To 2021 θα δούμε την ελευθερία του ίντερνετ να συρρικνώνεται σημαντικά
Οι αποφάσεις μπλοκαρίσματος μέσων κοινωνικής δικτύωσης και πλατφορμών θέασης βίντεο από διάφορες κυβερνήσεις σε όλον τον κόσμο προκαλούν ανησυχία για το μέλλον της ελευθερίας της έκφρασης στο διαδίκτυο.
- 15 ΙΑΝ 2021
Έχουμε δει κι αν έχουμε δει προσπάθειες κυβερνήσεων να περιορίσουν ή και να φιμώσουν την ελευθερία του λόγου στο διαδίκτυο. Η πλέον γνωστή περίπτωση, αυτή του Donald Trump που έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του για να απαγορεύσει το TikTok στις ΗΠΑ, κίνηση που αναφέρουμε κάθε φορά που γράφουμε για την κινέζικη εφαρμογή. Για το Μεγάλο Τείχος Προστασίας της Κίνας, ας μη μιλήσουμε καλύτερα. Υπάρχει η περίπτωση της Τουρκίας, η κυβέρνηση της οποίας ανακοίνωσε τον περασμένο Ιούλιο νέους κανονισμούς και ελέγχους που θα επιτρέπουν το φιλτράρισμα ή και το κλείσιμο πλατφορμών όπως το YouTube, το Twitter και το Netflix. Υπάρχει και το Πακιστάν, όπου μπλοκαρίστηκε το YouTube, εξαιτίας αντιπαραθέσεων μεταξύ της πλατφόρμας του PUBG και της εφαρμογής live-streaming Pogo, σύμφωνα με το προειδοποιητικό άρθρο του Wired.
Σύμφωνα με το Freedom House, το οποίο παρακολουθεί τις πολιτικές ελευθερίες σε όλο τον κόσμο, η ελευθερία της έκφρασης στο διαδίκτυο συνεχίζει να μειώνεται παγκοσμίως, με τις αιτίες που αναφέρονται να είναι η επιτήρηση του κράτους, η περιορισμένη πρόσβαση στο Διαδίκτυο και η έλλειψη αποτελεσματικής αντίστασης εκ μέρους των εταιρειών κοινωνικών μέσων – οι οποίες, να σημειώσουμε, προτιμούν την άρση των δημοσιεύσεων από ένα χρήστη που θα ανεβάσει ένα γυμνό άγαλμα παρά ομάδες και δημοσιεύσεις των QAnon.
Είναι βέβαιο ότι αυτή η τάση θα συνεχιστεί. Η συνεργασία μεταξύ κυβερνήσεων και εταιρειών κοινωνικής δικτύωσης είναι πολύ πιθανό να επεκταθεί – αλλά με ακόμη λιγότερη διαφάνεια και ανεξάρτητη εποπτεία. Τεχνολογικοί γίγαντες, όπως το Facebook και η Google, σε μια προσπάθεια να διατηρήσουν τις αυξανόμενες πελατειακές τους βάσεις, θα συνεχίσουν να θεσπίζουν κοινοτικές οδηγίες, κανόνες απορρήτου και μηχανισμούς συλλογής δεδομένων. Ωστόσο, αυτό το νέο πλαίσιο θα υπακούει περισσότερο στους νόμους των χωρών που εδράζονται, παρά στο όραμα της αντιμετώπισης των νόμιμων προβληματισμών των χρηστών.
Οι κυβερνήσεις θα συνεχίσουν να προσπαθούν να ρυθμίσουν τους διαδικτυακούς χώρους. Αυτό συχνά θα απεικονίζεται ως προσπάθειες «συγκράτησης» αστικών αναταραχών και, στην περίπτωση των αυταρχικών καθεστώτων, μπορεί να οδηγήσει σε αποκλεισμένες πλατφόρμες κοινωνικών μέσων και περιορισμένη πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Έχουμε ήδη δει αυτό να συμβαίνει στη Λευκορωσία, το Σουδάν, το Μπαγκλαντές και τη Βραζιλία, οπότε περιμένουμε από άλλες χώρες να ακολουθήσουν το ίδιο, μέσα στο το 2021.
Η παρακολούθηση των πολιτών επίσης θα αυξηθεί. Με πρόφαση την πανδημία του COVID-19, πολλές κυβερνήσεις έχουν χρησιμοποιήσει ψηφιακές πλατφόρμες για να συλλέξουν τεράστιες ποσότητες δεδομένων για την παρακολούθηση και τον περιορισμό της εξάπλωσης της νόσου. Ενώ αυτή η προσέγγιση μπορεί να δικαιολογηθεί ως μέτρο επιτακτικής ανάγκης για τη δημόσια υγεία, είναι πιθανό ότι ο έλεγχος των δεδομένων θα συνεχιστεί ακόμα και όταν τεθεί υπό έλεγχο η μόλυνση (βλ. τις ανησυχίες των πολιτών της Σιγκαπούρης).
Η απαγόρευση πρόσβασης σε πληροφορίες και η άρνηση της ελευθερίας έκφρασης αντιβαίνουν στις θεμελιώδεις ελευθερίες των πολιτών. Το 2021 θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι το Διαδίκτυο δεν είναι ο ελεύθερος χώρος που πολλοί ευαγγελίζονταν. Οι διαδικτυακοί χώροι αποτελούν θεμελιώδη μέρη του σύγχρονου οικοσυστήματός μας, αλλά θα πρέπει να ανακαλύψουμε τρόπους αποτελεσματικότερης διαχείρισης τους, διατηρώντας την ελευθερία της έκφρασης και προστατεύοντας το απόρρητο και την ασφάλεια των χρηστών.
Ένας τρόπος για να επιτευχθεί αυτό είναι το μοντέλο καλής αυτοδιοίκησης. Τα διοικητικά συμβούλια – όπως αυτά που έχουν συσταθεί από το Facebook, στα οποία ο συντάκτης του Wired είναι μέλος – έχουν την ευθύνη της λογοδότησης των οργανώσεών τους και κινητοποιούνται στο να ανεβάσουν τον ηθικό φραγμό για τους ανταγωνιστές. Όμως, οι καταναλωτές θα γνωστοποιήσουν και τις απόψεις τους και ενδεχομένως να απομακρυνθούν από τους μεγάλους παίκτες της αγοράς προς υπηρεσίες, τις οποίες θα δουν ως ασφαλέστερο καταφύγιο για τα δεδομένα τους.
Το 2021, θα ληφθούν μέτρα από άτομα και χώρες που έρχονται σε άμεση αντίθεση με τις βασικές αξίες του Διαδικτύου, που θα αυξηθούν σε συχνότητα και δύναμη. Μόνο με την καθιέρωση καλής διακυβέρνησης και, ακόμη κι αν είναι απαραίτητο, ψηφίζοντας με τα πόδια μας, θα μπορέσουμε να έχουμε στα χέρια μας το κλειδί μιας δημοκρατικής ζωής.
