Τι καταστρέφει τελικά την ποιότητα του σπέρματος;
Το μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν ολοένα και περισσότεροι άντρες που προσπαθούν να γίνουν γονείς, ίσως έχει εξήγηση.
- 1 ΜΑΙ 2024
Τα τελευταία 50 χρόνια, πληθαίνουν οι επιστημονικές έρευνες που δείχνουν ότι μεγάλο ποσοστό των σύγχρονων αντρών παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα ως προς την ποιότητα του σπέρματος. Δείγματα αντρικού πληθυσμού από Αμερική, Ευρώπη, Νέα Ζηλανδία και Ασία, δείχνουν μια μάλλον ανησυχητική τάση για όσους επιθυμούν να γίνουν γονείς κάποια στιγμή στη ζωή τους.
Γιατί συμβαίνει αυτό το ανησυχητικό φαινόμενο και πώς μπορεί ο σύγχρονο άντρας να το διαχειριστεί;
Τα ανησυχητικά σημάδια
Η Shanna H.Swan, καθηγήτρια ιατρικής της Πανεπιστημιακής Κλινικής του Mount Sinai, περιγράφει το πρόβλημα: «χρειάζεται ένα σπερματοζωάριο και μόνο, για να γίνει η σύλληψη. Ακόμα και ένας άντρας με χαμηλή περιεκτικότητα σπερματοζωαρίων, μπορεί να το πετύχει. Αλλά οι μήνες που χρειάζεται για να φτάσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα, έχουν αυξηθεί σημαντικά».
Σύμφωνα με πληροφορίες της Mayo Clinic, τουλάχιστον 1 στα 7 ζευγάρια αντιμετωπίζει προβλήματα υπογονιμότητας.
Πριν από δεκαετίες, η υπογονιμότητα θεωρούνταν αποκλειστικά πρόβλημα της γυναίκας. Σήμερα, μόλις στο 33,3% των περιπτώσεων αποδίδεται στη γυναίκα, ενώ ένα ακόμα 33.3% αποδίδεται στον άντρα και το υπόλοιπο ποσοστό αποδίδεται σε συνδυαστικά προβλήματα υγείας και των δύο υποψηφίων γονέων.
Τι σημαίνει «χαμηλή περιεκτικότητα σπερματοζωάριων»
Ακούγεται αστρονομικό σαν νούμερο, αλλά στην πράξη είναι μάλλον «φτωχό»: όταν ένας άντρας παράγει λιγότερα από 15 εκατομμύρια σπερματοζωάρια ανά χιλιοστό λίτρου σπέρματος, τότε έχει χαμηλή περιεκτικότητα. Οι τράπεζες σπέρματος καλούνται να αξιολογήσουν την ποιότητα σπέρματος, παρατηρώντας το ποσοστό των σπερματοζωαρίων που κινούνται κανονικά κι εκείνα που δείχνουν να έχουν ζημιά στο DNA τους.
Μέσα στα τελευταία 10 χρόνια, έχει αυξηθεί τουλάχιστον κατά 25% η απόρριψη δειγμάτων σπέρματος από τις σχετικές τράπεζες, σε δυτικά κράτη, όπως οι ΗΠΑ.
Η πιθανή εξήγηση πως κάτι τέτοιο συμβαίνει επειδή αρκετοί άντρες κάνουν παιδιά σε μεγαλύτερη ηλικία απ’ ότι στο παρελθόν, δεν κρίνεται μέχρι στιγμής ως επαρκής.
Τι μπορεί να βλάψει το αντρικό σπέρμα
Σύμφωνα με τον καθηγητή ανδρολογίας/διευθυντή κλινικής ανδρικής υπογονιμότητας Bobby B. Najari, η αυξημένη, καθημερινή χρήση βιομηχανικών προϊόντων, όπως σαμπουάν, πλαστικές συσκευασίες, μπουκάλια νερού, απορρυπαντικά, μπορεί να έχει αρνητική επίπτωση στο ανδρικό σπέρμα.
Η έκθεση ενός άντρα σε επικίνδυνες χημικές ουσίες, γίνεται μέσω δύο δρόμων: όταν βρίσκεται σε προεμβριακό, ενδομήτριο στάδιο, ή μετά τη γέννηση του.
Για παράδειγμα, αν μια έγκυος μητέρα καπνίζει, είναι πολύ πιθανό ο γιος της να παρουσιάσει τουλάχιστον 40% μειωμένη περιεκτικότητα σπερματοζωαρίων. Μετά τη γέννηση του, αν ένας άντρας καπνίζει σταθερά, τότε επίσης ο κίνδυνος να έχει αντίστοιχα προβλήματα παραμένει, αν και μπορεί να αντιστραφεί, αν επιχειρήσει να διακόψει το κάπνισμα.
Όμως το προγεννητικό στάδιο είναι ιδιαίτερα κρίσιμο: η έκθεση μιας μητέρας σε τοξικές ουσίες, μπορεί να προκαλέσει δραστική μείωση στα επίπεδα της τεστοστερόνης του οργανισμού της, τα οποία είναι αναγκαία για τη σωστή ανάπτυξη του εμβρύου.
Σύμφωνα με τον Najari και το κάπνισμα κάνναβης μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην ποιότητα του σπέρματος του άντρα, ακόμα περισσότερο όταν αυτό γίνεται συστηματικά.
Εκτός όμως από τα βιομηχανικά προϊόντα, η παχυσαρκία βλάπτει επίσης την ποιότητα του σπέρματος.
Το λίπος μετατρέπει την τεστοστερόνη σε οιστρογόνα. Όταν ένας άντρας είναι παχύς, μετατρέπει μεγαλύτερη ποσότητα τεστοστερόνης σε οιστρογόνα. Τα οιστρογόνα έχουν την ικανότητα να «μπερδέψουν» τους ενδοκρινείς αδένες του άντρα και να δώσουν σήμα για μειωμένη παραγωγή σπέρματος από τους όρχεις.
Σε αυτό τον μοχθηρό κύκλο, το λίπος παίζει ένα μακιαβελικό παιχνίδι, ύστερα από ένα υπέροχο γεύμα που έχεις μόλις απολαύσει, ανατρέποντας τα τοιχώματα του ανοσοποιητικού σου συστήματος και δημιουργώντας φλεγμονές που αναπόφευκτα «αγγίζουν» και την παραγωγή σπέρματος.
Μήπως να κάνω δίαιτα γιατρέ μου;
Ο γιατρός Najari συμβουλεύει να αποφεύγουμε τα μαζικής παραγωγής γαλακτοκομικά προϊόντα, αν αυτό δεν είναι εξωπραγματικά κοστοβόρο, καθώς μια τέτοια κίνηση μειώνει δραστικά την έκθεση μας σε τοξικές ύλες.
Ως προς το σκέλος της αυστηρής δίαιτας, αν και δεν υπάρχει μέχρι στιγμής κάποια μελέτη που να δείχνει ότι η «κατανάλωση χ τροφών = περισσότερες πιθανότητες να κάνεις παιδί με τη σύντροφο σου», το βέβαιο είναι ότι η τήρηση μιας μεσογειακού τύπου δίαιτας, με αρκετά λαχανικά και φρούτα σε εβδομαδιαία βάση, μπορεί να αποτρέψει δυσοίωνες καταστάσεις.
