεν παράνομη από τη Δύση αλλά αυτό δεν επηρεάζει τη νομική δικαιοδοσία στον κώδικα του Κρεμλίνου: τώρα, ο Putin μπορεί να επικαλεστεί «απειλή χωρικής ακεραιότητας της χώρας», δικαιολογώντας έτσι μια πιθανή επίθεση με πυρηνικά όπλα, όπως προβλέπει το πυρηνικό δόγμα της Ρωσίας από το 2020.

Το αποτέλεσμα είναι ότι εκατέρωθεν απειλές μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ επιτείνουν το ψυχροπολεμικό τοπίο, σχεδόν 80 χρόνια μετά τους βομβαρδισμούς σε Χιροσίμα και Ναγκασάκι. Επικοινωνιακά και οι δύο πλευρές δηλώνουν έτοιμες για παν ενδεχόμενο – αλλά πόσο πιθανό είναι το σενάριο των πυρηνικών σε έναν πλανήτη που δεσμεύεται πλέον από διεθνείς συμβάσεις και οικονομικές εξαρτήσεις;

Γιατί η Ρωσία προωθεί επικοινωνιακά τα πυρηνικά;

Η «ειδική στρατιωτική επιχείρηση», που η ρωσική πλευρά υπολόγιζε ως υπόθεση ημερών, έχει περάσει πλέον τους 7 μήνες διάρκειας, χωρίς να επιφέρει τα αποτελέσματα που επεδίωκε ο Putin: πρόσφατα τα ρωσικά στρατεύματα υποχώρησαν από τα ανατολικά της αμυνόμενης χώρας, εγκαταλείποντας περί τα 3.000 τ.χλμ. Όση ελπίδα διαδόθηκε τότε στα δυτικά Μέσα για την ανατροπή του πολέμου, άλλο τόση αμφιβολία φύτρωσε εντός Ρωσίας από στρατιωτικούς και εξτρεμιστές, οι οποίοι απαιτούσαν πλέον την ολομέτωπη σύγκρουση.

Η θερμοκρασία έκτοτε ανεβαίνει: ενώ ο Ρώσος πρόεδρος συνεχίζει να χάνει εδάφη και στρατηγικά σημεία στα ανατολικά (η τελευταία ανακατάληψη αφορά στην πόλη Λιμάν αυτή την Κυριακή), καλείται να αποκαταστήσει τη φήμη του στον δημόσιο διάλογο. Είναι πολύ πιθανό τα αλλεπάλληλα πακέτα στήριξης από το ΝΑΤΟ να έχουν αποδυναμώσει τα αποθέματα της Ρωσίας. Άλλωστε, όπως δήλωσε εκ των έσω o ακαδημαϊκός Vasily Kashin απ’ την Ανωτάτη Σχολή Οικονομικών στη Μόσχα: «βρισκόμαστε σε μια κατάσταση όπου η υπεροχή σε πηγές και συμβατικά όπλα είναι από την πλευρά των ΗΠΑ».

Γι’ αυτό πρόσφατα ανακοινώθηκε μερική επιστράτευση και τώρα βγήκε το χαρτί των πυρηνικών. Όπως εκτιμούν πολλοί αναλυτές στα δυτικά Μέσα, ίσως να πρόκειται απλά για ρητορική εκφοβισμού προς τη Δύση προκειμένου να ανακόψει τη συνεχή τροφοδότηση με πυρομαχικά προς την Ουκρανία, ίσως και να είμαστε ένα βήμα πριν γίνουμε μάρτυρες μια προειδοποιητικής βολής ελεγχόμενης πυρηνικής καταστροφής.

Για να το εξηγήσουμε, υπάρχουν δύο είδη πυρηνικών όπλων στα χέρια της Ρωσίας: τα τακτικά και τα στρατηγικά. Όπως είχε προβλέψει από την αρχή του πολέμου ο Pavel Luzin από το Ερευνητικό Ινστιτούτο Εξωτερικής Πολιτικής στη Ρωσία, σε ένα υποθετικό σενάριο χρήσης πυρομαχικών «το πρώτο βήμα θα ήταν η χρήση ενός τακτικού πυρηνικού πάνω από τη θάλασσα ή σε μια ακατοίκητη περιοχή, ως πράξη εκφοβισμού». Αυτή η επίθεση θα είναι και πάλι ολέθρια, αλλά τουλάχιστον δεν πρόκειται να θέσει σε κίνδυνο όλο τον πλανήτη.

Βέβαια, σε αυτή την κίνηση θα ήταν αδύνατο να μην απαντήσουν οι ΗΠΑ. Στο επικοινωνιακό παιχνίδι, το μήνυμα είναι ήδη ξεκάθαρο: «Σε περίπτωση που κάνουν χρήση πυρηνικών οι Ρώσοι στην Ουκρανία, θα τους καταστρέψουμε», δήλωσε με ανάλογο πάθος και βεβαιότητα στο ABC ο πρώην διευθυντής της CIA, David Petraeus.

Πώς απαντάει η Δύση;

Όπως εξήγησε στη συνέντευξη ο David Petraeus, το νομικό παράθυρο για την έκτακτη παρέμβαση ΝΑΤΟ και Αμερικής στον πόλεμο εξασφαλίζεται από το άρθρο 5 περί συλλογικής άμυνας του Βορειοατλαντικού Συμφώνου: ναι μεν η Ουκρανία δεν αποτελεί μέλος του ΝΑΤΟ, αλλά οι συνέπειες της πυρηνικής έκρηξης πρόκειται να επηρεάσουν πιθανότητα τα επίπεδα ακτινοβολίας σε χώρες υπό την ομπρέλα του ΝΑΤΟ.

Αυτό θα σήμαινε τον πλήρη εκτροχιασμό της σύγκρουσης, με τις δύο παγκόσμιες υπερδυνάμεις να αναλαμβάνουν, αντιπαραβάλλοντας τα όπλα τους, χωρίς να έχουν ακουστεί προς το παρόν ανάλογες απειλές χρήσεις πυρηνικών από πλευράς ΗΠΑ.

Πιο πιθανή για τους διεθνείς αναλυτές είναι η επιλογή της συμβατικής στρατιωτικής οδού: μια μαζική στρατιωτική επιχείρηση από πλευράς Δύσης για την απώθηση της Ρωσίας από την Ουκρανία. Όπως και να έχει, «αυτό το σενάριο δεν είναι ωφέλιμο για τη Ρωσία», όπως δήλωσε ο Mr. Timofeev που διευθύνει προγράμματα στο Ινστιτούτο Εξωτερικής Πολιτικής στη Μόσχα, διότι μια τέτοια εξέλιξη θα έκανε όλο τον πλανήτη (όχι μόνο τη Δύση) να γυρίσει την πλάτη στη Ρωσία.

Δυνάμεις όπως η Κίνα και η Ινδία, στις οποίες έχει στραφεί η Μόσχα για την εξεύρεση νέων αγορών μετά το κλείσιμο (και την καταστροφή) των αγωγών Nord Stream. Κανείς δεν μπορεί να συγχωρέσει σήμερα μια πυρηνική επίθεση – και αυτό το γνωρίζει πολύ καλά ο Putin.