Τι συνέβη όταν έφτιαξα τη δική μου αυτοκρατορία fake news

Μπορεί μέχρι πριν από μερικά χρόνια ο όρος ‘fake news‘ να μην είχε μπει στις ζωές μας, πλέον όμως αποτελεί μια φράση της καθημερινότητας. Λίγοι μπορούν να τα ξεχωρίσουν και να καταλάβουν πώς ακριβώς λειτουργούν, τι σκοπούς εξυπηρετούν και ποιες τεχνικές ακολουθούν, όμως αποτελούν πια ένα παγκόσμιο φαινόμενο, για το οποίο όλοι πρέπει να ενημερωθούμε και να προστατευθούμε.

Τόσο όσοι εργάζονται σε ΜΜΕ, όσο και όσοι τα εμπιστεύονται για την ενημέρωσή τους, πρέπει να είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί απέναντι σε πληροφορίες που φτάνουν στα αυτιά τους και να προσέχουν τι διαδίδουν, πριν να είναι αργά. Για να μπορέσει ωστόσο κάποιος να ξεχωρίσει τις ψεύτικες ειδήσεις και τα μέσα που εξυπηρετούν συγκεκριμένες ατζέντες, πρέπει να κατανοήσει τα εργαλεία και τη γλώσσα που χρησιμοποιούν.

Πλέον, το site ‘getbadnews‘ είναι εδώ για να μας βοηθήσει να κάνουμε ακριβώς αυτό: να καταλάβουμε λίγο καλύτερα τη λογική των fake news. Πώς; Κατασκευάζοντας τα δικά μας και βλέποντας την επίδραση που έχουν.

Ωραίο πείραμα, το οποίο αποφάσισα να δοκιμάσω για να βγάλω τα δικά μου συμπεράσματα (κι επειδή πάντα ήθελα να αποκτήσω τη δική μου αυτοκρατορία ΜΜΕ). Το παιχνίδι ξεκίνησε βάζοντάς με να κάνω μερικά ψεύτικα tweets για να αποκτήσω δημοφιλία, αξιοπιστία και followers, ενώ στη συνέχεια δοκιμάσαμε και tweets από ψεύτικα accounts, όπως για παράδειγμα αυτό:

Το οποίο δημιούργησε αντιδράσεις όπως αυτή:

Αλλά ΟΚ, αυτά λίγο πολύ τα ξέρουμε, δεν χρειαζόταν να παίξουμε ένα παιχνίδι για να τα καταλάβουμε.  Έτσι, πέρασα στο επόμενο επίπεδο, φτιάχνοντας το δικό μου News  Site, με τίτλο ‘The Best Words’ (την καλύτερη από τις τρεις επιλογές ονομάτων που μου έδωσε). Καλοτάξιδο, νιώθω πανέτοιμος να γεμίσω τον κόσμο με ψεύτικες ειδήσεις. Ανέλαβα τον ρόλο του αρχισυντάκτη, επέλεξα ως μότο του ομίλου το “αυτά που δεν θέλουν να διαβάσεις” (πιασάρικο, δεν μπορείς να πεις), κέρδισα και το πρώτο μου badge, του ‘impersonation’ κι ένιωθα γεμάτος ενέργεια και δημιουργικότητα.

Πρώτη μου αποστολή, να επιτεθώ σε μια δημοφιλή άποψη, χρησιμοποιώντας συναισθηματικά μέσα. Και πρώτη επικεφαλίδα στη νέα δουλειά, αυτή:

Οι επιστήμονες θέλουν μας πετάξουν στους δρόμους, διαδώστε!!!! Μια είδηση που αυξάνει τους followers του site και βρίσκει σύμφωνους αρκετούς ‘ψαγμένους’ αναγνώστες. Κάτι μου θυμίζει όλο αυτό σιγά-σιγά.

Πες τα Kim μου

Τώρα που τους τσαντίσαμε, πάμε και να τους φοβίσουμε.

Τέλειο. Κέρδισα και το badge ’emotion’, οι followers αυξάνονται και η αξιοπιστία ανεβαίνει.  Επόμενο βήμα, να διαλέξω μια αληθινή είδηση και να την φουσκώσω μέχρι εκεί που δεν πάει. Πάλι κάτι σου θυμίζει, έτσι; Ας εκμεταλλευτούμε την δημιουργία νέου εργοστασίου στην πόλη και μερικές σκόρπιες αντιδράσεις στο Twitter κι ας την ξεσκίσουμε, χτυπώντας την κυβέρνηση.

Χεχεχε

Ήδη δημιουργήσαμε ‘θόρυβο’ και αντιδράσεις, όμως δεν είναι αρκετό. Για να μεγαλώσουμε τον αντίκτυπο, αγοράζουμε μερικά bot για να κάνουν retweet και like, τόσο τα δικά μας tweets, όσο και αυτά των αγανακτισμένων κατοίκων. Όλα βάσει πλάνου.

Ευχαριστώ Nina, καλό μου bot

Η φίλη μας η Kim πιάνει και κουβέντα με το bot. Περηφάνια και μας χαρίζει και το bagde ‘polarization’. Εύγε μας.

