Τι συνέβη με το βίντεο για τη διαπλοκή από το Greekonomics
- 23 ΔΕΚ 2024
Στην εποχή των social media, μία απόπειρα φίμωσης ενδέχεται να γυρίσει τελικά μπούμερανγκ και να οδηγήσει σε πολλαπλάσια δημοσιότητα του επίμαχου θέματος, μέσω του λεγόμενου «Στρέιζαντ Εφέ»:
Η περίπτωση που έδωσε όνομα στο φαινόμενο συνέβη το 2003, όταν η πασίγνωστη Αμερικανίδα ηθοποιός αξίωσε αποζημίωση ύψους 50 εκατ. δολαρίων από τη φωτογράφο Kenneth Adelman και την ιστοσελίδα Pictopia, επειδή ανάμεσα στις (12.000) φωτογραφίες που είχαν μόλις ανέβει στο πλαίσιο ενός πρότζεκτ για την καταπάτηση της ακτής της Καλιφόρνιας, απεικονιζόταν και η έπαυλη της Barbara Streisand στο Μαλιμπού, χωρίς τη συναίνεση της ίδιας. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; Η υπόθεση έγινε απευθείας πρώτο θέμα στις ειδήσεις και η αεροφωτογραφία (που σε οποιοδήποτε άλλο σενάριο κανείς δεν θα γνώριζε ποιου μεγαλο-παράγοντα το εξοχικό οίκημα αποτύπωνε) έπαιζε παντού.
Το ίδιο ακριβώς επικοινωνιακό μπούμερανγκ καταγράφεται τα τελευταία εικοσιτετράωρα στην ελληνική διαδικτυακή σφαίρα: ο ένας λογαριασμός μετά τον άλλον, κανάλια σε διαφορετικές πλατφόρμες, πρόσωπα τα οποία χαίρουν αποδοχής για τη δράση τους όπως ο δικηγόρος Θανάσης Καμπαγιάννης και η Έλενα Ακρίτα, καθηγητές Πανεπιστημίου, ακτιβιστές αλλά και εκατοντάδες κόσμου δηλώνουν τη συμπαράσταση τους στον Κοσμά Μαρινάκη, με αποτέλεσμα το #greekonomics να σκαρφαλώσει στις πρώτες θέσεις των trends.
Το ίντερνετ βοά από βίντεο σχολιασμού, posts αλλά και εκ νέου ανεβασμένα αποσπάσματα του «απαγορευμένου» βίντεο για τη διαπλοκή που είχε αναγκαστεί κατόπιν κατηγοριών για απειλές να κατεβάσει ο Έλληνας καθηγητής και οικονομολόγος.
Λαμβάνει τέτοιες διαστάσεις το θέμα, δε, που οι καταγγελίες σχολιάζονται στα ενημερωτικά πάνελ της Δευτέρας (23/12): ο Γιώργος Καραμέρος, εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ, τονίζει ότι η υπόθεση δείχνει ένα «μείζον ζήτημα κράτους δικαίου, δημοκρατίας και ελευθεροτυπίας», ενώ τις προηγούμενες ώρες είχε τοποθετηθεί και ο Παύλος Πολάκης («το γεγονός επιβεβαιώνει την ύπαρξη του καρτέλ, την ύπαρξη του Τριγώνου και την ανάγκη δημόσιου ελέγχου της Εθνικής Τράπεζας»).
Ποιος είναι ο Κοσμάς Μαρινάκης και τι είναι το Greekonomics;
Ο Κοσμάς Μαρινάκης είναι οικονομολόγος και κατέχει έδρα αναπληρωτή καθηγητή Οικονομικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο της Σιγκαπούρης. Συστήθηκε στο κοινό το καλοκαίρι του 2020 μέσα από το Greekonomics – ένα ελληνικό κανάλι οικονομικής γνώσης, όπου με ευσύνοπτο και πάντα εύληπτο τρόπο εξηγεί στο ευρύ κοινό διάφορα θέματα τα οποία είναι θεμελιώδους σημασίας στην οικονομική επιστήμη και επηρεάζουν την καθημερινότητα όλων μας (π.χ. τι είναι οι οικονομικές φούσκες, τα bitcoins, τα μνημόνια, το ΦΠΑ κ.ο.κ.).
Τι πολιτικό προφίλ έχει το κανάλι;
Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι ακόμη και σε θέματα με πολιτικές προεκτάσεις διατηρούσε μια αντικειμενική και αμερόληπτη προσέγγιση, εστιάζοντας στον τρόπο λειτουργίας της αγοράς, που φαίνεται ότι γνωρίζει σε βάθος (συγκεκριμένα, προς απάντηση αναρτήσεων που μετά τον σάλο επεχείρησαν να μειώσουν την αξία του ως καθηγητή, να επισημάνουμε ότι έχει δεκαετή εμπειρία στη διδασκαλία οικονομικών, έχοντας λάβει υποτροφία προηγουμένως για να κάνει το διδακτορικό του σε Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας).
Μάλιστα, πριν το επίμαχο βίντεο που προκάλεσε τώρα τον σάλο και τις απειλές, είχε ανεβάσει το «Η Κολομβία της Ευρώπης», όπου εξηγούσε τη λειτουργία των καρτέλ στην ελληνική αγορά και πώς αυτό εξυπηρετεί την κυβέρνηση.
