Το Αφγανιστάν υπό το καθεστώς των Ταλιμπάν

Τον περασμένο Αύγουστο συμπληρώθηκαν δύο χρόνια από όταν ανακατέλαβαν την εξουσία στο Αφγανιστάν οι Ταλιμπάν και τα πράγματα πια μοιάζουν το ίδιο ασφυκτικά με το καθεστώς που είχαν εγκαθιδρύσει τη δεκαετία του ’90.

Τα ατομικά δικαιώματα έχουν συρρικνωθεί, οι πολιτικοί αντίπαλοι βρίσκονται υπό διωγμό και οι γυναίκες δεν έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση, την εργασία, τον αθλητισμό και τη δημόσια σφαίρα γενικότερα, ενώ ακόμη και για να ταξιδέψουν πάνω από μία καθορισμένη απόσταση (110 χιλιόμετρα) είναι απαραίτητο να συνοδεύονται από τον «μαχαράμ», τον άντρα-κηδεμόνα τους.

Ένας νόμος από εκείνους του παλαιού καθεστώτος που προς το παρόν δεν έχει επιστρέψει –και με την εξέλιξη της τεχνολογίας θα ήταν πρακτικά αδύνατο να εφαρμοστεί– είναι η απαγόρευση της λήψης φωτογραφιών.

Κατά την περίοδο 1996-2001, οι Ταλιμπαν είχαν εφαρμόσει ακόμη πιο απότομα και σκληρά τις διδαχές του Ισλάμ, σύμφωνα με τις οποίες «εκείνοι που θα τιμωρηθούν πιο αυστηρά από τον Αλλάχ τη Δευτέρα Παρουσία θα είναι οι εικονοπλάστες». Και η φωτογραφία άμα αποτυπώνει ανθρώπους είτε ζώα, θεωρείται αμαρτία. Χαλάλ.

Με την εφαρμογή της ισλαμικής Σαρία από τους Ταλιμπάν, οι περισσότερες φωτογραφικές μηχανές καταστράφηκαν σε δημόσια θέα. Αλλά να που υπήρξαν και κάποιοι τολμηροί οι οποίοι έκρυψαν τα εργαλεία τους και συνέχισαν να τραβούν πορτρέτα στα κρυφά.

Ένα σπάνιο αρχείο από εκείνη ακριβώς την περίοδο ήρθε πρόσφατα στο φως της δημοσιότητας, δείχνοντας μέσα από τα ασπρόμαυρα καρέ τη σκληρή καθημερινότητα.

Το υλικό προέρχεται από μια φωτογραφική μηχανή παλαιού τύπου – μια στιγμιαίας εκτύπωσης κάμερα που είχε ενσωματωμένο τον σκοτεινό θάλαμο.

Αυτές οι μηχανές ήταν πολύ συνηθισμένες στους δρόμους του Αφγανιστάν τον περασμένο αιώνα. Φορητές, ελαφριές και σχετικά φθηνές σε κόστος, φορτώνονταν στον ώμο απ’ τους επαγγελματίες φωτογράφους που σάρωναν τη χώρα για να βγάλουν τα προς το ζην, κυρίως από πορτρέτα που απαιτούνταν για επίσημα έγγραφα.

Όμως, η απαγόρευση από τους Ταλιμπάν συνέπεσε με την περίοδο που η τεχνολογία άλλαζε σελίδα προχωρώντας στο ψηφιακό, έτσι που όταν πια σταμάτησαν να απαγορεύονται, ήταν άχρηστες.

Πέρα από τα πολύτιμα και εξαιρετικά σπάνια ντοκουμέντα που ίσως κρύβουν.

Μια οικογένεια που απολαμβάνει την εκδρομή στην κοντινή λίμνη, γνωρίζοντας ότι το να ποζάρει είναι παράνομο. Παιδιά εργάτες που μοχθούν σε εργοστάσια τούβλων, γυναίκες οι οποίες έχουν εξαφανίσει κάθε σπιθαμή του κορμιού τους από τις μπούρκες και τα χιτζάμπ. Πρόσωπα με εμφανή τραύματα από τον πόλεμο, μαχητές σκληροτράχηλοι, έτοιμοι να θυσιάσουν τη ζωή τους για να υπερασπιστούν το έθνος τους, μέρη ποδοπατημένα από τις ατελείωτες συγκρούσεις.

Όπως φαίνεται από τις εσωτερικά αποθηκευμένες λεπτομέρειες των φωτογραφιών, όλες τραβήχτηκαν σε βάθος 30 ημερών. Υπάρχουν θολά σημεία, καμένες γωνίες και άλλες τεχνικές ατέλειες, αλλά μέσα από αυτές τις λεπτομέρειες αποτυπώνεται η πραγματικότητα αφτιασίδωτη.