Τώρα που μεγαλώνουμε, μπορούμε να παράξουμε και δικό μας, μοναδικό περιεχόμενο, αναπαράγοντας μια θεωρία δικής μας επινόησης. Ας πάμε με το παρακάτω έπος.

Θα μπορούσε να συμβεί

Κι όμως παιδιά, η Kim ξύπνησε.

Μάλιστα. Δεν τσίμπησαν. Ένα καλό μάθημα ότι υπάρχουν και όρια στις ψευδείς ειδήσεις που διασπείρεις. Αν κάτι είναι υπερβολικά τραβηγμένο, δεν θα το πιστέψει ο κόσμος.  Ας πάμε με κάτι πιο ρεαλιστικό, πριν χάσουμε εντελώς την αξιοπιστία μας και χάσω και τη θέση του αρχισυντάκτη. Ας προχωρήσουμε με τα εμβόλια, που είναι και στη μόδα.

Γιατί γιορτάζετε κύριοι του οργανισμού φαρμάκων; Αφού τα εμβόλια προκαλούν αυτισμό!!11 Τους κάνουμε μια σφοδρή επίθεση μέσω Twitter και βλέπουμε από εκεί και πέρα. Ήδη, οι φανατικοί μας αναγνώστες Kim και Kurt στηρίζουν και αναρωτιούνται γιατί δεν παίρνει θέση ο οργανισμός. Ώρα να το προχωρήσουμε, κάνοντας κι ένα άρθρο για το θέμα.

Τι μας κρύβουν;;

Ήδη το θέμα γίνεται viral, νέο κοινό χτίζεται και αναρωτιέται τι συμβαίνει. Στο μεταξύ, κέρδισα και το badge ‘conspiracy’. Σοβαρεύει το πράγμα.

Φυσικά, δεν γίνεται όλα να είναι εύκολα. Ένα από τα site που τσεκάρουν την αξιοπιστία διαφόρων ειδήσεων, μας βάζει στο μάτι.

Ξαφνικά, χάνουμε followers και αξιοπιστία. Πώς αντιδράμε; Ζητάμε συγγνώμη ή χτυπάμε πίσω; Φυσικά και χτυπάμε πίσω.

Δεν σε χάλασε Factcheck

Οι πιστοί μας αναγνώστες τα βάζουν με το site που μας επιτέθηκε, το Factcheck απαντάει και τα αρνείται όλα και ξαφνικά η κουβέντα πήγε εκεί που θέλουμε, άσχετα με το αν έχει βάση αυτό που γράψαμε. Το badge ‘discredit’ μας αξίζει.

Κερδάμε αδέρφια

Ας συνεχίσουμε την επίθεση, χρησιμοποιώντας μία αληθινή είδηση.

Μια χαρά. Ας βρούμε μια ευφάνταστη θεωρία συνωμοσίας.

Μας ψεκάζουνε!!!1

Ότι θα το φάνε οι πιστοί μας αναγνώστες, το περιμέναμε. Αυτό που δεν περιμέναμε, είναι ότι κι άλλοι δημοσιογραφικοί οργανισμοί θα ασχοληθούν με το θέμα.

Σπουδαία. Πλέον το hashtag έχει γίνει viral. Ώρα να σοβαρέψει το παιχνίδι. Photoshop με ψεύτικα στοιχεία.

Ακόμα μεγαλύτερα media αρχίζουν κι ασχολούνται με το θέμα, οι followers αυξάνονται και συνεχίζουμε την επίθεση μέσω Twitter, κατηγορώντας τις αρχές για απόκρυψη της έρευνας. Τώρα που τους έχουμε εκεί που τους θέλουμε, ας επινοήσουμε κι ένα ψεύτικο πρόσωπο, όπως για παράδειγμα τον αδερφό ενός εκ των θυμάτων (σου θυμίζει κάτι μήπως;).

Τέλεια. Μέχρι και η επιτροπή που έχει αναλάβει την έρευνα μπαίνει στη διαδικασία να απαντήσει. Δεν σταματάμε εδώ όμως. Ζητάμε παραιτήσεις.

Θρίαμβος. Μόλις παραιτήθηκε ένας άνθρωπος από τη λάσπη που εκτοξεύσαμε. Γεννήσαμε ένα σκάνδαλο, μέσα από μερικούς πετυχημένους τίτλους και τα σωστά retweets και clicks. Και πήραμε και το τελευταίο badge, ‘trolling’.

Τελικός απολογισμός, πάνω από 10.000 followers, υψηλή αξιοπιστία, μία παραίτηση, και κυρίως, ένα μέσο που μπορεί να χειραγωγήσει, να εκβιάσει, να ασκήσει πιέσεις και να εξυπηρετήσει συμφέροντα, χάρη στη δύναμη που απέκτησε online, γεμίζοντας τον κόσμο ψέματα.

Καλώς όρισες στον κόσμο των fake news. Ελπίζω τώρα να τα αναγνωρίζεις λίγο πιο εύκολα και να καταλαβαίνεις λίγο περισσότερο πώς, τι και γιατί.

Κεντρική φωτογραφία: AP Photo/Manuel Balce Ceneta