Και τι συνέβη τώρα;
Όπως διευκρίνισε ο Κοσμάς Μαρινάκης σε προσωπικές του αμαρτήσεις στις 21-22/12, αναγκάστηκε να κατεβάσει το τελευταίο βίντεο του Greekonomics, όχι εξαιτίας του YouTube, αλλά εξαιτίας παρέμβασης ισχυρών προσώπων που τον απείλησαν. «Μας εξανάγκασαν να το αποσύρουμε, με νομικές διαδικασίες, μεγάλος τηλεοπτικός σταθμός και γνωστός δημοσιογράφος».
Λίγο αργότερα θα γινόταν πιο συγκεκριμένος: πίσω απ’ το συμβάν ήταν ο δημοσιογράφος Άρης Πορτοσάλτε και ο ΣΚΑΪ. Αλλά δεν ήταν μόνο αυτό: Άγνωστοι, όπως ανέφερε, είχαν προχωρήσει σε «περιστατικό έμπρακτου εκφοβισμού οικογενειακού του προσώπου στην Ελλάδα», όσο εκείνος –να θυμίσουμε– παραμένει εκτός χώρας, προσπαθώντας να διαχειριστεί την απειλητική κατάσταση.
Τι περιελάμβανε, τέλος πάντων, το βίντεο που προκάλεσε όλο αυτό;
Το επίμαχο βίντεο (το οποίο αυτή τη στιγμή είναι ολόκληρο διαθέσιμο από re-upload στο κανάλι του Κόμματος των Πειρατών) έχει τίτλο «Το Τρίγωνο της Διαπλοκής» και περιγράφει κάτι όχι φυσικά καινούργιο: τις τριγωνικές οικονομικές σχέσεις που χρησιμοποιούνται σε σταθερή βάση ανάμεσα στους ισχυρούς πυλώνες του συστήματος, προκειμένου να καλύπτουν τα συμφέροντα που υπηρετούν και να μην είναι ανιχνεύσεις οι σχέσεις τους.
Ποιο είναι το Τρίγωνο της Διαπλοκής;
Το βασικό σχήμα το οποίο παρουσίασε αφορούσε το τρίγωνο Κυβέρνηση-ΜΜΕ-Τράπεζες, αλλά το πράγμα περιλαμβάνει πρακτικά πολύ παραπάνω «παίκτες» της αγοράς (σε τριγωνικά και αδιαφανή σχήματα) που περιλαμβάνουν ισχυρές εταιρίες ενέργειας, ομάδες ποδοσφαίρου, λαθρεμπόριο νύχτας. Όμως, τίποτα από αυτά δεν θα ενοχλούσε κατά πάσα πιθανότητα, εάν δεν αναφερόταν το παράδειγμα του «Πορτογλύφτε» στην ιστορία, φωτογραφίζοντας τον γνωστό δημοσιογράφο.
Τοποθετήθηκε ο Άρης Πορτοσάλτε δημόσια;
Μετά τον σάλο στα social media, έσπευσε ο δημοσιογράφος του ΣΚΑΪ να υπερασπιστεί τη θέση του. Ανέφερε ότι στοχοποιήθηκε με ψευδή στοιχεία και ότι προσκάλεσε [τον Κοσμά Μαρινάκη] «εάν επιθυμεί να έρθει στη Δικαιοσύνη να αποδείξει τους ισχυρισμούς του», αλλά εκείνος «κατάπιε όσα έγραψε και θρασύτατα» τον ξανακατηγόρησε «για να το παίξει θύμα». (Για την ιστορία, στο πλευρό του στάθηκε ο Άδωνις Γεωργιάδης). Γνωρίζουμε όμως ότι η νομική διαδικασία που κινητοποιείται από ισχυρό πρόσωπο ή εταιρεία αποσκοπεί στην εξόντωση του αντιπάλου και η πρακτική αυτή έχει συγκεκριμένο όνομα: SLAPP.
Γιατί η περίπτωση εκφοβισμού του Κοσμά Μαρινάκη πρέπει να μας ανησυχεί;
Είναι δεδομένο ότι διαδικασίες εξόντωσης όπως τα SLAPPS (προδήλως αβάσιμες ή καταχρηστικές δικαστικές διαδικασίες) υποβαθμίζουν τη δημοκρατία και την ελευθερία της έκφρασης – να θυμίσουμε ότι το 2023 το Ευρωκοινοβούλιο υπερψήφισε οδηγία anti-slapp περιλαμβάνοντας ένα ευρύ φάσμα θυμάτων (όχι μόνο δημοσιογράφους αλλά και ακτιβιστές ή contect creators). Και από το τωρινό περιστατικό φαίνεται πως είναι εξίσου δεδομένο το πόσο αδύνατο είναι ένα άτομο να προβάλλει αντίσταση σε αυτό τον εκφοβισμό, βρίσκοντας μπροστά του πολύπλοκα οργανωμένα κέντρα εξουσίας τα οποία όπως αναφέρουν οι κατηγορίες, δεν διστάζουν να φτάνουν σε σημείο απειλής ακόμη και σε πρόσωπα οικογενειακού περιβάλλοντος.
