Το αυτοάνοσο που έχει 1 στους 100 ανθρώπους

Είναι η τρίτη πιο συχνή κατηγορία ασθενειών μετά τον καρκίνο και την καρδιακή νόσο. Οι αιτίες που προκαλούν τις αυτοάνοσες ασθένειες δεν είναι καλά κατανοητές. Αυτό που πιθανολογείται είναι ότι οι περιβαλλοντικοί παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης αυτοάνοσων ασθενειών όταν συνυπάρχουν και γενετικοί παράγοντες.

Ανάμεσα στις 10 πιο συχνές αυτοάνοσες ασθένειες (ρευματοειδής αρθρίτιδα, θυρεοειδίτιδα Χασιμότο) είναι και η κοιλιοκάκη, από την οποία σύμφωνα με έρευνες πάσχει 1 στα 100 άτομα παγκοσμίως.

Όπως διαβάζουμε στο coeliac.gr, «για την Ελλάδα δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία πασχόντων στην επικράτεια, καθώς δεν έχει εκπονηθεί κάποια σχετική μελέτη. Επίσης, δεν υπάρχει επίσημη καταγραφή των διαγνωσμένων ασθενών και νέων διαγνώσεων κάθε έτος. Μέσω των εγγραφών στον σύλλογο πασχόντων και μετά από συνομιλίες με διαφόρους γιατρούς (δειγματοληπτικά) εκτιμάται ότι υπάρχουν τουλάχιστον 1.500 άτομα όλων των ηλικιών που έχουν διαγνωσθεί με κοιλιοκάκη».

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Τι είναι η κοιλιοκάκη 

Είναι μια αυτοάνοση διαταραχή του λεπτού εντέρου που εμφανίζεται σε γενετικά προδιατεθειμένα άτομα όλων των ηλικιών από τη μέση βρεφική ηλικία. Προκαλείται από δυσανεξία στη γλουτένη, μία πρωτεΐνη που περιέχεται στο σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη. Κάποια άτομα με κοιλιοκάκη αντιδρούν επίσης και στη βρώμη. 

Πρόκειται για μία εφ’ όρου ζωής πάθηση, με πιθανές επιδράσεις σε ολόκληρο το σώμα.

Η γλουτένη προκαλεί αλλοιώσεις στον βλεννογόνο του λεπτού εντέρου, εμποδίζοντας τη φυσιολογική πέψη και απορρόφηση του φαγητού.

Η συμπτωματολογία

Η κοιλιοκάκη δεν επηρεάζει το ίδιο τον καθένα. Ο πάσχοντας μπορεί να εμφανίσει έως και 300 διαφορετικά συμπτώματα αρκετά εκ των οποίων είναι δυσδιάκριτα ή φαινομενικά άσχετα μεταξύ τους.

Τα συμπτώματα είναι πιθανόν να εμφανιστούν ή και να μην εμφανιστούν στο πεπτικό σύστημα. Για παράδειγμα, ένα άτομο μπορεί να εμφανίσει διάρροια και κοιλιακούς πόνους σε αντίθεση με κάποιο άλλο που μπορεί να εμφανίσει αναιμία.

Είναι επίσης δυνατό να έχει κάποιος κοιλιοκάκη, χωρίς καθόλου συμπτώματα. Να είναι συμπτωματικός (περίπου το 50%-60% των νοσούντων, πολύ υψηλό ποσοστό δηλαδή).

Πάντως, η κοιλιοκάκη μπορεί να περιλαμβάνει ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω συμπτώματα:

• Συνεχές πρήξιμο και πόνοι στην κοιλιά
• Χρόνια διάρροια/δυσκοιλιότητα
• Εμετοί
• Απώλεια βάρους
• Άχρωμα και δύσοσμα περιττώματα
• Σιδηροπενική αναιμία που δεν ανταποκρίνεται στη θεραπεία με σίδηρο.
• Κούραση
• Μη σωματική ανάπτυξη ή χαμηλό παράστημα
• Καθυστερημένη εφηβεία
• Πόνοι στις αρθρώσεις
• Μυρμήγκιασμα ή μούδιασμα στα πόδια
• Ωχρές πληγές στο στόμα
• Δερματικά εξανθήματα που περιγράφονται με τον όρο ερπητοειδής δερματίτιδα.
• Απώλεια του σμάλτου και της λευκότητας των δοντιών
• Ανεξήγητη στειρότητα, επαναλαμβανόμενες αποβολές
• Οστεοπενία (ήπια μορφή)
• Οστεοπόρωση (σοβαρότερο πρόβλημα οστικής πυκνότητας)
• Περιφερική νευροπάθεια
• Ψυχιατρικές διαταραχές όπως άγχος ή κατάθλιψη

Πώς γίνεται η διάγνωση

Οι εξετάσεις για τη διάγνωση της κοιλιοκάκης περιλαμβάνουν:

• Αιματολογικές εξετάσεις: γίνεται έλεγχος αντισωμάτων στο αίμα μετά από κατανάλωση γλουτένης. 
• Βιοψία: μέσω της πραγματοποίησης εξέτασης γαστροσκόπησης.

Η αντιμετώπιση

Όπως προαναφέραμε, η καλύτερη θεραπεία για την κοιλιοκάκη είναι μία gluten free διατροφή. Να αποφεύγεται δηλαδή η κατανάλωση σιταριού, κριθαριού, σίκαλης και βρώμης, συστατικά που περιλαμβάνονται σε: 

• Ψωμί, ζυμαρικά, γλυκά, δημητριακά
• Σάλτσες, καρυκεύματα
• Μπύρες και ξύδι βύνης

Θα πρέπει επίσης να αποφεύγεται το γάλα, το τυρί και άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα ειδικά στην αρχή της θεραπείας.

Να σημειωθεί ότι η κοιλιοκάκη δεν είναι μεταδοτική ασθένεια αλλά είναι σε μεγάλο βαθμό κληρονομική καθώς παρουσιάζεται συχνά σε άτομα της ίδιας οικογένειας. 

Σε κάθε περίπτωση, αν υπάρχει η υποψία για την ύπαρξη της ασθένειας ένα ραντεβού με έναν γαστρεντερολόγο θα σου λύσει όλες τις απορίες.