Τι συμβαίνει στον ανθρώπινο εγκέφαλο τη στιγμή του θανάτου
Τα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι κάθε άλλο παρά βαρετά είναι τα τελευταία δευτερόλεπτα της ζωής: τα εγκεφαλικά κύματα ηλεκτρίζονται και πιθανότατα αυτό που μας περιμένει είναι ένα σύντομο ψυχεδελικό τριπάρισμα.
- 19 ΙΟΥΛ 2022
Τελικά, ισχύει ότι περνάει η ζωή μπροστά απ’ τα μάτια σου, τη στιγμή του θανάτου; Το γνωστό ρητό δεν φαίνεται να έχει πέσει τόσο έξω, μετά τα στοιχεία που έφερε στο φως η πρώτη και μοναδική καταγραφή εγκεφαλικής δραστηριότητας τα επίμαχα δευτερόλεπτα: το επίτευγμα συνέβη τον Φεβρουάριο του ’22 από μια ομάδα επιστημόνων με κέντρο το Πανεπιστήμιο του Λούισβιλ, οι οποίοι είχαν συνδέσει στο εγκεφαλογράφημα έναν ασθενή 87 ετών, που έπασχε από επιληψία.
Ειδικά τα εγκεφαλικά κύματα γάμμα εμφάνισαν ξαφνική έκρηξη, πριν το τέλος. Και οι ταλαντώσεις των συγκεκριμένων νευρώνων, οι οποίοι εμφανίστηκαν ιδιαίτερα ηλεκτρισμένοι στα σπινθηρογραφήματα του ασθενούς, όπως εξήγησαν αργότερα οι επιστήμονες της διεθνούς ομάδας, συνδέονται γενικότερα με την ανάκληση αναμνήσεων, καθώς και τα όνειρα.
Αυτό δεν σημαίνει ότι ο ασθενής είδε τη ζωή του σε fast-forward, βιώνοντας εκ νέου τα καλά και τα κακά που έπραξε. Αλλά σίγουρα έζησε μια έντονη και πολύ, πολύ ενδιαφέρουσα εμπειρία.
«Στο τελευταίο στάδιο πριν φύγουν από τη ζωή, οι άνθρωποι είναι νωθροί, σταματούν να ανταποκρίνονται, επομένως τείνουμε να πιστεύουμε ότι η εμπειρία του θανάτου θα είναι πιθανότατα κάπως ανιαρή: ένα κοιμισμένο σβήσιμο της ζωής», ανέφερε στο νέο βίντεο του BBC Reel o Βρετανός παρουσιαστής Max Tobin, σχολιάζοντας με χιουμοριστικό τρόπο μια σειρά μελετών για την εγκεφαλική δραστηριότητα τη στιγμή του θανάτου. «Τα πειράματα δείχνουν το ακριβώς ανάποδο, τελικά».
Τα κρίσιμα δευτερόλεπτα
Εάν μιλάμε για φυσικά αίτια, ο θάνατος δεν είναι στιγμιαίος: υπάρχει ένα διάστημα μερικών δευτερολέπτων, συγκεκριμένα, ανάμεσα στον κλινικό θάνατο και τον εγκεφαλικό θάνατο. Ανάμεσα, δηλαδή, στη στιγμή που σταματάνε οι ζωτικές λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού, σταματάει η ανάσα κι η ροή του αίματος, και στη στιγμή που απενεργοποιείται η λειτουργία του εγκεφάλου.
Αυτό το μικρό χρονικό διάστημα, λοιπόν, αποδεικνύεται πολύ πιο ζωντανό απ’ ό,τι πιστεύαμε.
Οι πρώτες ενδείξεις είχαν έρθει το 2013 από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν: μια εργαστηριακή έρευνα σε ποντίκια έδειξε ότι κατά τη διάρκεια του θανάτου τα εγκεφαλικά κύματα γίνονται εντονότερα από τις φυσιολογικές συνθήκες της πρότερης ζωής. Τα επίπεδα των κυμάτων γάμμα, και σε αυτή την περίπτωση, εμφανίστηκαν ηλεκτρισμένα και συγχρονισμένα.
Πυρακτώθηκαν, λίγο πριν σβήσουν για πάντα. Σαν τους ήλιους των πλανητικών συστημάτων, που λέγεται ότι θα αυξήσουν τρομερά την έντασή τους πριν πεθάνουν.
Μήπως βιώνουμε ένα έντονο ψυχεδελικό ταξίδι
Στον ζωικό ή τον ανθρώπινο εγκέφαλο, αυτή η πυράκτωση αντιστοιχεί σε αυξημένα επίπεδα συνειδητότητας. Το μυαλό διεγείρεται σε βαθμό που παράγει τη δική του πραγματικότητα, φτάνοντας στο επίπεδο των παραισθήσεων. Σαν να έχει πάρει ναρκωτικά.
Αυτή την παράδοξη σύνδεση μελέτησαν ερευνητές στην ιατρική σχολή του Imperial College στο Λονδίνο, το 2018: τα δύο δείγματα, τα οποία εξέτασαν, ήταν αφενός άτομα που είχαν βιώσει επιθανάτιες εμπειρίες (επανήλθαν στη ζωή, δηλαδή, ύστερα από παρέμβαση, όπως ανάνηψη) και αφετέρου άτομα που έλαβαν δόση της ναρκωτικής ουσίας DMT. Αυτό το ναρκωτικό αποκαλείται επίσης «μόριο της ψυχής» και έχει σύντομη και πολύ ισχυρή παραισθησιογόνο δράση.
Τα δύο σύνολα συμπλήρωσαν έπειτα την ίδια λίστα και –ναι, σωστά μάντεψες– δεν απήχαν οι απαντήσεις τους: τόσο οι μεν όσο και οι δε περιέγραψαν ότι βίωσαν μια εμπειρία υπέρβασης του χρόνου και του χώρου, ενώ υπογράμμισαν το αυξημένο αίσθημα ενσυναίσθησης με πράγματα και ανθρώπους, που ήταν εκεί κοντά. Ο Δρ.Chris Timmerman που διηύθυνε το πρότζεκτ, μιλώντας στο βίντεο του BBC, ανέφερε ότι οι ραχιαίοι μετωπικοί λοβοί φαίνεται να διεγείρονται και στις δύο περιπτώσεις, προκαλώντας «ένα νέο είδος πραγματικότητας».
Ηρεμία, γαλήνη και έλλειψη πόνου, ανέφεραν τα δύο υποσύνολα στην έρευνα, ως προς τα συναισθήματα που τους γεννήθηκαν. Καμία σχέση με την κενότητα του τέλους, δηλαδή.
